Để đảm bảo an toàn trong dịp Tết Nguyên đán và lễ hội cho nhân dân, xin ông cho biết công tác kiểm tra về an toàn thực phẩm sẽ tập trung vào những vấn đề gì?

Năm nay, Ban chỉ đạo liên ngành Trung ương đã ban hành Kế hoạch số 1540 ngày 13/12/2023 về triển khai công tác bảo đảm an toàn thực phẩm Tết Nguyên đán Giáp Thìn và mùa lễ hội Xuân 2024.

Ông Nguyễn Hùng Long - Phó Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế)

Vào mùa Tết Nguyên đán cũng như lễ hội xuân, nhu cầu tiêu dùng tăng lên gấp nhiều lần so với trong năm. Những mặt hàng chủ yếu tăng lên trong dịp này là thực phẩm tiêu dùng trong dịp Tết như các loại thịt, bánh mứt kẹo, đồ uống…

Ban chỉ đạo liên ngành Trung ương đã chỉ đạo bảo đảm an toàn thực phẩm trong sản xuất, chế biến và kinh doanh cũng như sử dụng thực phẩm nói chung, tập trung vào những cơ sở sản xuất kinh doanh. Từ đó, tăng cường kiểm soát, ngăn chặn kịp thời việc sản xuất kinh doanh thực phẩm giả, kém chất lượng và đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng cũng như phòng chống ngộ độc thực phẩm.

Cục An toàn thực phẩm cũng xác định những sản phẩm thực phẩm trọng tâm để đi kiểm tra các cơ sở sản xuất, kinh doanh như bánh kẹo, miến, thịt, gạo và các loại đồ uống… trong dịp Tết này.

Hiện nay, việc kinh doanh thực phẩm trên mạng rất phổ biến. Vấn đề này có được quan tâm trong dịp Tết cũng như những thời điểm khác trong năm, thưa ông?

Gần đây kinh doanh qua mạng online tăng nhiều. Đó là xu hướng chung của thế giới, chứ không chỉ riêng Việt Nam, thậm chí còn có mặt hàng đặt hàng từ nước ngoài về… Do đó, việc kinh doanh trên mạng cũng là một vấn đề đáng quan tâm. Việc này ngành công thương sẽ là chủ đạo trong vấn đề kiểm soát, đó là thương mại điện tử.

Song về thương mại điện tử hiện nay có cái khó khăn, đó là kinh doanh hàng online không phải đăng ký kinh doanh mà họ sẽ tự chịu trách nhiệm về những sản phẩm đó. Tất nhiên cơ quan quản lý có trách nhiệm về kiểm soát, kiểm tra. Nếu không tuân thủ theo các quy định bảo đảm an toàn thực phẩm sẽ bị xử lý, cấm bán…

Theo ông, khó khăn, thách thức lớn nhất đặt ra trong công tác thanh tra, kiểm tra an toàn thực phẩm là gì?

Theo tôi, đó là lực lượng của ta rất mỏng. Hiện, một tỉnh chỉ có một chi cục hoặc thậm chí chỉ là một phòng trong sở. Còn của ngành y tế thì cũng chỉ có nhiều là hơn một chục người. Tuyến huyện có vài người, tuyến xã, phường thì vài cán bộ y tế làm kiêm nhiệm. Trong khi, tổng số cơ sở sản xuất kinh doanh thực phẩm trên toàn quốc khoảng 700.000 cơ sở lớn nhỏ.

Đẩy mạnh tuyên truyền về an toàn thực phẩm để người sản xuất, người tiêu dùng tuân thủ theo quy định

Cho nên tôi cho rằng vấn đề trọng tâm vẫn là tuyên truyền để người sản xuất, người tiêu dùng tuân thủ theo quy định; kiểm tra để xác định những nơi nào là nhóm thực phẩm nguy cơ, cơ sở nào có phản ánh của người dân không tốt sẽ tập trung kiểm tra ưu tiên.

Ông đánh giá như thế nào về sự phối hợp liên ngành trong công tác đảm bảo an toàn thực phẩm?

Trong kế hoạch kiểm tra liên ngành của Ban Chỉ đạo ngành Trung ương về an toàn thực phẩm Tết Nhâm Thìn cũng như là lễ hội Xuân 2024, các cơ quan quản lý như Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương, Bộ Y tế chủ trì các đoàn liên ngành, nhưng trong đó đều mời thành phần tham gia là các ban, ngành, đoàn thể hội khác như Hội nông dân thành viên, Hội Liên hiệp phụ nữ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc các tỉnh, thành phố… Trong quá trình kiểm tra, không phải lúc nào cũng đủ được các thành phần hiệp hội đó nhưng họ cũng góp phần thực hiện giám sát hoạt động sản xuất, kinh doanh an toàn thực phẩm ở các địa phương, để thông báo cho chính quyền địa phương khi phát hiện ra những vi phạm hoặc những hành vi có thể gây ra những mối nguy đến sức khỏe của người tiêu dùng.

Về lâu dài, việc phân công hiện nay đang chia ra 3 bộ cùng kiểm tra, quản lý, còn theo Chỉ thị 17 của Ban Bí thư là sau này việc quản lý về an toàn thực phẩm sẽ về một đầu mối. Khi đó dù một đầu mối là bộ nào quản lý thì sự phối hợp liên ngành vẫn cần phải tiếp tục.

Để đảm bảo an toàn thực phẩm, đặc biệt trong ngày Tết, ông có thể hệ thống lại nguyên tắc cơ bản để đảm bảo an toàn cho người dân?

Nguyên tắc đầu tiên là thực phẩm nên ăn chín. Nấu xong không để quá 4 giờ mới ăn. Đặc biệt là không làm nhiều quá, để ăn không hết lưu cữu ngày này sang ngày khác. Lúc đó, chúng ta bảo quản để lạnh thế nào thì vẫn bị ảnh hưởng đến chất lượng và sự an toàn. Đó là lưu ý đầu tiên là trong khâu chế biến và sử dụng.

Thứ hai đối với thực phẩm mua sẵn, chúng ta lưu ý về nhãn mác đầy đủ và tuân thủ theo hướng dẫn về vận chuyển, bảo quản của người sản xuất. Thứ ba về sử dụng, cố gắng làm sao sử dụng vừa phải, vừa đủ, không nên sử dụng quá nhiều.

Trân trọng cảm ơn ông!