CôngThương - Nhà máy thủy điện Sông Tranh 2 có công suất lắp đặt 190 MW (2 x 95MW), sản lượng điện phát trung bình 679,6 triệu kWh/năm, là bậc thang thứ 2 nằm trên sông Tranh. Công trình chính thuộc địa phận xã Trà Đốc, Trà Tân, huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam. Nhà máy đã được đưa vào vận hành năm 2011. Dự án do EVN làm chủ đầu tư (đại diện là Ban QLDA Thủy điện 3), tư vấn thiết kế chính là Công ty CP Tư vấn xây dựng điện 1, tổng thầu thi công là Tổng công ty xây dựng Thủy lợi 4.

Đập dâng thủy điện Sông Tranh 2 là loại đập bê tông đầm lăn (RCC), cao 96m, dài 640m được chia thành các blok rộng 20 mét ngăn cách nhau bằng các khe nhiệt. Toàn bộ đập có 30 khe xuyên suốt từ phía thượng lưu về hạ lưu. Mục đích bố trí các khe nhiệt này là nhằm triệt tiêu ứng suất nhiệt trong bê tông trong quá trình thi công và vận hành công trình. Trong đập có 3 hành lang thu nước thấm trong thân đập và nằm dọc theo chiều dài đập tại các cao trình 152m, 124m và 95m. Các hành lang này được liên thông với nhau bằng các ống thu nước.

Đập dâng đã được Hội đồng nghiệm thu các cấp nghiệm thu theo từng giai đoạn và phù hợp với các quy định hiện hành của Nhà nước. Hồ Sông Tranh 2 đã  tích nước đến mức nước dâng bình thường (cao độ 175m) theo thiết kế vào ngày 03/11/2011. Hiện tại, đập dâng vẫn đang được thi công hoàn thiện.

Theo quy trình kỹ thuật và vận hành công trình thuỷ điện, trong quá trình tích nước hồ chứa thì Ban quản lý dự án và Công ty thuỷ điện Sông Tranh, nhà thầu thi công phải tiếp tục tổ chức quan trắc thường xuyên, cập nhật và xử lý các số liệu đo đạc để phân tích đánh giá.

Đầu tháng 02/2012, khi thấy xuất hiện thấm nước trong các hành lang thu nước và  thấm ra hạ lưu đập, các đơn vị trên công trường đã tiến hành xử lý thấm nhưng chưa có hiệu quả. Từ 18-20/3/2012, Đoàn công tác của EVN đã đi kiểm tra toàn bộ công trình. Kết quả cho thấy, hiện tượng nước chảy từ thân đập ra phía hạ lưu là nước thấm tại 04 vị trí khe nhiệt K18, K21, K24, K28 và hai bên tường cánh của đập tràn (K11 và K16) tại các cao độ từ 138m đến 168m. Nguyên nhân là do nước thấm không được thu gom hết về các hành lang thu nước trong thân đập để dẫn ra hạ lưu. Tổng lưu lượng thấm khoảng 30 lít/s.

Ngày 21/3/2012, EVN đã có văn bản số 850/EVN-QLXD gửi Bộ Công Thương, UBND tỉnh Quảng Nam, Cơ quan thường trực Hội đồng nghiệm thu Nhà nước (HĐNTNN) báo cáo vấn đề trên và chủ động chỉ đạo các đơn vị kiểm tra toàn bộ hệ thống thu gom và thoát nước thấm theo thiết kế đã được phê duyệt. Đồng thời tiến hành thông toàn bộ các ống thu nước trong thân đập bị tắc, ống nào không thông tắc được thì khoan bổ sung. Hoàn thiện hệ thống rãnh thoát nước ở hành lang thân đập để tăng khả năng thoát nước thấm và hoàn thiện hệ thống thu gom nước thấm bên ngoài hai vai đập. Sau khi thực hiện các bước 1, nếu nước thấm ra hạ lưu không giảm thì phải xem xét xử lý chống thấm bổ sung. Giao Ban QLDA phối hợp với các đơn vị khẩn trương hoàn thành việc phân tích số liệu quan trắc đã có để đánh giá toàn diện về chất lượng và an toàn đập.    

