Thông tin này được ông Vũ Đại Thắng - Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết tại Hội thảo “Quản trị, huy động vốn và phát triển cơ sở hạ tầng - Kinh nghiệm quốc tế và khuyến nghị chính sách cho Việt Nam”, nằm trong khuôn khổ Diễn đàn kinh tế Việt Nam năm 2019, do Ban Kinh tế Trung ương phối hợp với Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) tổ chức ngày 16/1 tại Hà Nội.

Ưu tiên phát triển cơ sở hạ tầng

Tại hội thảo, các chuyên gia giàu kinh nghiệm đến từ các cơ quan quản lý của các nước trong khu vực và các chuyên gia của các tổ chức quốc tế chia sẻ những thông lệ, chuẩn mực quốc tế và bài học kinh nghiệm tốt của quốc gia về cải cách và phát triển cơ sở hạ tầng, nhất là quản trị và huy động vốn.

Đây là cơ hội rất tốt để các chuyên gia của các nước xem xét, đánh giá thực trạng và xu hướng phát triển cơ sở hạ tầng; tiếp cận đổi mới thể chế quản lý và phát triển cơ sở hạ tầng phù hợp với thông lệ, chuẩn mực quốc tế nhằm nâng cao hiệu quả quản trị, đầu tư, phát triển cơ sở hạ tầng đáp ứng nhu cầu phát triển.

Cơ sở hạ tầng đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội ở mọi quốc gia và thậm chí rất quan trọng trong việc cải thiện môi trường kinh doanh và tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế nhanh ở các nước đang phát triển.

Trong những năm qua, Việt Nam và các nước trong khu vực luôn ưu tiên phát triển cơ sở hạ tầng nhằm đáp ứng mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, từ đó là tạo ra sự cải thiện đáng kể về số lượng, chất lượng cơ sở hạ tầng gắn với cải cách thể chế quản lý, huy động vốn, tài chính cho phát triển cơ sở hạ tầng ngày càng chuẩn mực và có hiệu quả hơn.

Ông Vũ Đại Thắng cho biết, ba đột phá chiến lược của Việt Nam trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 - 2020 là thể chế, hạ tầng và nguồn nhân lực. Trong thời gian qua, kết cấu hạ tầng của Việt Nam đã được quan tâm và từng bước hoàn thiện theo hướng đồng bộ, hiện đại, cơ bản đáp ứng các yêu cầu của phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn vừa qua.

Cụ thể, về hạ tầng giao thông vận tải đã được đầu tư nâng cấp, đảm bảo kết nối các vùng miền trong cả nước như nâng cấp, mở rộng quốc lộ 1 từ Thanh Hóa đến Cần Thơ, hoàn thành đưa vào sử dụng hơn 1.000 km đường cao tốc, nâng cấp các công trình cảng hàng không quan trọng như Nội Bài, Tân Sơn Nhất, Đà Nẵng, Cần Thơ, Phú Quốc,…

Về hạ tầng năng lượng, cũng đã được đầu tư cơ bản, đáp ứng được yêu cầu phát triển và đảm bảo an ninh năng lượng cho quốc gia. Nhiều công trình lớn đã được hoàn thành và đang được xây dựng, triển khai như thủy điện Sơn La, Lai Châu, nhiệt điện Duyên Hải, Mông Dương 1, Vũng Áng 2, Vũng Áng 1, Vĩnh Tân 2… Qua đó, đã tăng thêm 18.000 MW công suất nguồn, 7.600 km đường truyền tải các loại từ 500kV và khoảng 37.000 MW công suất trạm biến áp.

Về hạ tầng thủy lợi, cũng đã được tập trung đầu tư xây dựng và nâng cấp với các dự án trọng điểm, quy mô lớn ở các vùng trên cả nước, hoàn thành sửa chữa trên 600 hồ chứa các loại, lắp đặt trang thiết bị giám sát, quan sát 22 hồ đập lớn. Các công trình hoàn thành đã góp phần thúc đẩy phát triển nông nghiệp nông thôn, tăng năng lực tưới tiêu cho trên 170 ngàn ha, tạo nguồn cấp nước cho khoảng 280 ngàn ha, tiêu úng cho 180 ngàn ha đất nông nghiệp.

