Tình hình dịch tả lợn châu Phi ở Việt Nam đang có dấu hiệu lan rộng, tính đến ngày 12/3/2019 cả nước đã có 14 tỉnh xuất hiện dịch tả lợn châu Phi (Hưng Yên, Thái Bình, Hải Phòng, Thanh Hóa, Hà Nội, Hà Nam, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Quảng Ninh, Nam Định, Ninh Bình, Điện Biên, Hoà Bình, Hải Dương), nhiều địa phương như Thái Nguyên, Quảng Ninh, Hà Nội... xuất hiện thêm ổ dịch mới.

Nguyên nhân xuất hiện và bùng phát dịch bệnh do buôn bán, vận chuyển, tiêu thụ lợn, sản phẩm của lợn nhập lậu, nghi nhập lậu, không rõ nguồn gốc, nhất là tại các tỉnh biên giới phía Bắc vào dịp cuối năm và Tết Nguyên đán tăng. Cư dân biên giới giữa Việt Nam và các nước có nhiều hoạt động giao thương, qua lại giữa Việt Nam và các nước nên rất có thể mang theo mầm bệnh dịch tả lợn châu Phi vào Việt Nam.

Bên cạnh đó, lượng khách đi du lịch từ các nước qua đường bộ, đường hàng không và đường biển vào Việt Nam rất lớn, nhất là khách từ các nước châu Á thường có thói quen mang theo thực phẩm có chứa thịt lợn nên có thể đưa mầm bệnh dịch tả lợn Châu Phi vào Việt Nam (tương tự như đã phát hiện tại Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan, Đài Loan...). Trong khi đó, phần lớn ngành chăn nuôi nước ta vẫn nhỏ lẻ, mật độ cao, khó hoặc không thực hiện đầy đủ, thường xuyên các biện pháp vệ sinh phòng bệnh dẫn đến dịch bệnh lây lan nhanh.

Giám sát chặt cửa khẩu, kiểm soát thị trường trên diện rộng

Tại Trung ương, thực hiện Công điện số 1194/CĐ-TTg ngày 12/9/2018 và công văn số 10853/VPCP-V.I ngày 08/11/2018 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường các biện pháp phòng, chống buôn lậu, vận chuyển, kinh doanh lợn, các sản phẩm từ lợn không rõ nguồn gốc, Tổng cục QLTT đã ban hành Công văn số 1370/QLTT-KSCLHH ngày 17/9/2018 và công văn số 1147/TCQLTT-CNV ngày 27/11/2018 chỉ đạo lực lượng QLTT cả nước phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng trên địa bàn tăng cường kiểm tra tại đầu mối giao thông, các điểm thu gom, tập kết, trung chuyển thịt lợn và các sản phẩm thịt lợn, chú trọng các địa bàn đông dân cư, các khu công nghiệp nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi kinh doanh, vận chuyển thịt lợn, sản phẩm thịt lợn, nhập lậu, không rõ nguồn gốc, chưa qua kiểm dịch. Các hành vi vi phạm phải xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật. Đối với Cục QLTT các tỉnh có đường biên giới, đặc biệt là các tỉnh Lào Cai, Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà Giang, Lai Châu, Điện Biên và Quảng Ninh... phối hợp với các đơn vị chức năng như Công an, Hải quan, Biên phòng, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn... tổ chức giám sát chặt chẽ tại khu vực giáp cửa khẩu, đường mòn, lối mở nhằm ngăn chặn việc vận chuyển thịt lợn, các sản phẩm từ lợn không rõ nguồn gốc vào tiêu thụ tại Việt Nam.

Khi dịch tả lợn châu Phi đã xuất hiện tại Việt Nam, ngay từ những ngày đầu tiên có thông tin về dịch bệnh, Tổng cục QLTT đã ban hành công văn số 325/TCQLTT-CNV ngày 20/2/2019 yêu cầu Cục QLTT các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tăng cường phối hợp với các cơ quan liên quan trên địa bàn thuộc ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Y tế kiểm tra việc vận chuyển, kinh doanh lợn, thịt lợn và các sản phẩm từ lợn, phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật. Đặc biệt, các địa phương có dịch và các tỉnh lân cận cần chủ động phối hợp với các cơ quan liên quan thực hiện chỉ đạo của Uỷ ban nhân dân, Ban Chỉ đạo 389 tỉnh, thành phố triển khai quyết liệt các biện pháp ngăn chặn, khống chế dịch tả lợn Châu Phi trong tỉnh và lây lan sang các tỉnh lân cận.

