Tại buổi họp báo công bố Lệnh của Chủ tịch nước về các Luật đã được Quốc hội khóa XV, kỳ họp thứ 7 thông qua, những nội dung mới liên quan đến tác nghiệp của cơ quan báo chí và việc thành lập các tòa án chuyên biệt được đặc biệt quan tâm.

Về việc thành lập các tòa án chuyên biệt, ông Nguyễn Văn Tiến- Phó Chánh án Toà án nhân dân tối cao, thông tin: Theo quy định của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân năm 2024, hệ thống tòa án nhân dân bổ sung thêm tòa án nhân dân chuyên biệt. Theo đó, có 3 tòa án nhân dân chuyên biệt, gồm: Tòa án nhân dân sơ thẩm chuyên biệt tài chính, Tòa án nhân dân sơ thẩm chuyên biệt sở hữu trí tuệ, Tòa án nhân dân sơ thẩm chuyên biệt phá sản.

Họp báo công bố lệnh của Chủ tịch nước công bố các Luật đã được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 7. Ảnh: Thanh Tuấn

Căn cứ vào tình hình thực tiễn và điều kiện cơ sở vật chất, nhân lực, Tòa án nhân dân tối cao sẽ nghiên cứu, rà soát và xây dựng phương án đề xuất và báo cáo xin ý kiến cơ quan cấp có thẩm quyền. Sau đó trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho thành lập các tòa án này sau khi Luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính và Luật Phá sản được sửa đổi, bổ sung. “Số lượng tòa án nhân dân sơ thẩm chuyên biệt và đặt trụ sở ở đâu, phạm vi thẩm quyền như thế nào Tòa án nhân dân tối cao sẽ có phương án xây dựng và trình cơ quan cấp có thẩm quyền”, ông Nguyễn Văn Tiến một lần nữa nhấn mạnh.

Về việc lấy thông tin tại tòa, ông Nguyễn Văn Tiến thông tin thêm, theo quy định tại Điều 141, Luật Tổ chức Tòa án nhân dân năm 2024, nhằm giúp phiên tòa, phiên họp được tiến hành đúng pháp luật, chất lượng, trang nghiêm người tham dự phiên tòa, phiên họp phải chấp hành quy định, đảm bảo quyền con người, quyền công dân theo Điều 3 của Hiến pháp. Đồng thời, đảm bảo sự tôn nghiêm của pháp luật, phiên tòa, phiên họp, do đó các hoạt động thông tin pháp luật phải tuân theo quy định.

Bởi trong quá trình diễn biến phiên tòa, phiên họp nhiều thông tin chứng cứ được công bố nhưng chưa được kiểm chứng. Đặc biệt, thông tin về đời tư cá nhân, bí mật gia đình, bí mật kinh doanh do đó trong quá trình xét xử phải xem xét đánh giá, thảo luận tại phiên tòa nghị án. Trên có sở đó mới đưa ra những nhận định đánh giá trong bản án. Do vậy, tất cả đối tượng tham gia phiên tòa, phiên họp đều phải nghiêm chỉnh chấp hành.

Tuy nhiên, theo Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, nội dung quy định này không hạn chế quyền tác nghiệp của báo chí. Khi tham gia được ghi âm toàn bộ ý kiến tại phiên tòa nhưng chỉ được ghi hình ảnh lúc khai mạc, tuyên án công bố quyết định.

Trong trường hợp ghi hình ảnh trong quá trình tố tụng phải được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa, thành viên hội đồng xét xử và các thành viên khác tham dự phiên tòa.

Ông Nguyễn Văn Tiến- Phó Chánh án Toà án nhân dân tối cao thông tin về Luật Tổ chức Toà án nhân dân năm 2024. Ảnh: Thanh Tuấn

“Tòa án nhân dân tối cao có thể ghi âm, ghi hình toàn bộ phiên tòa do vậy trong trường hợp cần thiết, tòa án có thể cung cấp toàn bộ hình ảnh, diễn biến phiên tòa phục vụ cho hoạt động báo chí đúng nguyên tắc và bảo vệ quyền con người của công dân”, ông Nguyễn Văn Tiến cho hay.

Về những nét cơ bản của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân năm 2024, Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao thông tin cơ bản, Luật bao gồm 9 chương, 152 điều, giảm 2 chương nhưng tăng 54 điều so với Luật Tổ chức Tòa án nhân dân số 62/2014/QH13, trong đó sửa đổi, bổ sung 101 điều, bổ sung mới 48 điều và giữ nguyên 3 điều.

Trong Luật Tổ chức Tòa án nhân dân năm 2024 có nhiều điểm mới về: Vị trí, vai trò của tòa án nhân dân; nhiệm vụ, quyền hạn của tòa án; đổi mới tổ chức bộ máy của tòa án; hội đồng tuyển chọn, giám sát thẩm phán quốc gia; thẩm phán; thẩm tra viên tòa án; thư ký tòa án, công chức khác, viên chức và người lao động của tòa án; hội thẩm; tổ chức xét xử; bảo đảm hoạt động của tòa án.

Luật Tổ chức Tòa án nhân dân năm 2024 nhằm mục đích tiếp tục hoàn thiện tổ chức bộ máy, nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động và uy tín của Tòa án nhân dân; xây dựng hệ thống tòa án chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh, liêm chính, phụng sự tổ quốc, phục vụ nhân dân; hoàn thành trọng trách bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của nhà nước, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.