Thông tin giải trình quan tâm của đại biểu về điều hành chính sách tài khóa, đặc biệt là các khoản thu ngân sách năm 2023 giảm so với năm 2022 tại phiên họp tổ Quốc hội ngày 23/5, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, sở dĩ năm 2023, thu ngân sách tốc độ thấp hơn năm 2022 do năm 2022 tăng trưởng kinh tế 8,02%; trong khi đó tốc độ tăng trưởng năm 2023 chỉ 5,05%.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc

Bên cạnh đó, năm 2022 là năm đầu tiên Bộ Tài chính triển khai thực hiện hóa đơn điện tử. Từ 1/7/2022, tất cả các doanh nghiệp phải thực hiện xuất hóa đơn điện tử. Đây cũng là nguồn thu đáng kể. Những khoản trước đây chưa thu thì nay được phản ánh đầy đủ, góp phần tăng thu.

Cũng theo Bộ trưởng, năm 2022, Bộ Tài chính triển khai thu thuế chuyển nhượng bất động sản theo đúng Luật Quản lý thuế, góp phần tăng thu lên 21.000 tỷ đồng.

Năm 2022 cũng là năm triển khai cổng thông tin điện tử và thu thuế sàn thương mại điện tử xuyên biên giới; đồng thời, triển khai thực hiện chương trình “hóa đơn may mắn”.

Trong năm 2023, Bộ trưởng cho biết, thuế nội địa giảm khoảng 27 nghìn tỷ đồng, tức giảm khoảng 2% so với năm 2022. Riêng dầu thô chỉ đạt 79% do giá dầu năm 2022 là 104,7 USD/thùng nhưng năm 2023 giảm chỉ còn 88 USD/thùng. Điều này làm giảm thu ngân sách năm 2023 chỉ đạt khoảng 74,9%, giảm đi 16 nghìn tỷ đồng.

Ngoài ra, về xuất nhập khẩu năm 2023 do lạm phát, tình hình chiến tranh Nga - Ukraine, nên các quốc gia thắt chặt chi tiêu, ảnh hưởng đến quá trình xuất nhập khẩu. Theo đó, xuất nhập khẩu Việt Nam năm qua đã giảm 66.800 tỷ đồng.

"Đây là một trong những nguyên nhân chính làm cho tốc độ tăng trưởng thu ngân sách năm 2023 không như năm 2022" - Bộ trưởng Bộ Tài chính giải trình.

Bộ trưởng cho biết thêm, Bộ Tài chính đã nỗ lực tìm mọi biện pháp để tăng thu ngân sách nhưng không làm ảnh hưởng đến tình hình “sức khỏe” của doanh nghiệp, không làm ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Bộ đã có giải pháp, tìm cách thu những khoản thu tiềm năng, những khoản mà trước đây chưa thu được như sàn thương mại điện tử xuyên biên giới.

Ông Phớc thông tin, hiện có 93 tổ chức, công ty công nghệ của nước ngoài đã nộp thuế ở Việt Nam như YouTube, Google, Facebook, Microsoft… đã kê khai nộp thuế trên cổng thông tin điện tử nộp thuế sàn thương mại điện tử xuyên biên giới của Bộ Tài chính, đạt 14.500 tỷ đồng.

"Năm nay, Bộ cũng tập trung thu thuế sàn thương mại điện tử trong nước, kinh doanh mua bán online. Theo đó, Bộ đã kết nối cơ sở dữ liệu của cơ quan thuế vào cơ sở dữ liệu dân cư của Bộ Công an và phối hợp với Ngân hàng Nhà nước để kiểm soát các khoản thanh toán trên thương mại điện tử" - Bộ trưởng Bộ Tài chính cho hay.

Bộ cũng đề nghị Ngân hàng Nhà nước tăng cường thanh toán không dùng tiền mặt. Thông qua đó, sẽ thu được khoản thuế trong lĩnh vực này. Bộ trưởng thông tin, trong gần 2 quý vừa qua đã thu được gần 50 nghìn tỷ đồng từ các khoản thu này. "Đây là một nỗ lực rất lớn của Bộ Tài chính, với những sáng kiến, sáng tạo, đi đầu trong ứng dụng công nghệ thì mới có thể triển khai thực hiện được" - ông Phớc nói.

Theo đó, Bộ đã xây dựng phần mềm để kiểm soát hóa đơn điện tử và hóa đơn điện tử qua mạng để chống gian lận trong hoàn thuế giá trị gia tăng.

Bộ cũng đưa ra giải pháp kết nối máy khởi tạo tính tiền ở các nhà hàng, khách sạn, doanh nghiệp đến cơ quan thuế, đồng thời đưa ra giải pháp quay số hóa đơn theo mã số hóa đơn may mắn… để khuyến khích người dân lấy hóa đơn, nếu trúng mã sẽ được thưởng.

Ngoài ra, tất cả các cửa hàng xăng dầu trên toàn quốc trong thời gian ngắn đã xuất hóa đơn theo từng lần bán. Các dữ liệu này được kết nối với dữ liệu của cơ quan thuế.

“Chúng tôi phải liên tục sáng tạo, có sáng kiến, áp dụng đúng pháp luật để thu các khoản thu tiềm năng trong điều kiện kinh tế đất nước và doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn" - ông Hồ Đức Phớc nhấn mạnh.

Liên quan đến việc hỗ trợ doanh nghiệp, Bộ trưởng chia sẻ, trong 3 năm trước và 6 tháng đầu năm 2024, đã giảm thuế cho doanh nghiệp, trung bình mỗi năm khoảng 200 nghìn tỷ đồng. Cùng với đó, hiện đang trình Thường vụ Quốc hội để đưa vào trong chương trình, tiếp tục giảm thuế VAT từ 10% xuống 8% trong 6 tháng cuối năm 2024.

Đây là những giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, tăng cường tập trung thu hút nguồn thu, cân đối chính sách tài khóa, dùng nguồn tăng thu, vượt thu để đầu tư hệ thống đường cao tốc, sân bay, bến cảng, các công trình giao thông quốc gia.