Sau khi Vuasanca đăng tải tuyến bài phản ánh về “Bản hợp đồng gian trá biến học sinh thành công nhân tăng ca kiệt sức”, UBND tỉnh Thanh Hóa đã chỉ đạo các cơ quan chức năng của vào cuộc, làm rõ; kiểm tra, rà soát các cơ sở giáo dục nghề nghiệp (các trường cao đẳng, trung cấp) trên địa bàn tỉnh trong việc đưa học sinh, sinh viên đi thực hành, thực tập,…kịp thời có các biện pháp chấn chỉnh, xử lý các sai phạm (nếu có); báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh kết quả thực hiện và những nội dung vượt thẩm quyền. Hiện Công an thị xã Bỉm Sơn cũng đã vào cuộc xác minh, làm rõ. Các em học sinh thì đang từng giờ ngóng chờ sự vào cuộc của các cơ quan chức năng thị xã Bỉm Sơn và tỉnh Thanh Hóa để trả lại quyền lợi chính đáng cho các em.

Trắng tay ra về sau nhiều ngày tăng ca kiệt sức

Ngày 29/8, phóng viên Vuasanca tiếp tục quay trở lại tại thị xã Bỉm Sơn để gặp các em học sinh sau khi trở về quê nhà. Khuôn mặt non nớt, thất thần, mệt mỏi, các em học sinh cho biết, sau nhiều ngày phải làm việc, có hôm phải tăng ca, nhưng lúc xe ô tô đón về nhà, các em vẫn tay trắng, không nhận một đồng tiền lương để động viên, an ủi!

Các em học sinh với gương mặt non nớt, thất thần kể cho phóng viên Vuasanca về những giờ lao động đến kiệt sức, nhưng không nhận được một đồng tiền lương từ Công ty Toàn Cầu.

Trên khuôn mặt vẫn hằn sâu sự mệt mỏi sau nhiều ngày bị “đội lốt” công nhân, tăng ca đến kiệt sức, em Tống Ngọc Thiện (sinh năm 2007) vừa trở về từ tỉnh Bắc Giang cho biết: “Em đi thực tập từ ngày 12/7/2023, lúc đầu em được đưa lên tỉnh Thái Nguyên, ở tại khu ký túc của Trường Cao đẳng nghề Việt Đức. Sau này được Công ty Toàn Cầu chỗ chị Hạnh đưa sang tỉnh Bắc Giang. Đến 17/8/2023 em bắt đầu làm việc tại Công ty ITM, có địa chỉ tại thành phố Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang. Em làm công việc lắp ráp điện tử được 9 ngày công, tăng ca 1 giờ, nhưng đến nay em chưa nhận được một đồng tiền lương nào”.

Còn em Vũ Tuấn Anh (sinh năm 2007) nghẹn lời nói: “Em cũng vào làm lắp ráp điện tử ở Công ty ITM ở thành phố Bắc Giang, em làm được 6 ngày công, nhưng mà người ta bảo phải làm 7 ngày công mới nhận được tiền lương, hôm Chủ nhật (tức ngày 27/8-PV), xe ô tô của công ty đưa em về cùng với đoàn với các bạn, em không nhận được một đồng tiền lương nào cả”.

Tương tự, em Lê Nguyễn Anh Đức cho hay: “Em làm ở Công ty Nam Giang ở thành phố Bắc Giang, làm lắp ráp điện tử được 4 công nhưng chưa nhận được tiền lương. Em làm ở đó phải tăng ca, họ bảo dồn hàng và bắt em ở lại đến 7 giờ (tức 19 giờ-PV) mới được về. Buổi trưa các em chỉ được nghỉ 30 phút để ăn cơm, từ 11 giờ 30 phút đến 12 giờ thì làm tiếp. Khi vào làm Công ty Nam Giang, em được một chị đứng ở cổng dẫn vào hướng dẫn là ai hỏi thì cứ bảo là sinh năm 2005 (thực tế em sinh năm 2007)”.

