Chia sẻ của ông Trần Văn Hiển - Phó trưởng Ban Đào tạo và Hội viên, Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam (VINASME) với Vuasanca về thực trạng và giải pháp đối với các doanh nghiệp trong nước trước “bão" hàng giá rẻ từ sàn thương mại điện tử nước ngoài tràn vào thị trường Việt Nam.

Hiện nay nhiều sàn thương mại điện tử như: Shopee, Lazada, Temu,... cung cấp hàng hóa giá rẻ tham gia vào thị trường Việt Nam và chiếm lĩnh thị phần lớn. Xin ông cho biết, việc này có ảnh hưởng gì tới các doanh nghiệp nội địa, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa?

Phải nói rằng, sàn thương mại điện tử đã mang lại cho cả doanh nghiệp và người tiêu dùng nhiều lợi thế như: Tiếp cận thị trường rộng lớn, giảm chi phí, tiện lợi, đa dạng hóa sản phẩm, thanh toán linh hoạt, nâng cao trải nghiệm của khách hàng, thúc đẩy sự cạnh tranh giữa các nhà bán hàng và doanh nghiệp dễ dàng quản trị dữ liệu khách hàng một cách hiệu quả đã dần là một sự lựa chọn cho chính doanh nghiệp bán hàng và người tiêu dùng trong xã hội hiện đại.

Chính vì vậy, việc kinh doanh truyền thống đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng và tạo ra nhiều thách thức cũng như hệ lụy, đặc biệt khi đại dịch Covid-19 bùng phát vào cuối tháng 12/2019.

Hiện nay, các sàn thương mại điện tử có mặt tại Việt Nam chủ yếu đến từ thị trường Trung Quốc với những thế mạnh đã và đang tác động trực tiếp đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp nội địa, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa đang trên đà hồi phục, sau 3 năm bị tác động mạnh bởi dịch bệnh.

Những yếu tố tác động thể hiện qua nhiều khía cạnh khác nhau như: Các sàn thương mại điện tử thường cung cấp những sản phẩm cạnh tranh về giá vì thực hiện việc bán hàng từ nhà sản xuất đến tận tay người tiêu dùng. Trong khi, các doanh nghiệp nhỏ và vừa đặc biệt là những doanh nghiệp đang kinh doanh theo mô hình truyền thống với tiềm lực về vốn còn nhiều hạn chế, chi phí sản xuất, tiếp thị bán hàng cao, công nghệ lạc hậu dẫn đến khó đưa ra giá thành sản phẩm cạnh tranh.

Thói quen của người tiêu dùng đã có nhiều thay đổi, người tiêu dùng có xu hướng ưa chuộng hàng hóa nhập khẩu, với giá thành rẻ, điều này đã khiến cho hàng hóa nội địa ít được ưa chuộng hơn và cũng là một trong những yếu tố tác động trực tiếp gây ra sự khó khăn cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nước.

Một vấn đề nữa là chính những doanh nghiệp nhỏ và vừa gặp rất nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm kênh phân phối và marketing hiệu quả trong khi thị trường bị chi phối bởi các sàn thương mại điện tử với quy mô và tiềm lực lớn.

Nhiều ý kiến cho rằng, người tiêu dùng thanh toán trên các sàn thương mại điện tử như Temu hay sàn nước ngoài khác phải qua các kênh trung gian quốc tế gây khó khăn kiểm soát dòng tiền, có thể thất thu thuế. Ông có ý kiến gì về vấn đề này?

Trước tiên, chúng ta cần phải hiểu rằng, không thể cấm các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới nói chung và của Trung Quốc nói riêng bán hàng tại Việt Nam vì đây là xu thế của thế giới hiện đại và Việt Nam đang hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu.

Điều quan trọng ở đây là Nhà nước cần phải có các chế tài, giải pháp kiểm soát sàn thương mại điện tử mang tính đồng bộ để đảm báo các hoạt động trên sàn thương mại điện tử diễn ra an toàn, hiệu quả, minh bạch và đúng pháp luật quy định.

Việc người mua hàng trong nước khi thực hiện các giao dịch mua hàng trên các sàn thương mại điện tử quốc tế, trong đó có một số sàn thương mại điện tử đến từ Trung Quốc, dòng tiền thanh toán các đơn hàng sẽ chảy ra ngoài lãnh thổ Việt Nam, việc cần làm là kiểm soát giao dịch, quản lý thuế phải chặt chẽ, hiệu quả.

