Giá bán dưới giá vốn, nông dân "ngại" tái đàn

Cuối năm thường là thời điểm thị trường chăn nuôi sôi động nhất năm, mùa "vàng" của nông dân và doanh nghiệp khi nhu cầu tiêu thụ thịt và giá bán heo cùng lên cao. Tuy nhiên, thị trường năm nay lại diễn biến khác thường, giá heo hơi từ đầu quý IV đến nay không cải thiện, chỉ dao động quanh mức dưới 55.000 đồng/kg, dưới giá vốn của nông dân.

Tết này có thiếu thịt heo?

Dự báo về thị trường, giá cả cũng như dịch bệnh gia súc, gia cầm các tháng cuối năm và dịp Tết Nguyên đán, ông Phạm Kim Đăng - Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết, tính đến nay, tổng số đàn heo cả nước tăng khoảng 3,4% so với cùng kỳ năm trước. Sản lượng thịt heo hơi xuất chuồng 9 tháng đầu năm ước đạt 3,6 triệu tấn. Tổng số gia cầm trên cả nước tiếp tục tăng 2,9%. Sản lượng trứng gia cầm đạt 14,2 tỉ quả, tăng 5,6%. Sản lượng thịt bò, sữa cũng tăng nhẹ. Với việc duy trì ổn định đàn gia súc, gia cầm và tình hình dịch bệnh được kiểm soát chặt chẽ thì cơ bản nguồn cung dịp cuối năm sẽ ổn định, cân đối cung - cầu đảm bảo, không bị thiếu hụt thực phẩm

Ông Phạm Kim Đăng cũng dự báo nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm chăn nuôi vào dịp cuối năm, chủ yếu là Tết Nguyên đán, có thể tăng từ 10 - 15% so với các tháng khác trong năm. Giá thịt heo, thịt gia cầm cũng có thể tăng nhẹ vào dịp này, nhưng không tăng đột biến mà ổn định như diễn biến cùng kỳ năm trước.

Cũng theo ông Phạm Kim Đăng, trong thời gian trước, khi giá heo hơi bắt đầu tăng, tại một số địa phương đã có hiện tượng nhập heo với trọng lượng lớn, thậm chí 100kg, về nuôi khoảng 15 - 20 ngày rồi bán. Nếu tình trạng này tái diễn sẽ ảnh hưởng đến công tác đảm bảo an toàn dịch bệnh.

Theo các chuyên gia trong ngành, thời điểm này, giá heo ở nhiều nơi đã xuống dưới 55.000 đồng/kg, mức giá này nông hộ không ai dám nuôi, thua lỗ rất nhiều. Thực tế, giá thành của nông hộ hiện khoảng 60.000 đồng/kg vì chi phí cho an toàn sinh học hiện rất tốn kém. Còn doanh nghiệp quy mô lớn, giá thành khoảng 50.000 – 55.000 đồng/kg.

Thời gian qua, cả nông hộ và doanh nghiệp nhỏ đều "hụt hơi" vì kinh doanh dưới giá thành. Các doanh nghiệp lớn cũng ghi nhận lợi nhuận giảm sâu. Với giá heo dưới 55.000 đồng/kg như hiện nay, Tết này bà con chỉ có thể hy vọng vào các sản phẩm bản địa, đặc sản.

Người tiêu dùng mua thịt heo tại chợ Nghĩa Tân - quận Cầu Giấy, Hà Nội (Ảnh Nguyễn Hạnh)

Thông thường vào thời điểm cuối năm, giá heo và nhu cầu tiêu thụ đều đi lên. Tuy nhiên năm nay lại ngược lại. Lý giải về điều này, ông Tống Xuân Chinh - Phó cục trưởng Cục Chăn nuôi cho biết, chỉ hơn hai tháng nữa sẽ đến Tết Nguyên đán nhưng chưa có sự nhộn nhịp như mọi năm. Thị trường chăn nuôi thời điểm này khá ảm đạm. Nguyên nhân do hậu Covid-19, người dân bị giảm việc, thất nghiệp khiến thu nhập giảm và phải thắt chặt chi tiêu. Bên cạnh đó, nhiều bếp ăn tập thể cơ cấu lại quy mô sản xuất, nhu cầu nhập hàng thực phẩm giảm xuống. Ngoài ra, giá heo hơi trong nước còn đang chịu sức ép từ hàng nhập khẩu và nhập lậu.

“Chúng ta có 19 Hiêp định thương mại tự do, do đó thịt trâu bò, heo, gà vào Việt Nam gia tăng, cạnh tranh trực tiếp với hàng hóa của người nông dân. Với đặc thù đường biên giới dài hơn 3.000 km, hàng nhập lậu ồ ạt vào thị trường trong nước, kèm theo các rủi ro liên quan đến an toàn vệ sinh thực phẩm, an toàn dịch bệnh và môi trường”, ông Tống Xuân Chinh nói.

Sẽ không thiếu thịt heo dịp Tết

Nói về nguồn cung thịt heo Tết Nguyên đán, ông Tống Xuân Chinh cho rằng, với tổng đàn heo 29 triệu con, Tết Nguyên đán 2024 không cần lo lắng đến nguồn cung. Mối quan tâm lớn nhất vẫn là khi nào giá sẽ nhích lên, cải thiện thu nhập cho nông dân, lợi nhuận cho doanh nghiệp.

“Hiện tại không có vấn đề gì quá nghiêm trọng về sức sản xuất, chỉ lo ở đầu tiêu thụ. Bệnh dịch hiện cũng không còn nặng nữa bởi trải qua nhiều năm, độc tố cũng đã giảm dần, không còn bùng mạnh như thời điểm mới xuất hiện”, ông Tống Xuân Chinh chia sẻ.

Cũng theo ông Tống Xuân Chinh, với tình hình như hiện nay, tăng trưởng kinh tế chưa phải là động lực. Hiện vẫn chưa tìm thấy động lực rõ ràng cho ngành chăn nuôi, do đó, ngành chăn nuôi cũng chỉ hy vọng nhu cầu tiêu thụ, sức mua sẽ cải thiện hơn vào giai đoạn Tết Nguyên đán.

Về dài hạn, ông Tống Xuân Chinh kỳ vọng có nhiều doanh nghiệp đủ điều kiện xuất khẩu các sản phẩm chăn nuôi, hút ngoại tệ về cho ngành. Chúng ta vẫn có thể xuất khẩu bằng thực hiện chăn nuôi an toàn sinh học. C.P. Việt Nam hiện đang đẩy mạnh việc chăn nuôi an toàn sinh học để hướng tới việc xuất khẩu. Chúng tôi cũng hy vọng các doanh nghiệp lớn khác như Masan, Hoà Phát, Xuân Thiện... cũng sẽ làm vậy trong tương lai.

Từ 4 triệu hộ chăn nuôi heo, Việt Nam chỉ còn 1,8 triệu hộ vào năm 2022 và hiện nay con số còn có thể nhỏ hơn nữa. Ông Tống Xuân Chinh cho rằng, chăn nuôi nông hộ phải chuyên nghiệp mới có thể trụ lại. Nếu nông dân không đủ tài chính, kiến thức thì hình thức an toàn nhất là nuôi liên kết, gia công cho doanh nghiệp. Trong bối cảnh hiện nay, chăn nuôi nhỏ “đứng một mình” sẽ rất khó tồn tại.