Mặc dù đã làm 17 ngày công, nhưng đại diện Công ty Toàn Cầu chỉ trả cho em Vũ Đình Phong (qua tài khoản bố Phong) số tiền lương là 1,7 triệu đồng (100 nghìn đồng/1 ngày công).

May mắn hơn các bạn, em Vũ Đình Phong (sinh năm 2007) kể lại: “Em làm việc ở tỉnh Thái Nguyên được mấy ngày thì Công ty Toàn Cầu chuyển em sang làm việc ở thành phố Bắc Giang. Em nhớ đã làm việc khoảng 17 đến 18 ngày công, nhưng Công ty Toàn Cầu chỗ chị Hoàng Thị Hồng Hạnh chuyển trả cho em tiền lương được 1,7 triệu đồng”.

Bà Nguyễn Thị Dung, bà nội cháu Vũ Đình Phong cho rằng: “Bắt các cháu làm việc như vậy là quá sức. Trước đây người cháu tôi như vậy (ý nói cháu Phong trước đây béo-PV), giờ người cháu như vậy. Đây là khuyết điểm của các thầy cô giáo là không giám sát cẩn thận. Người ta (tức nói Công ty-PV) có bắt tăng ca thì thầy giáo phải nói, phải đề nghị là các cháu đi thực tập. Bắt nó làm trong 8 tiếng, chứ đừng bắt các cháu làm quá sức, tới 11 tiếng là sai hoàn toàn”.

Bà Nguyễn Thị Dung, bà nội em Vũ Đình Phong xót xa nhìn thấy em Phong gầy sọp sau nhiều ngày đi thực tập trở về.

Không biết vô tình hay không hiểu về quy trình đào tạo nghề, khi các em được đào tạo khoa Công nghệ ô tô thì Trường Trung cấp nghề Bỉm Sơn lại cho các em đi thực tập lắp ráp điện tử ở tận các tỉnh Thái Nguyên, Bắc Ninh và Bắc Giang. Ở tỉnh Thanh Hóa không có nơi để cho nhà trường đưa các em đến thực tập hay sao mà phải đưa các em lên tận các tỉnh xa vài trăm km như vậy? Điều này thêm một lần nữa thể hiện rõ sự tắc trách của Ban giám hiệu Trường trung cấp nghề Bỉm Sơn, mà người chịu trách nhiệm chính ở đây là ông Hứa Xuân Hương, Hiệu trưởng nhà trường.

Điều đáng trách và có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng quyền lợi của các em vì đã làm việc nhiều ngày công, đến lúc ra về thì vẫn tay trắng, nhưng đến nay, Trường Trung cấp nghề Bỉm Sơn vẫn không có động thái gì để đòi hỏi quyền lợi chính đáng cho các em, cũng không yêu cầu Công ty Toàn Cầu trả các khoản lương rồi tiền tăng ca cho các em.

UBND tỉnh Thanh Hoá chỉ đạo khẩn

Ngày 28/8, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa Đầu Thanh Tùng đã có ý kiến chỉ đạo tại Văn bản số 12642/UBND-VX về việc: “Giao kiểm tra, xử lý thông tin phản ánh của báo chí về Trường trung cấp nghề Bỉm Sơn đưa học sinh đi thực hành, thực tập”.

Mặc dù em Tống Ngọc Thiện, sinh năm 2007, nhưng Công ty Toàn Cầu đã làm giả căn cước công dân tăng tuổi em Thiện sinh năm 2005 để "đội lốt" công nhân, bóc lột sức lao động.

Theo đó, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa Đầu Thanh Tùng giao Sở Lao động - Thương binh và Xã hội chủ trì, phối hợp với UBND thị xã Bỉm Sơn và các đơn vị có liên quan kiểm tra, xác minh làm rõ các nội dung thông tin Vuasanca , phản ánh, căn cứ kết quả kiểm tra, xác minh khẩn trương có các biện pháp chấn chỉnh, xử lý sai phạm hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền xử lý các sai phạm (nếu có); báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh trước ngày 10/9/2023.

