Tính đến hết tháng 7/2018, XK cá tra đạt gần 1,2 tỷ USD, tăng hơn 19% so với cùng kỳ năm trước; dự báo, hết năm 2018, sẽ đạt 2 tỷ USD. Tuy nhiên, ông Dương Quốc Nghĩa - Chủ tịch Hiệp hội Cá tra Việt Nam - cho hay, XK cá tra có phát triển nhưng thị trường không ổn định nên giá bình quân không cao; những thị trường nhập khẩu giá cao là Mỹ và EU đều đưa ra nhiều rào cản với cá tra Việt.

Chế biến sâu, đáp ứng yêu cầu của thị trường trong nước và quốc tế

Tại thị trường Mỹ, việc Bộ Nông nghiệp Mỹ áp dụng đạo luật Farm Bill, tiến hành kiểm tra 100% lô hàng cá da trơn nhập khẩu được cho là nguyên nhân khiến kim ngạch XK ngành hàng này sụt giảm. Hiện, ở thị trường Mỹ, chỉ có 2 DN là Vĩnh Hoàn và Biển Đông không chịu thuế chống bán phá giá nên có thể XK với giá 3-4 USD/kg.

Với thị trường EU, XK cá tra giảm vì các nước này lo ngại cá tra Việt Nam sẽ cạnh tranh với cá thịt trắng của họ nên thường xuyên đưa ra những chương trình bôi nhọ hình ảnh cá tra Việt Nam. Trong khi đó, các thị trường phát triển mạnh nhất là Trung Quốc, ASEAN, lượng XK nhiều nhưng giá không cao.

Một trong những thách thức của ngành cá tra Việt Nam hiện nay là các nước như Ấn Độ, Bangladesh, Indonesia, Trung Quốc cũng đang quan tâm đến phát triển nuôi cá tra. Đây là yếu tố cạnh tranh quan trọng đối với các DN Việt Nam. Ông Trần Đình Luân - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) - cho biết, mặc dù ngành hàng cá tra sau một thời gian dài thực hiện tái cơ cấu, đạt được những kết quả bước đầu nhưng hiện đang đối mặt với nhiều khó khăn với các rào cản của thị trường truyền thống như Mỹ và EU. Một số thị trường như Ả rập Xê Út, Nam Mỹ… cũng đơn phương đưa ra những hạn chế nhập khẩu.

Trước nhiều nghi ngại về việc các nước tăng sản lượng nuôi cá tra sẽ ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của DN Việt, ông Trần Đình Luân cho rằng, ngành hàng cá tra của Việt Nam đã có chặng đường 20 năm phát triển; trong khi đó, các nước mới bắt đầu nuôi cá tra. Mặt khác, ngành hàng cá tra Việt đã có những bước tiến trong đầu tư chế biến sâu; các cơ quan quản lý, cộng đồng DN Việt sẽ tiếp tục tìm ra những hướng đi để ngành hàng này tiếp tục phát triển ổn định. Bộ NN&PTNT đã ban hành Đề án liên kết sản xuất giống cá tra 3 cấp chất lượng cao vùng đồng bằng sông Cửu Long, nhằm đáp ứng đủ nhu cầu con giống chất lượng cao, ổn định cung - cầu về sản xuất giống, có thương hiệu, truy xuất nguồn gốc… Đồng thời, huy động các thành phần kinh tế tham gia chuỗi, góp phần phát triển ngành hàng cá tra theo hướng bền vững, đáp ứng các yêu cầu của thị trường trong nước và quốc tế.