Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) vừa chính thức công bố việc xử phạt phạt hành chính và tước quyền kinh doanh xuất nhập khẩu xăng dầu với 18 doanh nghiệp đầu mối.

Việc thanh tra được triển khai gồm các nội dung liên quan đến quy định về hoạt động kinh doanh xăng dầu của những doanh nghiệp đầu mối, bao gồm cả hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu, điều kiện phòng cháy chữa cháy, quy định về sở hữu, đồng sở hữu về phương tiện, tàu, kho bể, hệ thống phân phối...

Theo các quyết định được công bố, Tổng cục Quản lý thị trường đã xử phạt hành chính và tước quyền kinh doanh xuất, nhập khẩu 7 công ty xăng dầu thời hạn từ 1 đến 3 tháng và 11 công ty bị xử phạt hành chính. Các hành vi vi phạm trong kinh doanh xăng dầu chủ yếu là, duy trì mức dự trữ xăng dầu thấp hơn mức tối thiểu theo quy định, nhập khẩu xăng dầu thấp hơn hạn mức tối thiểu về số lượng, chủng loại được phân giao hàng năm, hay không gửi đăng ký hệ thống phân phối xăng dầu định kỳ với Bộ Công Thương trước ngày 31/1 hàng năm và gửi đăng ký điều chỉnh khi có sự thay đổi hệ thống phân phối, không xây dựng biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất mà vẫn đưa dự án vào hoạt động... Với các lỗi vi phạm này, 11 công ty này bị xử phạt hành chính với tổng số tiền nộp vào ngân sách nhà nước là hơn 1,7 tỷ đồng.

Căn cứ hồ sơ, tài liệu mà các đối tượng thanh tra; hồ sơ, tài liệu của các đơn vị, cơ quan nhà nước có liên quan đến hoạt động kinh doanh xăng dầu cung cấp, qua quá trình thanh tra, các Trưởng đoàn thanh tra đã tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính đối với các đối tượng thanh tra và thực hiện chuyển cho người có thẩm quyền xử phạt, bao gồm các hành vi vi phạm chủ yếu: “Không đăng ký hệ thống phân phối với cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền theo quy định” quy định tại điểm a khoản 1 và khoản 2 Điều 22 Nghị định số 99/2020/NĐ-CP ngày 26/8/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực dầu khí, kinh doanh xăng dầu và khí đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo quy định tại Nghị định số 17/2022/NĐ-CP ngày 31/01/2022 của Chính phủ (viết tắt là Nghị định số 99/2020/NĐ-CP sửa đổi); “Không đáp ứng điều kiện về hệ thống phân phối xăng dầu theo quy định” quy định tại khoản 2 Điều 18 Nghị định số 99/2020/NĐ-CP sửa đổi.

“Không duy trì mức dự trữ xăng dầu bắt buộc hoặc duy trì mức dự trữ xăng dầu thấp hơn mức tối thiểu theo quy định” quy định tại khoản 2 Điều 30 Nghị định số 99/2020/NĐ-CP sửa đổi; “Nhập khẩu xăng dầu thấp hơn hạn mức tối thiểu về số lượng, chủng loại được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phân giao hằng năm” quy định tại điểm a khoản 3 Điều 27 Nghị định số 99/2020/NĐ-CPsửa đổi; “Gian lận trong kê khai đăng ký hệ thống phân phối” quy định tại điểm b khoản 1 và khoản 2 Điều 22 Nghị định số 99/2020/NĐ-CP sửa đổi; “Ký hợp đồng đại lý xăng dầu với thương nhân không đủ điều kiện làm đại lý xăng dầu theo quy định” quy định tại điểm c khoản 4 Điều 23 Nghị định số 99/2020/NĐ-CP sửa đổi.

“Bán xăng dầu cho đối tượng ngoài hệ thống phân phối của thương nhân mà không thuộc trường hợp bán cho thương nhân đầu mối khác, thương nhân phân phối xăng dầu, đơn vị trực tiếp sản xuất và bán trực tiếp cho người tiêu dùng” quy định tại điểm b khoản 4 Điều 22 Nghị định số 99/2020/NĐ-CP sửa đổi; “Ký hợp đồng đại lý xăng dầu với thương nhân kinh doanh xăng dầu trong thời gian thương nhân kinh doanh xăng dầu đó đang là đại lý xăng dầu của thương nhân đầu mối khác hoặc thương nhân phân phối xăng dầu khác hoặc tổng đại lý kinh doanh xăng dầu khác” quy định tại điểm b khoản 4 Điều 23 Nghị định số 99/2020/NĐ-CP sửa đổi.