Ngoài ra, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa Đầu Thanh Tùng cũng giao Sở Lao động - Thương binh và Xã hội chủ trì, phối hợp với các sở, ngành, đơn vị, địa phương có liên quan theo chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền được giao triển khai, thực hiện việc kiểm tra, rà soát các cơ sở giáo dục nghề nghiệp (các trường cao đẳng, trung cấp) trên địa bàn tỉnh trong việc đưa học sinh, sinh viên đi thực hành, thực tập,… để kịp thời có các biện pháp chấn chỉnh, xử lý các sai phạm (nếu có); báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh kết quả thực hiện và những nội dung vượt thẩm quyền.

Ngay sau khi có ý kiến chỉ đạo của Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa Đầu Thanh Tùng, chiều 28/8, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội Thanh Hóa đã phối hợp với UBND thị xã Bỉm Sơn, tỉnh Thanh Hóa làm việc với Trường trung cấp nghề Bỉm Sơn. Ngày 8/9/2023, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội Thanh Hóa đã có Văn bản số 4108/SLĐTBXH-GDNN báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa về việc: “Báo cáo kết quả kiểm tra, xác minh thông tin phản ánh của báo chí về việc Trường trung cấp nghề Bỉm Sơn đưa học sinh đi thực hành, thực tập”.

Theo đó, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội Thanh Hóa đã phối hợp với UBND thị xã Bỉm Sơn, làm việc với tập thể Ban Giám hiệu, đại diện các phòng, khoa có liên quan và các nhà giáo tham gia quản lý đưa học sinh đi thực tập của Trường Trung cấp nghề Bỉm Sơn và có kết luận.

Công ty Toàn Cầu hứa với Trường Trung cấp nghề Bỉm Sơn sẽ trả đủ lương cho 110 học sinh làm việc ở tỉnh Bắc Giang trước ngày 25/9/2023.

Kết quả kiểm tra, xác minh nêu: “Việc Trường trung cấp nghề Bỉm Sơn ký hợp đồng với Công ty TNHH hợp tác lao động Toàn Cầu không phải là đơn vị trực tiếp sản xuất kinh doanh mà là đơn vị cung ứng lao động là chưa đúng quy định. Do đó, dẫn đến việc bố trí học sinh đi thực tập không đúng với ngành, nghề đào tạo; học sinh làm ca đêm, tăng ca so với độ tuổi của học sinh là chưa đúng quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, cán bộ, giáo viên nhà trường được cử tham gia quản lý học sinh trong quá trình thực tập thiếu sát sao, chưa kịp thời nắm bắt thông tin để tham mưu giải quyết các vấn đề phát sinh. Vì vậy, các nội dung Vuasanca phản ánh về việc đưa học sinh đi thực tập của Trường trung cấp nghề Bỉm Sơn là đúng.

Sau khi nhận ra sai sót, Trường trung cấp nghề Bỉm Sơn đã khẩn trương khắc phục trong việc đưa học sinh đi thực hành, thực tập. Cụ thể, dừng việc thực tập trải nghiệm sản xuất đối với tất cả học sinh khóa K15. Ngày 27/8/2023, đón toàn bộ học sinh thực tập trở về địa phương an toàn và yêu cầu Công ty TNHH hợp tác lao động Toàn Cầu đảm bảo quyền lợi cho người học theo quy định.

Nhà trường đã tổ chức họp phụ huynh và học sinh để nhận trách nhiệm và giải trình các nội dung liên quan đến thực hành, thực tập tại các tỉnh: Thái Nguyên và Bắc Ninh mà Vuasanca phản ánh; đồng thời ổn định tổ chức cho học sinh tiếp tục học các chương trình đào tạo theo kế hoạch. Trường Trung cấp nghề Bỉm Sơn đã họp cấp ủy Chi bộ, Hội đồng trường, Ban Giám hiệu để kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm đối với tập thể, cá nhân để xảy ra sai sót trong việc đưa học sinh đi thực tập”.

