Xây dựng quy chế thi trên 3 nguyên tắc cốt lõi

Tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ diễn ra chiều ngày 7/10, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Ngọc Thưởng cho biết, năm học 2024-2025 đã khép kín một chu kỳ thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018 từ lớp 1 đến lớp 12, cân nhắc tuyển sinh vào lớp 10 và thi tốt nghiệp THPT theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 vào khoảng giữa tháng 6 và tháng 7 năm 2025.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đang khẩn trương xây dựng quy chế thi tuyển sinh vào lớp 10 và thi tốt nghiệp THPT. Dự kiến đến tháng 11 sẽ ban hành Quy chế thi tốt nghiệp THPT và ngày 15/10 sẽ đăng lên Cổng Thông tin điện tử về dự thảo Quy chế thi tốt nghiệp THPT, thi tuyển sinh vào lớp 10.

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Ngọc Thưởng cho biết, về quan điểm xây dựng Quy chế thi tốt nghiệp THPT, Bộ xác định 3 nguyên tắc, quan điểm cốt lõi.

Một là, không gây áp lực, gây tốn kém cho phụ huynh, cho học sinh và xã hội với tinh thần là gọn nhẹ. Đây là quan điểm cũng như nguyên tắc xuyên suốt trong Nghị quyết 29 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo.

Thứ hai, Quy chế thi phải thúc đẩy được hoạt động giáo dục, đặc biệt là giáo dục toàn diện để làm sao cho học sinh chuẩn bị những bước cơ bản, bước đầu về phẩm chất và năng lực để có đủ điều kiện tục học lên cấp bậc cao hơn, đó là THPT. Hoặc nếu chuyển đổi, phân luồng khi học nghề thì học sinh cũng có nền tảng để có thể học nghề và thực hành nghề nghiệp ngay.

Những môn thi, phương thức thi cũng phải gắn kết được quá trình kiểm tra, đánh giá thường xuyên với kiểm tra, đánh giá cuối kỳ. Có nghĩa là các môn học nào trong quá trình học có kiểm tra, có đánh giá đặc biệt là cho điểm thì cuối kỳ, cuối khóa cũng phải có thể kiểm tra, đánh giá. Điều này nhằm giúp các em có đầy đủ phông nền về phẩm chất, năng lực đảm bảo giữa các môn học, khoa học tự nhiên, khoa học xã hội phù hợp với xu thế đổi mới hiện nay. Đặc biệt là phù hợp với chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Thứ ba, là đảm bảo công tác quản lý nhà nước. Đó là Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định khung để phục vụ công tác quản lý nhà nước trong kiểm tra, thanh tra, đánh giá và đồng thời, cũng thực hiện tốt nguyên tắc phân cấp, phân quyền; rõ thẩm quyền, rõ trách nhiệm của các Sở Giáo dục trong quyết định một số nội dung thuộc thẩm quyền.

Tiếp tục nghiên cứu môn thi thứ 3

Từ 3 nguyên tắc cốt lõi và cơ bản này, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo xây dựng Quy chế thi tốt nghiệp, thi tuyển sinh vào 10 với những nội dung cơ bản.

Trong đó, về phương thức thi, có 3 phương thức: thi tuyển; xét tuyển và phối hợp giữa thi tuyển và xét tuyển. Tất cả những nội dung này thuộc về thẩm quyền của địa phương.

Thứ hai, về môn thi. Quy định khung cứng của Bộ Giáo dục và Đào tạo là 2 môn: Ngữ văn và môn Toán, còn môn thứ 3 nằm trong số những môn còn lại.

Thứ ba là thời gian thi được quy định thống nhất.

Thứ tư là công tác ra đề, coi thi, chấm thi, công bố điểm.

Để xây dựng những nội dung này, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có khảo sát tổng hợp, đánh giá rất kỹ lưỡng công tác thi tuyển sinh vào lớp 10 trong 10 năm qua. Qua đó, thấy rằng nếu không có quy định khung cũng như phân cấp thì công tác quản lý của chúng ta vẫn có những bất cập.

Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng cho biết: “Qua thống kê, chúng tôi thấy, về phương thức thì cơ bản ổn. Về số lượng môn thi thì đa số các tỉnh lựa chọn 3 môn, có khoảng 3 đến 4 tỉnh lựa chọn 2 môn. Như vậy, không đồng nhất. Và môn thi thứ 3 là môn gì? Môn ngoại ngữ, môn tin học hay các môn khác thì cũng chưa có quy định thống nhất”.

Theo Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng, hiện nay, phương thức chọn môn thứ ba được quan tâm nhất. Nếu để địa phương tự chọn, việc này có thể ảnh hưởng bởi ý chí chủ quan của người đứng đầu, gây ra nhiều hệ lụy. Nhưng nếu chọn một môn cố định, Bộ lo gây ra tình trạng học tủ, học lệch. Như thế, học sinh không được chuẩn bị đầy đủ phẩm chất và năng lực theo yêu cầu của chương trình mới.

“Bộ đang nghiên cứu có thể có các phương thức, hình thức khác nhau có thể lựa chọn trong số các môn còn lại, ví dụ như năm nay có thể thi môn khoa học xã hội, năm sau có thể khoa học tự nhiên, năm sau có thể các môn khoa học khác hoặc có thể bốc thăm. Bây giờ chúng tôi đang lấy ý kiến”, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo nói.

Hiện nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo vẫn đang trong quá trình lấy ý kiến để xây dựng dự thảo Thông tư với quan điểm lắng nghe ý kiến từ cấp cơ sở nhưng trên nguyên tắc và đảm bảo quy định thống nhất quản lý nhà nước, đảm bảo khoa học về đánh giá và đảm bảo đầu ra theo mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông năm 2018, phù hợp với cấp học.