Trong phiên họp buổi sáng ngày 14/6, Quốc hộibiểu quyết thông qua Luật Cảnh sát cơ động; biểu quyết thông qua Nghị quyết về việc thành lập Đoàn giám sát chuyên đề của Quốc hội năm 2023.

Tiếp đó Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở. Bộ trưởng Bộ Nội vụ phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu.

Trong thời gian qua, trên cơ sở đánh giá kết quả thực hiện Chỉ thị số 30-CT/TW, Đảng đã có nhiều chỉ đạo cụ thể liên quan đến phát huy quyền làm chủ của nhân dân và yêu cầu hoàn thiện thể chế về dân chủ ở cơ sở như Kết luận số 120-KL/TW ngày 7/1/2016 của Bộ Chính trị; Thông báo kết luận số 160-TB/TW ngày 15/1/2020 của Bộ Chính trị.

Hiến pháp năm 2013 và các luật ban hành sau Hiến pháp năm 2013 cũng đã có nhiều quy định mới liên quan đến quyền làm chủ và quyền tham gia quản lý nhà nước và xã hội của nhân dân.

Mặt khác, thực tiễn thi hành pháp luật về thực hiện dân chủ ở cơ sở đã bộc lộ những bất cập, hạn chế như: Nội dung, hình thức thực hiện dân chủ ở cơ sở chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn; phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng thực hiện dân chủ ở cơ sở được quy định ở nhiều văn bản có giá trị pháp lý khác nhau, chưa thống nhất, đồng bộ, toàn diện.

Bên cạnh đó, trách nhiệm bảo đảm thực hiện dân chủ ở cơ sở thiếu cụ thể, thiếu chế tài xử lý; vai trò tham gia và giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên đối với việc thực hiện quyền làm chủ của nhân dân chưa được quy định rõ, cụ thể; sáng kiến của nhân dân trong việc thực hiện dân chủ ở cơ sở chưa được đề cao...

Vì vậy, Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở được ban hành là cần thiết nhằm giúp hoàn thiện pháp luật về thực hiện dân chủ ở cơ sở nhằm bảo đảm quyền lực nhà nước thuộc về Nhân dân; tiếp tục khẳng định bản chất của Nhà nước ta là Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân, nhân dân là người chủ của đất nước.

Đồng thời, bảo đảm công khai, minh bạch trong hoạt động và trách nhiệm giải trình của chính quyền cơ sở, cơ quan, đơn vị và doanh nghiệp; cụ thể hóa đầy đủ các chính sách trong đề nghị xây dựng dự án Luật nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập phát sinh trong thực tiễn thi hành quy định của pháp luật hiện hành về thực hiện dân chủ ở cơ sở.

Dự thảo Luật trình xin ý kiến Quốc hội gồm 07 chương, 74 điều, quy định về những vấn đề chung trong thực hiện dân chủ ở cơ sở (gồm: phạm vi điều chỉnh, giải thích từ ngữ, nguyên tắc thực hiện; quyền và nghĩa vụ của công dân, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động; phạm vi thực hiện dân chủ ở cơ sở; hành vi bị nghiêm cấm, xử lý vi phạm).

Cùng với đó, quy định về nội dung, hình thức, cách thức thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn, (bao gồm công khai thông tin ở cấp xã), trong cơ quan, đơn vị (bao gồm công khai thông tin trong cơ quan, đơn vị), trong doanh nghiệp (bao gồm quy định về công khai thông tin); nhân dân bàn, quyết định, tham gia ý kiến, kiểm tra, giám sát; cán bộ, công chức, viên chức, người lao động tham gia ý kiến, kiểm tra, giám sát; người lao động quyết định, tham gia ý kiến, kiểm tra, giám sát (áp dụng cho các loại hình doanh nghiệp và quy định đặc thù đối với doanh nghiệp nhà nước).

Quy định về tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của Ban Thanh tra nhân dân; về các biện pháp bảo đảm thực hiện dân chủ ở cơ sở; trách nhiệm của chính quyền địa phương cấp xã, người đứng đầu cơ quan đơn vị, người sử dụng lao động, trách nhiệm của Chính phủ, các Bộ, cơ quan ngang Bộ, Ủy ban nhân dân các cấp, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội trong bảo đảm và tổ chức thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở…