Theo điều tra toàn cầu về sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành, Việt Nam có khoảng 15 triệu người hút thuốc, tương đương 47% nam giới, trung bình 2 nam giới có 1 người hút thuốc lá. 2/3 số phụ nữ và trẻ em thường xuyên hít phải khói thuốc… Tỷ lệ người hút thuốc lá cao đã gây ra các tác hại rất lớn về mặt sức khoẻ và kinh tế của đất nước.

Hút thuốc lá là nguyên nhân gây ra hàng loạt bệnh hiểm nghèo như ung thư phổi, bệnh tim mạch, đột quỵ, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính. Không chỉ người hút thuốc trực tiếp chịu hậu quả mà những người xung quanh cũng phải gánh chịu những tác hại của khói thuốc lá thụ động.

Việt Nam đang phải đối mặt với một thực trạng đáng báo động tỷ lệ người hút thuốc lá thuộc hàng cao nhất thế giới.

Trung bình mỗi năm, một người hút thuốc ở Việt Nam phải chi gần 700.000 đồng. Với 12 triệu người hút, mỗi năm có khoảng hơn 8.400 tỷ đồng tiêu tốn cho mặt hàng này. Theo kết quả một cuộc khảo sát gần đây cho thấy, chi tiêu cho thuốc lá ở nước ta cao gấp 3,6 lần phí tổn học hành, gấp 2,5 lần mức chi cho quần áo và gần gấp đôi mức chi cho khám chữa bệnh. Bện cạnh đó, bệnh tật do thuốc lá gây ra làm tăng gánh nặng kinh tế cho mỗi gia đình và làm mất đi lực lượng lao động.

Việc tiêu thụ nhiều thuốc lá dẫn tới tình trạng buôn lậu, gây thất thu cho ngân sách nhà nước. Theo thống kê của Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam, thuốc lá nhập lậu hiện đang chiếm 25% thị phần thuốc lá tiêu thụ tại Việt Nam; làm chảy máu hơn 200 triệu USD và thất thoát hàng nghìn tỷ đồng thuế.

Ngoài tổn thất do chi mua thuốc hút, tổng chi phí điều trị và tổn thất do mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớm cho 5 nhóm bệnh (ung thư phổi, ung thư đường tiêu hóa- hô hấp trên, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, nhồi máu cơ tim, đột quỵ) do hút thuốc gây ra là hơn 23 nghìn tỷ đồng một năm. Các tổn thất Việt Nam chưa tính được do sử dụng thuốc lá bao gồm chi phí điều trị các bệnh khác do thuốc lá gây ra.

Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều khó khăn trong công tác phòng chống tác hại của thuốc lá, Nicotine là chất gây nghiện mạnh khiến người nghiện thuốc lá cai thuốc trở nên khó khăn hơn. Giá thuốc lá rẻ so với thu nhập của người dân cũng là nguyên nhân người nào cũng mua để sử dụng được dễ dàng. Ngoài ra, ý thức tuân thủ các quy định về phòng chống hút thuốc lá còn hạn chế.

Để giảm thiểu tác hại của thuốc lá, cần có sự phối hợp đồng bộ của các cấp chính quyền, các tổ chức xã hội và toàn xã hội. Một số giải pháp có thể kể đến như nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của thuốc lá. Tăng thuế thuốc lá để giảm nhu cầu tiêu thụ. Ngăn chặn việc quảng bá thuốc lá đến người tiêu dùng, đặc biệt là giới trẻ. Tạo môi trường không khói thuốc tại các nơi công cộng. Cung cấp các dịch vụ hỗ trợ cai thuốc cho người hút thuốc.

Việt Nam cũng đang gặp nhiều khó khăn trong công tác phòng chống tác hại thuốc lá vì thuốc lá là sản phẩm gây nghiện, giá thuốc lá còn rẻ, tỷ lệ hút thuốc trong nam giới còn rất cao, ý thức tuân thủ quy định cấm hút thuốc lá của người dân còn hạn chế. Do đó, để thực hiện thành công cam kết của Việt Nam khi tham gia công ước, triển khai hiệu quả Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá cần sự nỗ lực, phối hợp chặt chẽ hơn nữa của các bộ, ngành, các tỉnh, thành phố trong hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Việc hút thuốc lá đang gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe và kinh tế của Việt Nam. Để giải quyết vấn đề này, cần có những giải pháp mạnh mẽ và đồng bộ từ phía nhà nước, cộng đồng và mỗi cá nhân. Mỗi người chúng ta cần chung tay góp sức để xây dựng một xã hội không khói thuốc. Vì những tác hại khôn lường của thuốc lá, đối với sức khỏe và những tổn thất to lớn về kinh tế, mỗi cá nhân và cộng đồng hãy từ bỏ hút thuốc lá.