Hạ tầng đô thị cũng đã được đầu tư, nhất là ở các đô thị lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh. Nhiều công trình hạ tầng kỹ thuật đô thị như các trục giao thông nối tâm, đường vành đai, đường sắt đô thị,… được đầu tư rất nhanh chóng.

Đa dạng hóa nguồn vốn đầu tư

Theo ông Vũ Đại Thắng, về nguồn lực đầu tư để phát triển cơ sở hạ tầng bên cạnh việc ưu tiên sử dụng tối đa ngân sách Nhà nước, Chính phủ cũng đã quan tâm, thúc đẩy và thu hút nguồn vốn đầu tư tư nhân, đặc biệt là thông qua phương thức đầu tư PPP.

Theo số liệu thống kê, đến nay Việt Nam đã thu hút được khoảng 150 dự án đầu tư theo hình thức PPP (không tính các dự án đầu tư theo hình thức BT) với tổng mức đầu tư trên 1 triệu tỷ đồng (khoảng 50 tỷ USD). “Những dự án với nguồn lực đầu tư từ khu vực tư nhân quan trọng này đã góp phần cải thiện rõ rệt cơ sở hạ tầng tại Việt Nam” - ông Vũ Đại Thắng nhấn mạnh.

Ông Kunio Umeda - Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam cho rằng, có một lượng lớn vốn đầu tư ở châu Á dành cho phát triển cơ sở hạ tầng. Do đó, chúng ta cần phải tiến hành mọi biện pháp cần thiết để có thể đáp ứng được yêu cầu phát triển cơ sở hạ tầng một cách hợp lý cũng như tối đa hóa tính hiệu quả của các khoản đầu tư cơ sở hạ tầng. Mọi cơ sở hạ tầng chúng ta xây dựng đều phải có chất lượng cao và phải được quản lý tốt. Có như vậy, các cơ sở hạ tầng này mới góp phần cải thiện hiệu quả kinh tế và giúp tăng cường chất lượng các dịch vụ cung cấp cho người dân.

“Nhật Bản cũng đã xây dựng và phát triển rất nhiều công cụ chính sách để có thể thúc đẩy và tăng cường chất lượng của cơ sở hạ tầng. Đối với Việt Nam, tôi cho rằng cũng cần phải tìm thêm nhiều phương án lựa chọn tài chính để tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng của mình” - ông Kunio Umeda nói và khẳng định, Nhật Bản luôn luôn cam kết hỗ trợ Việt Nam. Chúng tôi tin rằng, Việt Nam hoàn toàn có đủ năng lực để phát triển kinh tế và đây là một thời điểm lịch sử để Việt Nam có thể đạt được những mốc phát triển và tăng trưởng quan trọng hơn nữa, bền vững hơn nữa.

Ông Kunio Umeda nhớ lại, năm ngoái, Diễn đàn kinh tế Việt Nam cũng đã được tổ chức ở Hà Nội và có sự tham gia của Chính phủ cũng như là các doanh nghiệp, trong đó đã đặt một tầm quan trọng vào việc thảo luận liên quan đến mô hình hợp tác công - tư. Để có thể phát triển quan hệ hợp tác công tác công - tư cần có những cơ chế để chia sẻ rủi ro một cách hợp lý hơn giữa phía Chính phủ, doanh nghiệp và mang lại thành công hơn trong mô hình hợp tác này. Đây sẽ là một việc rất tốt cho phát triển kinh tế của Việt Nam.

“Hiện nay, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang làm việc rất khẩn trương để sửa đổi quy định và khung pháp lý liên quan đến mô hình hợp tác công - tư. Vì vậy, hội thảo ngày hôm nay là cơ hội tốt cho Việt Nam áp dụng kinh nghiệm từ các quốc gia khác trong lĩnh vực này để chỉnh sửa và điều chỉnh những quy định hiện nay tiến gần hơn tới tiêu chuẩn quốc tế” - Ông Kunio Umeda bày tỏ.