Trước tình hình dịch tả lợn châu Phi vẫn tiếp tục lây lan tại Việt Nam và chưa có dấu hiệu dừng lại, ngày 08/3/2019 Tổng cục QLTT tiếp tục có công văn số 452/TCQLTT-CNV yêu cầu Cục QLTT các tỉnh, thành phố tăng cường triển khai các biện pháp cấp bách ngăn chặn bệnh dịch này.

Tại các địa phương, Cục QLTT 63 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, đã đồng loạt tăng cường kiểm tra tại các đầu mối giao thông, các điểm thu gom, tập kết, trung chuyển thịt lợn và các sản phẩm từ thịt lợn, trong đó chú trọng vào các địa bàn đông dân cư, các khu công nghiệp nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi kinh doanh, vận chuyển thịt lợn, sản phẩm từ thịt lợn, nhập lậu, không rõ nguồn gốc, chưa qua kiểm dịch; Xử lý nghiêm các trường hợp vận chuyển thịt lợn mắc bệnh, không rõ nguồn gốc, xuất phát từ vùng dịch, không có Giấy chứng nhận kiểm dịch của cơ quan Thú y.

Đối với 14 tỉnh, thành phố đã xuất hiện dịch, lực lượng QLTT đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan có liên quan trên địa bàn tham gia tất cả các hoạt động phòng, chống dịch tại địa phương; cử công chức trực 24/24 giờ tại các trạm/chốt kiểm dịch động vật, các điểm nóng về kinh doanh, giết mổ động vật trái phép nhằm kiểm soát có hiệu quả việc kinh doanh, vận chuyển thịt lợn, sản phẩm từ thịt lợn không rõ nguồn gốc, chưa qua kiểm dịch ra - vào địa bàn; tham gia thống kê các tổ chức, cá nhân có trang trại chăn nuôi lợn, cơ sở giết mổ để tuyên truyền và kiểm tra, kiểm soát việc vận chuyển kinh doanh trái phép động vật, sản phẩm động vật, cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm trên địa bàn.

Kết quả sơ bộ tại các địa phương

Theo thông tin tại Hà Nội, lực lượng QLTT tham gia 5/5 chốt kiểm dịch động vật liên ngành tại các đầu mối giao thông gồm: chốt cầu Phủ Lỗ, chốt Dốc Vân, chốt cầu vượt Nam Hồng, chốt cầu Thăng Long, chốt Trung Giã và chốt chặn tại xã Thụy Lâm, cửa khẩu phường Lĩnh Nam. Phát hiện 1.260kg nội tạng động vật đựng trong 21 thùng xốp không có hoá đơn chứng từ chứng ming nguồn gốc, có dấu hiệu bốc mùi hôi thối, vụ việc hiện đang được phối hợp với các ngành chức năng xử lý theo quy định. Đồng thời, cử công chức tham gia các đoàn liên ngành của thành phố Hà Nội và thành lập 2 Đoàn kiểm tra, kiểm soát phòng chống dịch tả lợn. Hiện tại các Đội QLTT vẫn đang tích cực phối hợp với các cơ quan chức năng triển khai các biện pháp phòng chống lây lan dịch bệnh.

Tại Thái Bình, lực lượng QLTT tham gia 5/5 chốt kiểm dịch của tỉnh, đã kiểm tra 202 phương tiện (Cầu Nghìn: 52; Bến Hiệp: 17; Triều Dương: 39; Thái Hà: 11; Tân Đệ: 83); xử phạt vi phạm hành chính 3 vụ tại chốt Triều Dương; chốt Cầu Nghìn; Cầu Hiệp.

Tại Nam Định, lực lượng QLTT tham gia 11/11 chốt kiểm dịch của tỉnh và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng của tỉnh kiểm soát hơn 100 lượt phương tiện, tiêu huỷ 80 con lợn và 2.086 kg thịt lợn.

Tại Thái Nguyên, lực lượng QLTT tham gia 13/13 chốt kiểm dịch của tỉnh và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng của tỉnh kiểm soát 25 lượt phương tiện, tiêu huỷ 228 con lợn.

