Tái đàn sớm để kéo giảm giá thịt heo

Theo Cục Chăn nuôi, tổng đàn heo cả nước hiện nay đạt hơn 24 triệu con, chỉ bằng khoảng 77% so với tổng đàn heo trước khi dịch tả heo châu Phi (ASF) xuất hiện tại Việt Nam. Do dịch ASF lan rộng, khiến cho tổng đàn heo của cả nước giảm mạnh. Tính từ đầu tháng 2/2019 đến ngày 11/2/2020, dịch ASF đã buộc ngành chăn nuôi heo phải tiêu hủy gần 6 triệu con, tương đương khoảng 350.000 tấn, chiếm 9% tổng trọng lượng heo cả nước.

Theo các chuyên gia nông nghiệp, tổng đàn heo giảm mạnh do dịch ASF là nguyên nhân chính gây nên nguồn cung giảm đồng thời trực tiếp đẩy giá thịt heo trên thị trường tăng vọt. Đồng Nai là “thủ phủ” chăn nuôi heo lớn nhất nước với tổng đàn trên 2,5 triệu con, nhưng hiện đã giảm gần 20% so với trước.

Ông Huỳnh Thành Vinh - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đồng Nai - cho biết, vừa rồi Đồng Nai phải tiêu hủy khoảng 450.000 con, ngân sách chi gần 670 tỷ đồng để hỗ trợ người chăn nuôi bị thiệt hại do dịch ASF gây ra. Theo ông Vinh, cuối tháng 3/2020, Đồng Nai công bố hết dịch ASF và tính từ đầu năm đến nay, trên địa bàn Đồng Nai đã có 81 cơ sở chăn nuôi heo tăng đàn, 247 cơ sở chăn nuôi heo tái đàn, đưa tổng đàn heo của toàn tỉnh đạt khoảng 2,03 triệu con, giảm 19,3% so với cùng kỳ.

Ngành chăn nuôi sớm tái đàn người tiêu dùng sẽ dễ dàng sử dụng mặt hàng thịt heo

Tính đến cuối năm 2020, Đồng Nai đặt mục tiêu tăng tổng đàn heo đạt mức 2,5 triệu con, bằng tổng đàn so với trước dịch ASF. Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đồng Nai, địa phương hiện có 815 con heo giống cụ kỵ ông bà, 215.000 con nái sinh sản và 64.517 con heo hậu bị, đây là nguồn lực lớn để nhanh chóng tái đàn, tăng đàn heo. Nhưng nhiều người chăn nuôi heo ở Đồng Nai cho rằng, mức tăng và tái đàn heo hiện nay diễn ra rất chậm, khó đạt được như dự tính, do nguồn heo giống khan hiếm và giá cao, mặt khác nhiều người chăn nuôi đã cạn vốn để tiếp tục chăn nuôi.

Không riêng gì Đồng Nai, ngành chăn nuôi heo tại các tỉnh như Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương, Long An cũng đang gấp rút hồi phục lại hoạt động chăn nuôi. Tuy nhiên cái khó của ngành chăn nuôi heo hiện nay là giá heo giống tăng quá cao và nguồn lực kinh tế của nhiều người chăn nuôi giảm mạnh, do dịch bệnh kéo dài.

Ở khu miền Đông Nam bộ, hiện tại giá heo giống đã tăng hơn 2 lần so với thời điểm trước dịch ASF. Tại Đồng Nai, Bà Rịa -Vũng Tàu, Bình Dương heo con loại 8 -10 kg/con giá bán từ 2,4 -2,5 triệu đồng/con. Ông Nguyễn Văn Hoan - chủ trại chăn nuôi heo gia công cho một doanh nghiệp FDI ở TP. Long Khánh - cho biết, giá heo con hiện nay liên tục tăng và khan hiếm, do đó việc tái đàn với số lượng lớn đang là bài toán khó của nhiều trại chăn nuôi heo ở khu vực này. Ngoài giống heo quá đắt, dịch ASF đã làm cho nhiều người chăn nuôi cạn kiệt nguồn vốn để tái khởi động lại hoạt động chăn nuôi. “Để tiếp sức cho hoạt động chăn nuôi heo sớm bình phục, cơ quan chức năng cần hỗ trợ người chăn nuôi làm việc với các ngân hàng về nguồn vốn vay ưu đãi, về lãi suất để đảm bảo chu kỳ tái đàn, tăng đàn có hiệu quả”, ông Hoan mong muốn.

