Đánh giá thấu đáo để rà soát, điều chỉnh, bổ sung Luật Quy hoạch

Chiều ngày 30/5, Quốc hội tiếp tục thảo luận tại hội trường về việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành.

Giải trình, làm rõ ý kiến các của các vị đại biểu Quốc hội nêu, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, thời gian qua, Bộ Công Thương đã triển khai nghiêm túc chính sách pháp luật về công tác quy hoạch.

Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương, đến nay, Bộ Công Thương đã hoàn thành 4/5 quy hoạch ngành quốc gia, được Chính phủ giao, đó là quy hoạch điện, năng lượng, khoáng sản và hạ tầng dầu khí.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên phát biểu

Trong đó, một quy hoạch đã thẩm định xong đang trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt là Quy hoạch Điện VIII, còn 3 quy hoạch ngành thì đang trong quá trình thẩm định. Như vậy chỉ trong quý III/2022, các quy hoạch ngành quốc gia cơ bản sẽ hoàn thành.

"Riêng quy hoạch thăm dò khai thác phóng xạ thì chưa đủ điều kiện xây dựng do dữ liệu điều tra về dữ lượng thuộc lĩnh vực Bộ Tài nguyên và Môi trường đảm nhiệm và chưa thực hiện xong, cho nên Bộ cũng đã trình Chính phủ và được Chính phủ có Thông báo số 4896 năm 2020 cho phép lùi thời hạn lập quy hoạch đến 2023" - Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên thông tin.

Về nội dung báo cáo của Đoàn giám sát, Bộ Công Thương cơ bản thống nhất với những nội dung đánh giá của Đoàn giám sát, đặc biệt là những nhận định về tồn tại, bất cập và nguyên nhân trong quá trình thực hiện Luật Quy hoạch thời gian qua; Bộ thống nhất về các giải pháp chủ yếu trước mắt mà Chính phủ đã đề xuất, đó là đề nghị Quốc hội ban hành nghị quyết nhằm tiếp tục tháo gỡ những vướng mắc, bất cập để đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng quy hoạch các ngành, quy hoạch ngành và quy hoạch các cấp thời kỳ 2021-2030.

Tuy nhiên, về lâu dài, Bộ Công Thương cho rằng rất cần phải tổng kết, đánh giá một cách thấu đáo để rà soát, điều chỉnh, bổ sung Luật Quy hoạch phù hợp với thực tiễn.

Theo đó, bổ sung các nội dung như: bổ sung quy hoạch về điều chỉnh cục bộ quy hoạch, trong đó quy định về tiêu chí, nguyên tắc điều chỉnh cục bộ, quy định về trình tự, thủ tục điều chỉnh cục bộ sao cho vừa bảo đảm linh hoạt trong quá trình thực hiện, vừa bảo đảm công khai, minh bạch, chặt chẽ, đồng bộ và bảo đảm việc không điều chỉnh cục bộ tràn lan, phá vỡ tính liên kết, ổn định của hệ thống quy hoạch.

Thứ hai, bổ sung vào danh mục quy hoạch trong Luật Quy hoạch ngành quốc gia quan trọng để bảo đảm thực hiện tốt các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. "Ví dụ, chúng ta đặt ra mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, nhưng những ngành công nghiệp có tính chất nền tảng để bảo đảm mục tiêu này như ngành công nghiệp vật liệu luyện kim, cơ khí chế tạo, chế biến điện tử và hóa chất thì chưa được đề cập cụ thể nên rất cần được bổ sung những quy hoạch ngành này làm cơ sở cho việc triển khai thực hiện" - Bộ trưởng Bộ Công Thương dẫn chứng.

Bên cạnh đó, về văn bản do Bộ Công Thương xây dựng và ban hành hướng dẫn công tác quy hoạch trong thời gian vừa qua thì Bộ đã xây dựng và trình ban hành Nghị định số 66 ngày 1/6/2020 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 68 về Quản lý cụm công nghiệp. Nghị định này được ban hành sau khi Luật Quy hoạch có hiệu lực.

"Các nội dung liên quan đến quy hoạch cụm công nghiệp sửa đổi phù hợp với Luật Quy hoạch, đó là quy hoạch phát triển cụm công nghiệp không lập riêng mà được tích hợp trong quy hoạch tỉnh dưới hình thức phương án phát triển cụm công nghiệp" - Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nêu.