Cùng ngày 21/3/2012, Đoàn công tác và các chuyên gia hàng đầu của HĐNTNN các công trình xây dựng đã đi kiểm tra, làm việc tại hiện trường công trình. Kết luận của Đoàn công tác là: Hiện tượng thấm nước ra hạ lưu đập theo các khe nhiệt là chưa đúng với sơ đồ thấm và thoát nước theo thiết kế (chứ không phải thấm qua các khe nứt của đập). Nguyên nhân là do hệ thống các ống thu nước chưa đáp ứng tốt nhiệm vụ thu nước thấm trong thân đập, một số ống thu nước giữa các tầng hành lang bị tắc, nước bị ứ đọng nhiều trong các hành lang, không thoát hết về hố thu nước.

Cũng theo kết luận của Đoàn công tác, Đập thuỷ điện Sông Tranh 2 chưa xuất hiện các vết nứt trong bê tông. Mức độ thấm như hiện nay chưa ảnh hưởng đến an toàn đập. Hiện tượng động đất kích thích thời gian qua tại khu vực đập có cường độ thấp hơn cường độ tính toán trong thiết kế và không ảnh hưởng đến chất lượng và an toàn của đập. Theo quy luật tự nhiên, các dư chấn của động đất kích thích có cường độ thấp hơn nhiều và sẽ giảm dần theo thời gian.

Nhằm đảm bảo an toàn tuyệt đối cho công trình, Đoàn công tác đã yêu cầu Chủ đầu tư, Tổng thầu và cơ quan tư vấn khẩn trương thông rửa các ống thu thoát nước, sửa chữa, bổ sung các rãnh thoát nước trong các hành lang để thu hết nước về hố thu theo thiết kế; hoàn thiện hệ thống quan trắc và tiến hành đo đạc, phân tích số liệu và đánh giá kết quả một cách hệ thống; phối hợp với Viện Vật lý địa cầu tiếp tục nghiên cứu về diễn biến động đất và có đánh giá cụ thể hơn về ảnh hưởng của động đất trong khu vực đến công trình; tiếp tục kiểm tra bề mặt phía thượng lưu đập khi hạ thấp mực nước hồ và đề ra các giải pháp xử lý thấm bổ sung.

Chấp hành chỉ đạo của Đoàn công tác, từ ngày 21/3, EVN đã chỉ đạo Ban QLDA, Tổng thầu và Tư vấn thiết kế cho thông rửa các lỗ khoan bị tắc, đục rãnh thoát nước để thu nước về hố thu trong thân đập. Đến nay hiện tượng thấm về hạ lưu đập đã giảm khoảng 80%. Đồng thời, khoan tại khe nhiệt 18, 21, 24, 28, 16 và 24 để thu nước vào hành lang thoát nước. Hiện nay phần lớn lượng nước thấm tại các khe nhiệt này đã chảy vào hành lang. EVN cũng đã chỉ đạo Trung tâm điều độ hệ thống điện Quốc gia (A0) và Công ty thuỷ điện Sông Tranh huy động tối đa công suất của Nhà máy để hạ mực nước hồ tạo điều kiện thuận lợi cho công tác xử lý thấm đạt hiệu quả. Giao cho Ban QLDA thực hiện ngay việc quan trắc chu kỳ I để đánh giá toàn diện về ổn định công trình. EVN sẽ tiếp tục mời các chuyên gia có kinh nghiệm đến kiểm tra, khảo sát, đề ra các giải pháp xử lý tổng thể và sẽ hoàn thành trước mùa lũ năm 2012. Trên cơ sở kết quả xử lý thấm, EVN sẽ có báo cáo đánh giá đầy đủ về sự an toàn và ổn định của đập thuỷ điện Sông Tranh 2.

Ngọc Loan