Trước thực trạng này, theo ông phía cơ quan quản lý nhà nước cần làm gì để giảm thiểu rủi ro cho các doanh nghiệp nội địa?

Theo quan điểm của tôi, để giảm thiểu rủi ro cho các doanh nghiệp nội địa, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong bối cảnh các sàn thương mại điện tử nước ngoài chiếm ưu thế, cơ quan quản lý nhà nước cần phải đưa ra những biện pháp có tác động phổ rộng và kịp thời, giúp doanh nghiệp trong nước yên tâm sản xuất kinh doanh, thúc đẩy phát triển bền vững.

Trong đó, triển khai sâu rộng các chương trình do Đảng, Mặt trận Tổ quốc, Chính phủ, bộ, ban, ngành khởi xướng, qua đó tuyên truyền, quảng bá, tôn vinh hàng hóa Việt Nam chất lượng. Ví dụ như chương trình Cuộc vận động Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam; các chương trình xúc tiến thương mại giữa các vùng miền để đưa sản phẩm từ nơi sản xuất đến tận tay người tiêu dùng.

Đưa ra nhiều cơ chế, chính sách, chương trình hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong việc tiếp cận vốn, đào tạo nâng cao năng lực, quy trình chuyển đổi số, khuyến khích đổi mới sáng tạo và giúp doanh nghiệp tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu. Ngoài ra, cần đưa khung pháp lý liên quan đến quy định của sàn thương mại điện tử và chính sách liên quan đến bảo vệ người tiêu dùng và quyền lợi của doanh nghiệp trong nước.

Đồng thời, tăng cường quản lý giám sát để ngăn chặn các sàn thương mại điện tử buôn bán hàng nhái, hàng giả, vi phạm bản quyền ảnh hướng trực tiếp đến người tiêu dùng và trốn thuế. Thời gian qua, một số sàn thương mại điện tử đã đưa ra nhiều chính sách áp dụng chế tài đối với nhà cung cấp buôn bán hàng giả, hàng nhái và vi phạm bản quyền nhưng những chính sách đó vẫn chưa phải là tối ưu khi các vụ lừa đảo vẫn còn xảy ra ở một số sàn thương mại điện tử.

Cần xây dựng hạ tầng thương mại điện tử, hoàn thiện thể chế đồng bộ, tạo môi trường kinh doanh lành mạnh, minh bạch và ổn định để tạo lòng tin cho người tiêu dùng cũng như doanh nghiệp.

Với việc hàng hóa giá rẻ vào thị trường Việt Nam thông qua các nền tảng thương mại điện tử ứng dụng công nghệ ngày càng tiên tiến, tiện ích, xin ông cho biết, các doanh nghiệp trong nước cần cải thiện như thế nào để cạnh tranh với hàng giá rẻ nước ngoài?

Đánh giá trên bình diện chung các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nước hiện nay còn nhiều hạn chế như về ứng dụng công nghệ vào quy trình sản xuất, tiếp thị, quảng bá sản phẩm,... Trước thực trạng thị trường Việt Nam đang tràn lan hàng hóa giá rẻ, đa dạng mẫu mã đến từ nước ngoài, doanh nghiệp trong nước phải tự đánh giá được thực lực của chính mình, điểm mạnh, điểm yếu, từ đó hoàn thiện quy trình, sản xuất theo từng lộ trình, từng giai đoạn đã được hoạch định.

Việc quan trọng là áp dụng cộng nghệ để tối ưu hóa quá trình sản xuất, kinh doanh, cải tiến sản phẩm, phong phú về mẫu mã hàng hóa nhằm đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Tìm tòi, nghiên cứu đưa ra thị trường những sản phẩm ngách để tạo ra thế mạnh của chính bản thân doanh nghiệp.

Tăng cường xúc tiến thương mại, hợp tác đầu tư; tận dụng, khai thác các ứng dụng mạng xã hội, các kênh truyền thông đa phương tiện để, sàn thương mại điện tử quảng bá sản phẩm, từ đó tiếp cận và thu hút khách hàng.

Đồng thời, phải thực hiện việc phát triển dịch vụ chăm sóc trước và sau bán hàng. Đây là vấn đề quan trọng để lấy lại niềm tin đối với người tiêu dùng.

Xin cảm ơn ông!