Như vậy, nghị định này không có nội dung trái với Luật Quy hoạch nhằm quán triệt các nội dung về định hướng phát triển công nghiệp và thương mại tại Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng. Vì không còn quy hoạch ngành, địa phương cho nên Bộ Công Thương đã ban hành Văn bản 3415 ngày 14/6/2021.

Theo đó, hướng dẫn các Sở Công Thương tham mưu cho cấp có thẩm quyền xây dựng các chiến lược, đề án phát triển công nghiệp thương mại trên địa bàn, từ đó để tham mưu cho địa phương tích hợp vào quy hoạch tỉnh làm cơ sở cho việc triển khai trong tương lai.

Tuy nhiên, Nghị định 66 và Văn bản 3415 nêu trên đều có một nội dung về việc đề nghị các địa phương gửi Bộ Công Thương tham gia ý kiến đối với các phương án phát triển cụm công nghiệp nhưng chưa nêu rõ việc lấy ý kiến này theo hình thức nào, có thể là lấy ý kiến của Bộ trong khi góp ý với quy hoạch tỉnh nên đã gây hiểu lầm là phát sinh thủ tục. Về việc này, trong quá trình rà soát Nghị định về quản lý cụm công nghiệp thì Bộ Công Thương sẽ điều chỉnh cho phù hợp.

Vấn đề điện hạt nhân: Các cấp có thẩm quyền mới có thể quyết định

Về ý kiến của đại biểu Quốc hội về quy hoạch địa điểm xây dựng điện hạt nhân Ninh Thuận, Bộ trưởng Bộ Công Thương cho hay, chúng ta đều biết rằng cấp có thẩm quyền đã cho chủ trương và Quốc hội cũng đã biểu quyết nghị quyết về tạm dừng xây dựng điện hạt nhân Ninh Thuận. Như vậy, nghị quyết của chúng ta là tạm dừng chứ không phải là hủy bỏ. Cho nên về nguyên tắc là không có cơ sở để bỏ quy hoạch địa điểm điện hạt nhân.

Mặt khác, địa điểm này đã được các đối tác của chúng ta và bản thân ngành cùng với các ngành có liên quan đã nghiên cứu rất kỹ và khẳng định, địa điểm Ninh Thuận là địa điểm phù hợp nhất cho việc phát triển điện hạt nhân của chúng ta.

Người đứng đầu ngành Công Thương cũng báo cáo với Quốc hội là vấn đề điện hạt nhân rõ ràng là cấp có thẩm quyền mới có thể quyết định được. Nhưng ở góc độ ngành, ngành cũng đã tham mưu cho Chính phủ và các đồng chí lãnh đạo cao cấp rằng thế giới hiện nay cũng đã phải quay lại để phát triển điện hạt nhân.

Bởi lẽ những gì mà các quốc gia cam kết ở COP26 là phải phát triển năng lượng sạch, theo đó, khai thác năng lượng mặt trời và năng lượng gió, thì để khai thác được nguồn năng lượng tái tạo này nhất thiết phải có một nguồn điện linh hoạt, hay nói cách khác là điện nền ổn định mà điện nền thì chỉ có thể là điện than, nhiệt điện than hoặc là thủy điện, nhưng điện than thì đã không còn điều kiện để phát triển, thủy điện thì cũng hết dư địa phát triển.

Vì vậy, trong tương lai nếu chúng ta buộc phải thực hiện những gì mà cam kết ở COP26 thì chúng ta phải phát triển rất mạnh năng lượng tái tạo nhưng để phát triển năng lượng tái tạo thì phải có điện nền, mà điện nền thì xu hướng tất yếu đến một lúc nào đó chúng ta cũng phải tính đến điện hạt nhân.

Bộ trưởng Bộ Công Thương thông tin thêm, Hoa Kỳ và Đức là hai quốc gia 3 năm trước khởi động quá trình giảm điện hạt nhân. Nhưng đến bây giờ chính hai quốc gia này đang phải xây dựng lộ trình để phát triển mạnh hơn điện hạt nhân làm cơ sở cho việc phát triển, khai thác và phát triển năng lượng tái tạo.

"Vì vậy, chúng tôi kiên trì kiến nghị với Chính phủ và Chính phủ cũng đã báo cáo với Quốc hội là về quy hoạch địa điểm để phát triển điện hạt nhân ở khu vực Ninh Thuận thì chúng ta chưa nên xem xét đến và để chờ đến khi cấp có thẩm quyền quyết định chúng ta tiếp tục hay là không tiếp tục thì hãy tính" - Bộ trưởng nói.