Trong năm 2023, công tác phát hiện, xử lý tham nhũng, tiêu cực tiếp tục được đẩy mạnh, ngày càng quyết liệt, xử lý kiên quyết, bài bản, thận trọng, rất nghiêm khắc, nhưng cũng rất nhân văn, có lý, có tình, nhiều vụ án, vụ việc tham nhũng, tiêu cực, theo đúng tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, đó là "không có vùng cấm", "không có ngoại lệ", "bất kể người đó là ai".

Đây là một trong 7 kết quả lớn, nổi bật trong công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong năm 2023 được thông tin tại Hội nghị thông báo kết quả Phiên họp thứ 25 Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực (Ban Chỉ đạo) do Ban Nội chính Trung ương tổ chức chiều 2.1.

Lần đầu tiên điều tra, truy tố tội “tham ô tài sản” với chủ doanh nghiệp ngoài Nhà nước

Thông tin tại Hội nghị, Phó Trưởng Ban Nội chính Trung ương Đặng Văn Dũng cho biết, Ban Chỉ đạo khẳng định, chưa bao giờ chúng ta xử lý kiên quyết, nghiêm minh, những cũng rất nhân văn, có lý, có tình nhiều cán bộ, đảng viên vi phạm, kể cả cán bộ cấp cao, lãnh đạo quản lý các cấp như vừa qua. Cụ thể, trong năm 2023, có 19 cán bộ diện Trung ương quản lý bị xử lý kỷ luật, (gồm 5 Ủy viên, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng; về chức vụ có 1 nguyên Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ; 5 Bí thư, nguyên Bí thư Tỉnh ủy; 2 thứ trưởng, 1 Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam; 8 Chủ tịch, nguyên Chủ tịch UBND cấp tỉnh; 2 sỹ quan cấp tướng), trong đó, 14 trường hợp bị xử lý hình sự. Tính từ đầu nhiệm kỳ đến nay có 105 cán bộ diện Trung ương bị xử lý kỷ luật, trong đó có 22 ủy viên, nguyên ủy viên Trung ương Đảng; có 39 trường hợp bị xử lý hình sự, tăng gấp 2 lần so với nhiệm kỳ khóa XII.

Điểm đáng chú ý, theo Phó Trưởng Ban Đặng Văn Dũng, đó là qua tổng hợp của các cơ quan chức năng, thì 2/3 số cán bộ, đảng viên bị xử lý kỷ luật, xử lý hình sự nêu trên là do các sai phạm từ các nhiệm kỳ trước, và đến nhiệm kỳ này chúng ta tập trung làm mạnh và có Ban chỉ đạo cấp tỉnh nên phát hiện ra nhiều sai phạm, xử lý nhiều cán bộ, đảng viên như vậy.

Và với cách làm bài bản, khoa học, kiên quyết, kiên trì này, các cơ quan chức năng đã tập trung điều tra, phát hiện, khởi tố mới nhiều vụ án lớn, đặc biệt nghiêm trọng cả trong khu vực nhà nước và ngoài nhà nước, cả trong lĩnh vực có chuyên môn sâu và hoạt động khép kín. “Trước kia, chúng ta coi đây là tội phạm ẩn nhưng hiện nay, không còn lĩnh vực khép kín hay chuyên môn sâu nào mà cơ quan chức năng không phát hiện và xử lý”, Phó trưởng Ban Nội chính Trung ương Nguyễn Văn Yên cho biết.

Trong đó, có nhiều vụ án đặc biệt lớn, xảy ra trên diện rộng, diện đối tượng rất lớn; có sự thông đồng, cấu kết giữa bên ngoài với bên trong Nhà nước để thu lời bất chính, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Ví dụ như vụ Việt Á, gây thiệt hại trên 1.000 tỷ đồng; vụ Vạn Thịnh Phát gây thiệt hại trên 190 nghìn tỷ đồng, tham ô, chiếm đoạt trên 300 nghìn tỷ đồng.