Căn cứ Biên bản vi phạm hành chính của các Trưởng đoàn Thanh tra, người có thẩm quyền xử phạt đã tiến hành xác minh tình tiết của vụ việc vi phạm hành chính và ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với hầu hết các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu về các hành vi vi phạm hành chính nêu trên. Bên cạnh hình thức xử phạt chính (phạt tiền) còn áp dụng hình thức xử phạt bổ sung (tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn từ 1,5 - 2 tháng) và biện pháp khắc phục hậu quả (buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện vi phạm hành chính) căn cứ theo quy định của pháp luật.

Đến thời điểm hiện tại, hầu hết các doanh nghiệp đã thực hiện Quyết định xử phạt vi phạm hành chính, thực hiện nộp tiền phạt vào ngân sách nhà nước, giao Giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu để người có thẩm quyền xử phạt làm thủ tục giữ theo thời hạn tương ứng được ghi trong quyết định xử phạt vi phạm hành chính.

Ông Nguyễn Đức Quyện - Thư kí Đoàn Thanh tra, Bộ Công Thương cho biết, theo quy định của Nghị định 99 năm 2020 của Chính phủ việc tước giấy phép là quy định từ 1 - 3 tháng, căn cứ vào các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ, Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường đã ban hành quyết định xử phạt. Trong giấy phép kinh doanh có quy định là được quyền kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu, do vậy trong quyết định xử phạt hành chính nếu có hình thức tước giấy phép là tước quyền kinh doanh xuất nhập khẩu xăng dầu. "Hình thức xử phạt, theo quan điểm của chúng tôi, cơ quan quản lý nhà nước là đúng quy định và không hề gây ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp" - ông Nguyễn Đức Quyện thông tin.

Theo Tổng cục Quản lý thị trường, căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 25 Luật Xử lý vi phạm hành chính (sửa đổi, bổ sung năm 2020) về Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn: Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn là hình thức xử phạt được áp dụng đối với cá nhân, tổ chức vi phạm nghiêm trọng các hoạt động được ghi trong giấy phép, chứng chỉ hành nghề. Trong thời gian bị tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề, cá nhân, tổ chức không được tiến hành các hoạt động ghi trong giấy phép, chứng chỉ hành nghề.

Cụ thể, tại Điều 1 Giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu do Bộ Công Thương cấp cho thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu có nội dung: “Được kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu”.

Căn cứ theo quy định tại khoản 3 Điều 25 Luật Xử lý vi phạm hành chính (sửa đổi, bổ sung năm 2020) về Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn thì: “Thời hạn tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề, đình chỉ hoạt động quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này từ 01 tháng đến 24 tháng, kể từ ngày quyết định xử phạt có hiệu lực thi hành. Người có thẩm quyền xử phạt giữ giấy phép, chứng chỉ hành nghề trong thời hạn tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề”. Do đó, hiệu lực thi hành được tính ngay thời điểm nhận Quyết định xử phạt vi phạm hành chính.

Còn theo quy định tại Nghị định 83/2014/NĐ-CP và Nghị định 95/2021/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 83 về kinh doanh xăng dầu, một trong những điều kiện để trở thành thương nhân xuất nhập khẩu xăng dầu là phải đảm bảo có 40 đại lý và 10 cửa hàng sở hữu, đồng sở hữu.

Do đó, khi những thương nhân đầu mối này bị tước giấy phép kinh doanh, các cửa hàng, đại lý phải tìm nguồn cung thay thế nếu không sẽ phải đối diện với việc đóng cửa hàng, ngừng kinh doanh, gây ảnh hưởng lớn đến việc cung cấp, phân phối. Còn theo ý kiến từ các chuyên gia, khi doanh nghiệp đã bị tước giấy phép cần phải rà soát lại một cách kỹ lưỡng, thận trọng xem có đủ điều kiện hay không, nếu không đủ điều kiện thì dứt khoát phải thu hồi, để làm trong sạch, lành mạnh thị trường. Ngoài ra, việc hậu kiểm cần phải được triển khai quyết liệt và sẽ tiếp tục mở rộng trong thời gian tới.