Ngày 4/1, tại trụ sở Ban Tôn giáo Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng chủ trì cuộc họp với các bộ, ban, ngành Trung ương, UBND tỉnh Quảng Ninh và Giáo hội Phật giáo (GHPG) Việt Nam về việc chùa Ba Vàng trưng bày vật thể được gọi là “xá lợi tóc Đức Phật” gây xôn xao dư luận.

Tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Nội vụ cho biết, hoạt động của chùa Ba Vàng vi phạm Điều 43, Điều 48, Điều 50 của Luật Tín ngưỡng, tôn giáo và pháp luật về xuất nhập cảnh, hoạt động triển lãm, quy định của Nhà nước về tập trung đông người ở nơi công cộng.

Thứ trưởng Vũ Chiến Thắng đề nghị UBND tỉnh Quảng Ninh, GHPG Việt Nam căn cứ quy định của pháp luật, Hiến chương của Giáo hội, quy định của tăng đoàn để chấn chỉnh, xử lý nghiêm các vi phạm của cơ sở tôn giáo và sư trụ trì.

Bên cạnh đó, GHPG Việt Nam tiếp tục trao đổi với tăng đoàn Myanmar để xác minh nguồn gốc vật thể được gọi là “xá lợi tóc Đức Phật”, tiền lệ về các hoạt động trưng bày xá lợi, trao đổi, biếu tặng giữa tăng đoàn Phật giáo các quốc gia, kịp thời thông tin tới phật tử, Nhân dân.

Thứ trưởng Bộ Nội vụ đề nghị các cơ quan chức năng liên quan tiếp tục phối hợp, rà soát, xác minh thông tin, vụ việc, gửi báo cáo về Ban Tôn giáo Chính phủ, Bộ Nội vụ để tổng hợp, tham mưu theo chức năng quản lý Nhà nước, trên quan điểm “vi phạm đến đâu, xử lý đến đó”, đảm bảo tính thượng tôn pháp luật và ổn định tình hình xã hội, duy trì môi trường sinh hoạt và hoạt động tôn giáo lành mạnh cho mọi người, kiên quyết đấu tranh với các biểu hiện lệch chuẩn.

Thứ trưởng nhấn mạnh không để sự việc ảnh hưởng đến quan hệ đối ngoại của Đảng, Nhà nước, không để các thông tin xấu, độc gây ảnh hưởng đến an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, các hành vi lợi dụng tính chất sự việc để bôi nhọ chính sách tự do tín ngưỡng, tôn giáo của Việt Nam.

Tại cuộc họp, Trưởng Ban Tôn giáo Chính phủ Vũ Hoài Bắc cho biết, việc chùa Ba Vàng mời đoàn chức sắc, chư tăng Myanmar sang Việt Nam tổ chức rước, trưng bày cho phật tử chiêm bái vật thể được gọi là “xá lợi tóc Đức Phật” cùng với việc Đại đức Thích Trúc Thái Minh - Trụ trì chùa Ba Vàng, xuất cảnh nhiều lần trong năm 2023 vi phạm các quy định về hoạt động tôn giáo có yếu tố nước ngoài tại Việt Nam, thông báo danh mục hoạt động tôn giáo, tham gia hoạt động tôn giáo ở nước ngoài, lần lượt được quy định tại Điều 48, Điều 43, Điều 50 của Luật Tín ngưỡng, tôn giáo.

Bà Nguyễn Thị Hạnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh cho biết, hoạt động diễn ra tại chùa Ba Vàng từ ngày 23-27/12 thu hút khoảng 50 nghìn người tham dự, trong khi nhà chùa trước đó thông báo với UBND TP Uông Bí dự kiến 20-25 nghìn người.

Hoạt động trưng bày vật thể được gọi là “xá lợi tóc Đức Phật” của chùa Ba Vàng là hoạt động triển lãm, vi phạm quy định về hoạt động triển lãm. Hoạt động này cũng chưa đáp ứng quy định về chủ thể cũng như thời gian đăng ký theo quy định.

Thượng tọa Thích Đức Thiện, Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Hội đồng Trị sự GHPG Việt Nam khẳng định, hoạt động vừa qua tại chùa Ba Vàng không phải là hoạt động của Ban Phật giáo Quốc tế Trung ương GHPG Việt Nam, đơn thuần là Phật sự của chùa Ba Vàng do Đại đức trụ trì tổ chức.