Thời gian qua, chúng ta tiếp tục xét xử vắng mặt cả người bỏ trốn ra nước ngoài, và lần đầu tiên điều tra, truy tố tội “tham ô tài sản” đối với chủ doanh nghiệp ngoài Nhà nước; nhưng cũng miễn giảm trách nhiệm hình sự cho người không có động cơ vụ lợi, không nhận tiền... “Rõ ràng là chúng ta rất kiên quyết, nghiêm khắc, nhưng cũng rất nhân văn, được dư luận, Nhân dân đồng tình, đánh giá cao”, Phó Trưởng Ban Đặng Văn Dũng nêu rõ.

Khuyến khích cán bộ nghiêm khắc nhận trách nhiệm chính trị, tự nguyện từ chức, nghỉ công tác khi có sai phạm, khuyết điểm

Một kết quả nổi bật nữa trong năm qua, theo Phó Trưởng Ban Đặng Văn Dũng, đó là chúng ta đề cao, khuyến khích cán bộ nghiêm khắc nhận trách nhiệm chính trị, tự nguyện từ chức, nghỉ công tác khi có sai phạm, khuyết điểm, hoặc để cán bộ cấp dưới, tổ chức đảng vi phạm nghiêm trọng kỷ luật đảng phải xử lý kỷ luật. Đồng thời, kịp thời thay thế, bố trí công tác khác đối với cán bộ bị kỷ luật, uy tín thấp. Trong năm, Đảng, Nhà nước đã xem xét, cho thôi giữ chức vụ, nghỉ công tác, bố trí công tác khác đối với 9 cán bộ diện Trung ương quản lý; các địa phương đã cho từ chức, miễn nhiệm, bố trí công tác khác hơn 360 trường hợp sau khi bị kỷ luật, trong đó có hơn 90 cán bộ thuộc diện tỉnh ủy, thành ủy quản lý.

Công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong các cơ quan chức năng phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tiếp tục được quan tâm đẩy mạnh. Theo đó, đã kịp thời đấu tranh, xử lý nghiêm minh các sai phạm, tham nhũng, tiêu cực trong chính các cơ quan có chức năng phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Trong năm, đã xử lý kỷ luật hơn 270 cán bộ trong các cơ quan này do tham nhũng, tiêu cực, trong đó đã xử lý hình sự gần 140 trường hợp. Trong đó, đã xử lý hình sự 2 Thiếu tướng đã nghỉ hưu liên quan đến vụ án xảy ra tại Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao và vụ án xảy ra tại Quảng Ninh; xử lý hình sự 23 cán bộ thanh tra, giám sát của các cơ quan (Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước, Ngân hàng Nhà nước, Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia) có sai phạm liên quan đến vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng SCB.... Đồng thời, xử lý kỷ luật nhiều lãnh đạo các cơ quan thanh tra, bảo vệ pháp luật của địa phương.

Trên cơ sở kết quả này, tại Phiên họp thứ 25, các thành viên Ban Chỉ đạo yêu cầu phải tiếp tục xử lý nghiêm hơn nữa, tăng cường kiểm soát quyền lực, siết chặt hơn nữa kỷ luật, kỷ cương trong các lực lượng chống tham nhũng, tiêu cực để cảnh tỉnh, cảnh báo, răn đe, phòng ngừa vi phạm, Phó Trưởng Ban Đặng Văn Dũng cho biết.

Lần đầu tiên ban hành các quy định về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực

Một trong những kết quả lớn, nổi bật nữa đó là, công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế về xây dựng Đảng, quản lý kinh tế-xã hội và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tiếp tục được đẩy mạnh, có bước tiến mới quan trọng. Trong năm qua, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã ban hành gần 50 văn bản về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ; trong công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng và trong hoạt động thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án. Nhiều quy định nhanh chóng phát huy hiệu quả trong thực tế.

Sắp tới đây, Trung ương sẽ ban hành thêm 2 quy định nữa trong lĩnh vực quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công và trong công tác xây dựng pháp luật. Đây là lần đầu tiên Đảng ta ban hành các quy định về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; các quy định này sẽ hợp lại thành một hệ thống cơ chế kiểm soát quyền lực chặt chẽ, góp phần hoàn thiện lý luận về kiểm soát quyền lực nhà nước.