Tại Hưng Yên, lực lượng QLTT tham gia 08/08 chốt kiểm dịch của tỉnh và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng của tỉnh kiểm soát 185 lượt phương tiện, tiêu huỷ 6.258 con lợn.

Tại Hải Phòng, lực lượng QLTT tham gia 5/5 chốt kiểm dịch của tỉnh và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng của tỉnh sẵn sàng nhân lực và phương tiện để tham gia các hoạt động phòng, chống dịch tại địa phương.

Tại Điện Biên, lực lượng QLTT tham gia 4/4 chốt kiểm dịch của tỉnh và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng của tỉnh sẵn sàng nhân lực và phương tiện để tham gia các hoạt động phòng, chống dịch tại địa phương.

Tại Hoà Bình, lực lượng QLTT tham gia 12/12 chốt kiểm dịch của tỉnh và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng của tỉnh sẵn sàng nhân lực và phương tiện để tham gia các hoạt động phòng, chống dịch tại địa phương.

Tại Quảng Ninh, lực lượng QLTT tham gia 4/4 chốt kiểm dịch của tỉnh và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng của tỉnh sẵn sàng nhân lực và phương tiện để tham gia các hoạt động phòng, chống dịch tại địa phương.

Tại Ninh Bình, lực lượng QLTT tham gia 16/16 chốt kiểm dịch của tỉnh và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng của tỉnh sẵn sàng nhân lực và phương tiện để tham gia các hoạt động phòng, chống dịch tại địa phương.

Còn tại Hà Nam, Hải Dương, lực lượng QLTT đã bố trí sẵn sàng nhân lực và phương tiện để tham gia các hoạt động phòng, chống dịch tại địa phương.

Bắc Kạn là địa phương vừa mới phát hiện dịch nên lực lượng QLTT đã bố trí sẵn sàng nhân lực và phương tiện để tham gia các hoạt động phòng, chống dịch tại địa phương.

Tiếp tục siết chặt quản lý

Thông tin từ Tổng cục QLTT cho hay, thời gian tới, Tổng cục QLTT sẽ tiếp tục chỉ đạo, huy động toàn lực lượng tham gia công tác phòng chống dịch tại các địa bàn huyện, thành phố, các chốt kiểm dịch theo chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công Thương, UBND tỉnh, thành phố và Ban chỉ đạo phòng chống dịch tả lợn châu Phi của UBND tỉnh, thành phố.

Đồng thời, triển khai các biện pháp nghiệp vụ, tăng cường công tác thu thập thông tin, nắm tình hình địa bàn, chủ động phối hợp với các ngành, lực lượng chức năng kiểm tra, kiểm soát tại các khu vực gần cửa khẩu, đường mòn, lối mở khu vực biên giới, chợ đầu mối, chợ trung tâm, trung tâm thương mại, các tuyến, địa bàn trọng điểm đường bộ, đường biển, đường sắt; kịp thời phát hiện, bắt giữ và xử lý nghiêm các hành vi buôn bán, vận chuyển lợn, sản phẩm của lợn không rõ nguồn gốc, không bảo đảm các yêu cầu vệ sinh thú y và an toàn thực phẩm; vận dụng các chế tài, biện pháp xử lý mạnh đảm bảo tính răn đe và phòng ngừa vi phạm. Đặc biệt, xử lý tiêu huỷ toàn bộ lợn, sản phẩm lợn vận chuyển, kinh doanh trái phép, không rõ nguồn gốc và nghi vấn đến từ nguồn dịch; trước khi tiêu huỷ, lực lượng QLTT phải phối hợp với cơ quan kiểm dịch, Thú y để lấy mẫu xét nghiệm bệnh.

Cùng với việc kiểm tra, kiểm soát lực lượng QLTT phối hợp với chính quyền địa phương tuyên truyền nâng cao nhận thức cho các tổ chức, cá nhân kinh doanh về các quy định của pháp luật về an toàn thực phẩm, tác hại của việc sử dụng thực phẩm không rõ nguồn gốc, không bảo đảm an toàn thực phẩm, tránh tiếp xúc, ăn thịt lợn mắc bệnh và nguy cơ lây lan dịch bệnh. Khuyến cáo người dân khi phát hiện các vụ việc kinh doanh, vận chuyển, giết mổ lợn mắc bệnh thì báo ngay với chính quyền địa phương, các cơ quan chức năng để kiểm tra, ngăn chặn kịp thời.