Tăng đàn nhưng phải tính toán kỹ

Theo nhận định của giới chăn nuôi, thời điểm này là có đủ điều kiện cần để tăng đàn, tái đàn heo quy mô lớn. Đó là dịch ASF đã được khống chế và nhu cầu của thị trường về thịt heo đang ở mức rất cao. Song đầu tư vào khâu chăn nuôi lúc này ở mức độ nào để chăn nuôi có lãi, không lâm vào tình trạng dư thừa nguồn cung trong tương lai cần phải được tính đến. Bài toán cần phải tính kỹ cho việc tăng đàn heo chính là việc phải dự báo đúng về tổng đàn, nhu cầu tiêu thụ thịt heo của thị trường trong thời gian tới và xác xuất về lợi nhuận mà người chăn nuôi thu được.

Theo các chuyên gia nông nghiệp, tăng tổng đàn heo để tăng sản lượng thịt heo phải đề cập đến tăng số lượng heo nái sinh sản. Để làm tốt công tác dự báo, cơ quan quản lý nhà nước nên có cuộc điều tra nhanh trên cả nước về chăn nuôi heo, trong đó tập trung các chỉ tiêu như tổng đàn heo nái sinh sản, cơ cấu giống heo của những heo nái sinh sản, năng suất sinh sản của các giống heo nái sinh sản, năng suất chăn nuôi heo thịt.

Mặt khác, khẩn trương xây dựng dữ liệu quốc gia về chăn nuôi heo, để trước mắt dành cho việc quản lý đàn heo nái sinh sản, đăng ký chăn nuôi heo nái sinh sản. Hàng tháng công bố về tổng đàn heo nái sinh sản quốc gia và dự báo về sản lượng thịt hơi cho các tháng trong năm. Số lượng heo nái đẻ hàng tháng bằng 20% tổng đàn heo nái sinh sản. Từ những dữ liệu này, người chăn nuôi heo, nhất là các cơ sở chăn nuôi heo nhỏ lẻ cũng nắm bắt được tương đối chính xác mức độ giữa cung và cầu đối với mặt hàng thịt heo sắp tới trên thị trường để quyết định đầu tư chăn nuôi.

Tái đàn heo, người chăn nuôi cần có những dự báo về cung cầu của thị trường để hạn chế rủi ro

Tiến sĩ Kiều Minh Lực - chuyên gia di truyền giống kiêm Phó Tổng giám đốc Công ty CP.Việt Nam - phân tích, chu kỳ sản xuất heo thịt từ đàn heo nái là 10 tháng, trong đó có 4 tháng mang thai và 6 tháng nuôi heo con từ sơ sinh đến giết thịt. Nếu biết tổng đàn nái sinh sản hàng tháng, người chăn nuôi hoàn toàn có thể dự báo khá chính xác về tổng sản lượng thịt heo theo từng tháng cho một chu kỳ 10 tháng trong năm.

Ông Lực tính toán, giả sử tổng đàn heo nái sinh sản tại thời điểm tháng 4/2020 là 2,7 triệu con thì sản lượng heo hơi có thể cung cấp vào tháng 2/2021 là: 2,7 triệu heo nái sinh sản 20% heo nái đẻ x 10 con heo thịt x 90 kg hơi = 486.000 tấn thịt hơi. Tất nhiên, sản lượng thịt heo của tháng 4/2020 phụ thuộc vào tổng đàn nái sinh sản tại thời điểm tháng 6/2019, thời kỳ cao điểm nhất của dịch tả heo châu Phi.

“Hiện nay các cơ quan chức năng và người chăn nuôi đang bàn về thiếu thịt heo và kêu gọi người chăn nuôi tăng đàn là giải pháp đúng đắn. Tuy nhiên, thực tế chúng ta hiện chưa có số liệu thuyết phục để đảm bảo rằng giá thịt heo có lời cho người chăn nuôi vào năm 2021. Vì vậy những dữ liệu về cung cầu thịt heo tương đối chuẩn xác từ các cơ quan chức năng chính là chỗ dựa tin cậy để người chăn nuôi tính toán, hạn chế được những phép tính sai lệch, bớt rủi ro khi quyết định đầu tư vào chăn nuôi. Việc này còn giúp các cơ quan chức năng dễ dàng quản lý, điều tiết thị trường, đặc biệt là vào những thời điểm thị trường khan hàng, sốt giá thịt heo”, ông Lực chia sẻ.