Điểm nổi bật nữa trong công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế về xây dựng Đảng, quản lý kinh tế-xã hội và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, đó là Quốc hội, Chính phủ đã tiến hành cuộc "tổng rà soát" hệ thống văn bản quy phạm pháp luật trong 22 lĩnh vực có nhiều vướng mắc, sơ hở, bất cập, như: Pháp luật về đấu thầu, đấu giá, quy hoạch, đầu tư công, tài sản công, ngân sách nhà nước, tài chính công, quản lý, sử dụng đất đai, xã hội hoá dịch vụ công... Qua rà soát, kiểm tra, giám sát đã phát hiện, chỉ đạo xử lý hơn 250 văn bản pháp luật có nội dung mâu thuẫn, chồng chéo, bất cập, vướng mắc hoặc trái quy định pháp luật. Đồng thời, tăng cường kiểm tra việc ban hành văn bản dưới luật nhằm phát hiện, xử lý kịp thời những sơ hở, bất cập, dễ bị lợi dụng để tham nhũng, tiêu cực; chỉ đạo giám sát, làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong việc xây dựng, ban hành chính sách, pháp luật trên một số lĩnh vực theo yêu cầu của Ban chỉ đạo.

Công tác thu hồi tài sản tham nhũng; giám định, định giá tài sản; phát hiện, chuyển giao, tiếp nhận, xử lý nguồn tin về tội phạm tham nhũng, tiêu cực - vốn là những khâu yếu trước đây, đến nay đã được tập trung chỉ đạo, có nhiều chuyển biến tích cực. Trong năm, các cơ quan tiến hành tố tụng đã tạm giữ, kê biên, phong tỏa, thu hồi được nhiều tài sản trị giá hơn 234 nghìn tỷ đồng. Và nổi bật là đã chú trọng động viên, khuyến khích các đối tượng tự nguyện nộp lại tài sản chiếm đoạt, gây thiệt hại, có vụ thu hồi được 100% tài sản bị chiếm đoạt với số tiền rất lớn. Ví dụ như vụ án xảy ra tại Công ty TNHH Tân Hoàng Minh đã thu hồi trên 8.600 tỷ đồng, đạt 100%; vụ án xảy ra tại Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao và một số đơn vị liên quan, các đối tượng đã nộp lại hơn 200 tỷ đồng và 1,85 triệu USD, đạt trên 90%... Riêng các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo, đến nay đã thu hồi được 76,2 nghìn tỷ đồng, đạt 48%.

Trên đây là một số trong 7 kết quả lớn, nổi bật được Ban Chỉ đạo nhấn mạnh tại Phiên họp thứ 25 vừa qua. Đạt được kết quả đó, có thể thấy, Ban Chỉ đạo đã chỉ đạo sâu sát, quyết liệt, toàn diện các mặt công tác, nhất là tập trung chỉ đạo đẩy mạnh công tác hoàn thiện thể chế, kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án; xử lý nghiêm minh nhưng cũng rất nhân văn các sai phạm theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước; hầu hết các nhiệm vụ trong Chương trình công tác năm 2023 đã được triển khai thực hiện nghiêm túc, hoàn thành theo kế hoạch, có việc vượt yêu cầu đề ra. Công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tiếp tục được đẩy mạnh, ngày càng quyết liệt, đồng bộ, đạt nhiều kết quả toàn diện cả ở Trung ương và địa phương, cả trong khu vực nhà nước và ngoài nhà nước, góp phần quan trọng trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, giữ vững ổn định chính trị, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, tăng cường, củng cố thêm niềm tin của Nhân dân.

Trong năm 2024, tiếp đà năm 2023 và những năm trước, các thành viên Ban Chỉ đạo đồng tình cao với các nhiệm vụ và Chương trình công tác năm 2024 của Ban Chỉ đạo với 7 nhiệm vụ trọng tâm và 28 nhiệm vụ cụ thể.

Ghi nhận, đánh giá cao các kết quả đạt được, song Phó Trưởng ban Đặng Văn Dũng cũng cho biết, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, yêu cầu: Không được chủ quan, thoả mãn; phải tiếp tục đẩy mạnh cả các giải pháp phòng và chống tham nhũng, tiêu cực một cách kiên quyết, kiên trì, với "6 hơn" là: "Quyết tâm cao hơn - Hành động mạnh mẽ hơn - Quyết liệt hơn - Chặt chẽ hơn - Đồng bộ hơn - Hiệu quả hơn" và với tinh thần "năm nay phải tốt hơn năm trước".