Phát triển các công cụ số để quản lý thương mại điện tử

"Chia lửa" với Bộ trưởng Bộ Công Thương tại phiên chất vấn ngày 5/6, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng đã thông tin về một số vấn đề liên quan đến lĩnh vực bộ quản lý.

Trả lời về nội dung liên quan đến sử dụng công nghệ để giải quyết các mặt trái của thương mại điện tử và bảo vệ dữ liệu cá nhân khi tham gia thương mại điện tử, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, thương mại điện tử sinh ra từ công nghệ số, và công nghệ luôn sinh ra các vấn đề của công nghiệp và cách tốt nhất để giải quyết các vấn đề của công nghệ là dùng công nghệ.

Bộ trưởng cho biết, quản lý nhà nước thời gian qua đầu tư chưa nhiều để phát triển các công cụ công nghệ số để thực thi quản lý nhà nước trên không gian mạng. Chúng ta phải coi công nghệ số như là lực lượng quản lý cơ bản trên không gian mạng.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cũng tâm đắc với ý kiến của đại biểu Trần Thị Kim Nhung - đoàn Quảng Ninh đó là dùng công nghệ để quản lý công nghệ.

Giải pháp quản lý không gian mạng được Bộ trưởng nêu ra đó là thể chế số, công cụ số và con người số - tức là kỹ năng số cho người dân. Thương mại điện tử đang phát triển rất nhanh - 20-25% và có khi là 30%/năm nên thể chế số, công cụ số và kỹ năng số đang theo sau. Vì vậy, cần đẩy nhanh tốc độ, trong đó phát triển công cụ số có thể làm nhanh nhất.

Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông cho hay, trên sàn thương mại điện tử, có hàng triệu sản phẩm, đi theo đó là hàng triệu quảng cáo, không thể dùng sức người để quản lý mà cần dùng công nghệ số. Chuyển lên môi trường số thực ra lại tạo ra một cơ hội để quản lý toàn diện, có thể giám sát, phát hiện sớm vấn đề, cảnh báo và ngăn chặn các hành vi trái phép, giao dịch bất thường, nhưng phải dùng công nghệ hiện đại.

Bộ trưởng lấy ví dụ có thể phát triển phần mềm để phát hiện quảng cáo có dấu hiệu sai sự thật, phát hiện hàng hóa có dấu hiệu hàng nhái. Các nền tảng số, các sàn thương mại điện tử cũng có thể tự xây dựng các thuật toán AI để rà quét và chọn lọc các tài khoản, các nguồn quảng cáo vi phạm pháp luật dựa trên các ảnh chụp vi phạm quảng cáo điển hình do Bộ Thông tin và Truyền thông cung cấp.

"Việt Nam có thuận lợi đó là có nhiều doanh nghiệp công nghệ số xuất sắc có thể viết được các phần mềm này. Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ cùng với các doanh nghiệp công nghệ số của ngành có thể giúp Bộ Công Thương phát triển các công cụ số để quản lý thương mại điện tử" - Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.

Bộ trưởng cũng đề nghị Quốc hội quan tâm tăng đầu tư cho việc phát triển các công cụ số để quản lý thương mại điện tử nói riêng và quản lý không gian mạng nói chung.

Phải bảo vệ dữ liệu cá nhân như tài sản quan trọng nhất

Về bảo vệ dữ liệu cá nhân, người đứng đầu ngành Thông tin và Truyền thông nêu rõ, chúng ta phải bảo vệ dữ liệu cá nhân như là tài sản quan trọng nhất của cá nhân. Lộ lọt dữ liệu cá nhân, nhất là các dữ liệu để xác định danh tính như họ tên, địa chỉ, số điện thoại, địa chỉ hộp thư, số nhận dạng cá nhân ID, thông tin thẻ tín dụng… có thể dẫn tới việc một người khác mạo danh chúng ta để hoạt động, tiêu tiền mà chúng ta không biết.

"Thương mại điện tử thời gian qua đã phát triển nhanh, dữ liệu cá nhân được thu thập lưu trữ và xử lý ngày càng nhiều, đi kèm với đó là nguy cơ lộ lọt thông tin dữ liệu cá nhân, ảnh hưởng đến thương mại điện tử và các lĩnh vực khác" - Bộ trưởng chỉ ra.

Bộ trưởng thông tin, Chính phủ đã ban hành nghị định về bảo vệ dữ liệu cá nhân (Nghị định số 13), theo đó quy định các bộ, ngành, địa phương có trách nhiệm quản lý nhà nước về bảo vệ dữ liệu cá nhân đối với ngành, lĩnh vực quản lý của mình.

Hiện nay, Chính phủ cũng đã có lộ trình để xây dựng Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân. Ngoài ra, để bảo vệ dữ liệu cá nhân, cần bảo đảm an toàn cho hệ thống lưu trữ và xử lý dữ liệu cá nhân. Bộ Thông tin và Truyền thông đã tham mưu trình Chính phủ ban hành Nghị định số 85 về bảo đảm an toàn hệ thống thông tin theo cấp độ và các sàn thương mại điện tử phải tuân thủ Nghị định này.

Vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã quyết liệt chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương triển khai công tác về đảm bảo an toàn thông tin tại Chỉ thị số 09 tháng 2/2024 và Công điện số 33 tháng 4/2024, trong đó, thương mại điện tử được coi là lĩnh vực quan trọng cần tăng cường công tác đảm bảo an toàn thông tin và bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Để bảo vệ dữ liệu cá nhân, Bộ trưởng lưu ý, phải bảo vệ người dân - đây được coi là một trong những nội dung quan trọng. Bộ Thông tin và Truyền thông đã triển khai nhiều giải pháp để bảo vệ người dân trên không gian mạng nói chung cũng như thương mại điện tử.

Đồng thời, đã triển khai hệ sinh thái tín nhiệm mạng, đánh giá xác nhận website đảm bảo an toàn thông tin mạng, thông tin cá nhân và gán nhãn tín nhiệm cho trên 5.000 website chính thống; đồng thời, công bố các website lừa đảo.

Bộ Thông tin và Truyền thông đã phát triển thành công và đưa vào sử dụng các công cụ hỗ trợ người dân như: Kiểm tra xem máy tính, điện thoại di động có bị nhiễm mã độc không; kiểm tra xem thông tin cá nhân có bị lộ lọt hay không; kiểm tra xem một website có phải lừa đảo hay không trên Cổng khonggianmang.vn.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cũng chia sẻ, Chiến dịch Tháng hàng động tuyên truyền phòng chống lừa đảo trực tuyến đã được phổ biến đến toàn xã hội, có sự tham gia của 100% các bộ, ngành địa phương và hầu hết các cơ quan thông tấn báo chí, mạng xã hội, đã có 21 tỷ lượt xem video tuyên truyền về nhận thức kỹ năng số trên mạng xã hội từ gần 21 triệu người Việt Nam; đã xây dựng cẩm nang an toàn trực tuyến để hướng dẫn người dân kỹ năng an toàn thông tin khi tham gia không giang mạng thực hiện giao dịch trực tuyến.

Bên cạnh đó, Bộ Thông tin và Truyền thông thời gian qua đã tổ chức các đoàn thanh tra, kiểm tra về bảo vệ dữ liệu cá nhân lĩnh vực Thông tin và Truyền thông và đã xử phạt các doanh nghiệp vi phạm. "Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ phối hợp với Bộ Công Thương để triển khai các công tác trên trong lĩnh vực thương mại điện tử" - Bộ trưởng nói.