Để giúp các doanh nghiệp (DN) có hướng đi cụ thể trong thực thi các giải pháp giảm phát thải cacbon, một hội thảo với chủ đề “Giảm phát thải cacbon trong các ngành sản xuất công nghiệp xi măng, thép và nhựa” do vừa được Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) phối hợp với Hiệp hội Thép, Xi măng và Hiệp hội Nhựa Việt Nam tổ chức tại TP Hồ Chí Minh

Tại hội thảo, ông Nguyễn Sỹ Linh, - Trưởng ban Ban Biến đổi khí hậu và Các vấn đề toàn cầu - Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết: Sản xuất xi măng, thép và nhựa là những ngành thuộc 2 lĩnh vực phát thải khí nhà kính chính ở Việt Nam. Đây cũng là những đối tượng chính chịu sự điều chỉnh của Nghị định số 06/2022/NĐ-CP và Quyết định số 01/2022/QĐ-TTg yêu cầu thực hiện kiểm kê khí nhà kính từ năm 2024 và đề xuất giảm phát thải khí nhà kính, biện pháp, giải pháp can thiệp.

Tiềm năng giảm phát thải trong ngành sản xuất thép còn rất lớn

Do đó, các đơn vị sản xuất xi măng, thép và nhựa dự kiến sẽ là các bên liên quan tích cực tham gia thị trường cacbon trong nước (thí điểm vào năm 2025) và các mô hình kinh tế tuần hoàn. Việc giảm phát thải khí nhà kính từ lĩnh vực sản xuất được kỳ vọng sẽ thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển giao công nghệ cac bon thấp, chuyển đổi năng lượng xanh, phát triển thị trường cacbon trong nước và các mô hình kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam.

Ông Mã Khai Hiền - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Pphát triển về tiết kiệm năng lượng (Enerteam) đánh giá, tiềm năng giảm phát thải CO2 cho các ngành công nghiệp (xi măng, thép, nhựa) của Việt Nam còn nhiều và khả thi triển khai. Vì vậy, bên cạnh sự quan tâm đầu tư, áp dụng công nghệ của doanh nghiệp, cần có hỗ trợ và khuyến khích của Chính phủ và các cơ quan liên quan như: Xây dựng định mức phát thải ngành và hướng dẫn kỹ thuật áp dụng; xây dựng năng lực và hỗ kỹ thuật cho doanh nghiệp nhận dạng và nắm rõ các công nghệ khử cacbon phù hợp của ngành áp dụng vào doanh nghiệp mình. Ngoài ra cần thúc đẩy hỗ trợ tài chính xanh và sạch cho DN thuận lợi tiếp cận và mạnh dạn áp dụng các công nghệ khử cacbon.

Đồng quan điểm, ông Linh cho rằng, doanh nghiệp nên chủ động thực hiện kinh tế tuần hoàn, sử dụng các sản phẩm kéo dài vòng đời của sản phẩm, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả… tùy từng lĩnh vực, từng quy mô doanh nghiệp để có các giải pháp phù hợp.

Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là một trong những giải pháp giúp DN giảm phát thải khí nhà kính

Ở góc độ hiệp hội, ông Lương Đức Long - Phó Chủ tịch Hiệp hội Xi măng Việt Nam cho biết, hiện đã có một số doanh nghiệp sử dụng nguyên, nhiên liệu thay thế, tận dụng nhiệt thải lò nung phát điện, giảm chi phí năng lượng trong các khâu sản xuất. Nhờ đó, mức phát thải CO2 đã giảm dần và khả năng sẽ đạt các mục tiêu được nêu trong Chiến lược phát triển vật liệu xây dựng thời kỳ 2021 – 2030 và tầm nhìn đến năm 2050.

Các chuyên gia cũng đã chỉ ra một số vấn đề cần giải quyết để có thể giảm mức phát thải CO2 trong sản xuất xi măng, thép và nhựa nhiều hơn nữa - Đó là: Xây dựng cơ chế tính bù trừ mức phát thải cacbon khi sử dụng nguyên, nhiên liệu thay thế, đặc biệt là khi sử dụng rác thải làm nhiên liệu thay thế nung clanker, xi măng. Bên cạnh đó, cần hình thành thị trường cac bon trong nước và trợ giá (từ nhà nước, đơn vị phát thải) cho các doanh nghiệp xi măng sử dụng chất thải trong sản xuất.

Có thể thực hiện giảm năng lượng nung bằng cách cải tạo lò, thay đổi phối liệu… Thêm vào đó, có thể đốt rác thay than đá giúp giảm phát thải, thu lại nguồn năng lượng sạch. Đây là con đường khả thi mà thế giới đã làm. Tuy nhiên, các doanh nghiệp cần một cơ chế khuyến khích, hỗ trợ về tài chính, chuyển đổi công nghệ làm đòn bẩy.