Tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khoá XV, ngày 8/11, Quốc hội thảo luận về các báo cáo công tác của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; công tác thi hành án; công tác phòng, chống tham nhũng năm 2022.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga trình bày báo cáo thẩm tra

Báo cáo thẩm tra các báo cáo về công tác của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật và công tác thi hành án năm 2022, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết, Ủy ban Tư pháp cơ bản đồng tình với những nhận định, đánh giá của Chính phủ về công tác phòng ngừa vi phạm pháp luật và tội phạm.

Năm 2022, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đã đề ra nhiều giải pháp quyết liệt để vừa bảo đảm phát triển kinh tế - xã hội, vừa bảo đảm đấu tranh có hiệu quả với tội phạm và vi phạm pháp luật. “Tội phạm tham nhũng, chức vụ phát hiện tăng 40,97% cho thấy công tác phát hiện và xử lý tham nhũng ngày càng quyết liệt, đạt hiệu quả cao hơn, góp phần quan trọng vào công tác phòng ngừa” - bà Lê Thị Nga nhấn mạnh.

Về tổng thể, vi phạm pháp luật và tội phạm về trật tự xã hội giảm 6,69%, trong đó tội phạm có tổ chức, tội hiếp dâm, tội phạm xâm phạm sở hữu cũng có chiều hướng giảm.

Tuy nhiên một số loại tội phạm gia tăng như: Giết người tăng 13,17%, cho vay lãi nặng tăng 41,95%. Một số loại tội phạm diễn biến phức tạp, tính chất nghiêm trọng như các tội phạm về ma túy, cướp, cướp giật. Hậu quả do loại tội phạm về trật tự xã hội gây ra tăng: Tăng 2,21% về số người chết, 1,76% về số người bị thương và 32,15% về thiệt hại tài sản, gây bất an, lo lắng trong nhân dân.

Việc lợi dụng tình hình dịch bệnh Covid-19 để trục lợi đã xảy ra ở nhiều cấp, ngành, địa phương, có quy mô, phạm vi lớn, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, có sự tham gia của một số người nguyên là cán bộ cấp cao. “Vẫn xảy ra tình trạng tiếp tay, nhận hối lộ của một số cán bộ thuộc cơ quan bảo vệ pháp luật để làm ngơ cho các đối tượng thực hiện hành vi phạm tội, xảy ra trong thời gian dài” - Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nêu.

Tội phạm mua bán người qua biên giới Tây Nam đang diễn biến rất phức tạp. Một số vụ xâm hại trẻ em với hành vi dã man, có vụ việc chỉ khi xảy ra hậu quả chết người mới bị phát hiện.

Về công tác phát hiện xử lý tội phạm và vi phạm pháp luật, bà Lê Thị Nga nêu, năm 2022, công tác phát hiện và xử lý tội phạm và vi phạm pháp luật có nhiều chuyển biến tích cực và đạt được nhiều chỉ tiêu của Quốc hội giao.

"Việc phát hiện, xử lý một số vụ án kinh tế lớn liên quan đến thị trường chứng khoán và phát hành trái phiếu doanh nghiệp đã góp phần làm minh bạch hóa thị trường, xây dựng xã hội lành mạnh, trật tự, kỷ cương, bảo đảm tính răn đe cao" - Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nhấn mạnh.

Tuy nhiên, kết quả phát hiện và xử lý tội phạm và vi phạm pháp luật trên một số lĩnh vực còn chưa tương xứng với tình hình thực tế. Tội phạm và vi phạm pháp luật trong lĩnh vực môi trường, an toàn thực phẩm xảy ra nhiều nhưng việc phát hiện, xử lý chưa đủ sức răn đe, chủ yếu là xử lý hành chính; tội trộm cắp, cướp giật tài sản xảy ra nhiều nhưng tỷ lệ điều tra, khám phá thấp.

Về công tác điều tra, xử lý tội phạm áp dụng biện pháp ngăn chặn và công tác thi hành tạm giữ, tạm giam, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cho rằng, năm 2022, công tác điều tra tội phạm, áp dụng biện pháp ngăn chặn và công tác thi hành tạm giữ, tạm giam đã có nhiều chuyển biến tích cực, một số nội dung đạt và vượt chỉ tiêu Quốc hội giao.

Tuy nhiên, công tác này vẫn còn một số hạn chế như: tỷ lệ giải quyết tố giác, tin báo tội phạm là 82,96%, chưa đạt chỉ tiêu của Quốc hội giao. Việc áp dụng biện pháp ngăn chặn bắt, tạm giữ, tạm giam và công tác thi hành tạm giữ, tạm giam vẫn còn vi phạm; cá biệt đã xảy ra 03 trường hợp chết do cán bộ, chiến sỹ của cơ sở giam giữ dùng nhục hình. Vẫn còn 18 trường hợp bị đình chỉ trong giai đoạn điều tra do không có sự việc phạm tội hoặc hành vi không cấu thành tội phạm.