Sau khi chỉ ra những sai phạm, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội Thanh Hóa yêu cầu Trường trung cấp nghề Bỉm Sơn khẩn trương ổn định tổ chức cho học sinh K15 đi thực tập, tiếp tục học các chương trình đào tạo; thực hiện nghiêm các quy định của Luật Giáo dục nghề nghiệp trong việc đào tạo; đưa học sinh đi thực hành, thực tập đúng ngành, nghề đào tạo. Khẩn trương thực hiện kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan trong việc đưa học sinh đi thực hành, thực tập.

Ngoài ra, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội Thanh Hóa cũng đề xuất Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa chỉ đạo UBND thị xã Bỉm Sơn (cơ quan chủ quản trường) tăng cường công tác chỉ đạo, quản lý Trường trung cấp nghề Bỉm Sơn về tất cả các hoạt động của nhà trường; đồng thời chỉ đạo Trường trung cấp nghề Bỉm Sơn thực hiện nghiêm trong việc đưa học sinh đi thực tập tại doanh nghiệp theo đúng quy định hiện hành của pháp luật; báo cáo định kỳ hoặc đột xuất về kế hoạch đưa học sinh đi thực tập trong các khóa đào tạo của nhà trường để theo dõi, kiểm tra kịp thời phát hiện những sai phạm (nếu có).

Hơn 100 học sinh sẽ được nhận đủ tiền lương trong tháng 9/2023

Chiều 12/9, trao đổi với phóng viên Vuasanca , ông Hứa Xuân Hương, Hiệu trưởng Trường trung cấp nghề Bỉm Sơn cho biết: “Trường đã có công văn yêu cầu Công ty Toàn Cầu trả tiền lương cho các cháu, Công ty Toàn Cầu cam kết đến ngày 25/9/2023 sẽ trả đủ lương cho 110 học sinh làm việc ở tỉnh Bắc Giang”. (Đây là toàn bộ học sinh khóa K15 chưa nhận được tiền lương mà Vuasanca đã phản ánh ở kỳ trước).

Ông Hứa Xuân Hương cũng cho biết: “Trước mắt nhà trường dừng việc thực tập, trường đã cho các cháu học sinh quay lại học tập để ổn định từ hôm 5/9. Sở Lao động, Thương binh và Xã hội cũng chỉ đạo, khi nào đưa các cháu học sinh đi thực tập phải báo cáo cụ thể, chi tiết với Sở và UBND thị xã Bỉm Sơn. Tới đây, nhà trường sẽ đấu mối cho các cháu thực tập ở các doanh nghiệp trong tỉnh Thanh Hóa”.

“Trường cũng đã nhận được văn bản chỉ đạo của Sở Lao động, Thương binh và Xã hội và đang kiểm điểm để làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân. Hình thức nào cao nhất thì nhận thôi” – ông Hứa Xuân Hương thẳng thắn nhận trách nhiệm.

Trao đổi với phóng viên Vuasanca về xử lý kỷ luật đối với tập thể, cá nhân Trường trung cấp nghề Bỉm Sơn, ông Trịnh Tuấn Thành, Chủ tịch UBND thị xã Bỉm Sơn cho biết: “Thị xã đang giao cho các phòng ban chuyên môn để xem xét những sai phạm đã xảy ra tại Trường trung cấp nghề và sẽ thực hiện đúng quy trình về xử lý vi phạm đối với tập thể, cá nhân Trường trung cấp nghề có liên quan trong việc đưa các cháu đi thực tập. Quan điểm của thị xã là sai đến đâu sẽ xử lý nghiêm đến đó, tuyệt đối không bao che”.

Bài cuối: Bài học trong công tác quản lý đào tạo nghề sau vụ việc ở Trường trung cấp nghề Bỉm Sơn