Hội đồng Trị sự GHPG Việt Nam đã yêu cầu sư trụ trì chùa Ba Vàng báo cáo sự việc, giải trình nguồn gốc của vật thể được gọi là “xá lợi tóc Đức Phật”; kiểm điểm việc phát ngôn của sư trụ trì và các hoạt động tuyên truyền trên website nhà chùa, mạng xã hội về vật thể được gọi là “xá lợi tóc Đức Phật” khi chưa được kiểm chứng và chưa được sự chấp thuận của Trung ương GHPG Việt Nam.

Thượng tọa Thích Đức Thiện đề nghị các bộ, ban, ngành Trung ương, cơ quan chức năng giúp đỡ, phối hợp với GHPG Việt Nam trong quá trình xác minh, thẩm định nguồn gốc vật thể được gọi là “xá lợi tóc Đức Phật”.

Trước đó, dư luận xã hội xôn xao việc chùa Ba Vàng (TP Uông Bí, Quảng Ninh) tổ chức trưng bày vật thể được gọi là “xá lợi tóc Đức Phật”, được nhà chùa giới thiệu là một trong 8 sợi tóc mà Đức Phật tự tay nhổ trên đầu mình, trao cho hai thương buôn người Myanmar hơn 2.600 năm trước.

Vật thể trên do đoàn chư tăng Myanmar cung rước sang Việt Nam nhân dịp tham dự lễ kỷ niệm 765 năm Phật hoàng Trần Nhân Tông đản sinh theo lời mời của Đại đức Thích Trúc Thái Minh, trụ trì chùa Ba Vàng.

Hoạt động trưng bày vật thể tổ chức từ 23-27/12/2023 thu hút hàng chục nghìn phật tử, người dân từ nhiều địa phương trong cả nước tìm đến chùa Ba Vàng để chiêm bái. Nhiều ý kiến hoài nghi về nguồn gốc của của “xá lợi tóc Đức Phật”.

Sau khi tiếp nhận thông tin vụ việc, Ban Tôn giáo Chính phủ, Bộ Nội vụ ban hành văn bản gửi UBND tỉnh Quảng Ninh, Trung ương GHPG Việt Nam về việc kiểm tra, xác minh sự việc, làm rõ việc thực hiện các quy định của pháp luật đối với các hoạt động tôn giáo có yếu tố nước ngoài tại Việt Nam, việc tổ chức trưng bày cho phật tử và Nhân dân đến chiêm bái vật thể được gọi là“xá lợi tóc Đức Phật” tại chùa Ba Vàng của sư trụ trì. Cơ quan liên quan thẩm định nguồn gốc vật thể được chùa Ba Vàng giới thiệu là “xá lợi tóc Đức Phật”.

Tỉnh Quảng Ninh cũng yêu cầu chùa Ba Vàng gỡ toàn bộ thông tin giới thiệu vật thể được gọi là “xá lợi tóc Đức Phật” trên trang tin của chùa và Đại đức Thích Trúc Thái Minh cũng như các trang mạng xã hội.

Tại cuộc họp chiều 4/1, Hội đồng Trị sự GHPG Việt Nam đã họp, thống nhất biện pháp kỷ luật đối với Đại đức Thích Trúc Thái Minh.

Thượng tọa Thích Đức Thiện, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội đồng Trị sự GHPG Việt Nam cho biết, Đại đức Thích Trúc Thái Minh đã nhận lỗi trước Giáo hội, tăng ni và phật tử về vụ việc đáng tiếc để dư luận chỉ trích, ảnh hưởng đến uy tín của Giáo hội, khiến dư luận hoang mang.

Đại đức trụ trì chùa Ba Vàng đã sám hối trước chư tôn đức Ban Thường trực Hội đồng Trị sự GHPG Việt Nam. GHPG Việt Nam chấp nhận lời sám hối của Đại đức Thích Trúc Thái Minh, đồng thời yêu cầu Đại đức Thích Trúc Thái Minh và chùa Ba Vàng không được tổ chức các sự kiện giao lưu quốc tế tại chùa trong một năm.