Đáng chú ý nhất, Indonesia dường như đang dẫn đầu. Trong những tháng gần đây, 5 dự án xuất khẩu năng lượng mặt trời khổng lồ đã được đề xuất trong nước này. Một dự án, được công bố vào giữa tháng 4, đã chứng kiến ​​nhà cung cấp năng lượng tái tạo của Singapore là Quantum Power Asia và Ib Vogt có trụ sở tại Berlin đồng ý với thỏa thuận trị giá 5 tỷ USD để xuất khẩu điện mặt trời sang Singapore.

Đề xuất liên quan đến việc xây dựng một công viên năng lượng mặt trời 3,5 GW và một cơ sở lưu trữ pin 12 GWh trên 4.000ha đất trên Quần đảo Riau của Indonesia. Điện năng được tạo ra sau đó sẽ được xuất khẩu sang Singapore thông qua một tuyến cáp ngầm dưới biển.

Một thỏa thuận khác đã được công bố vào tháng 1, khi Masdar, một công ty của UAE tập trung vào năng lượng tái tạo, ký một biên bản ghi nhớ với Tuas Power có trụ sở tại Singapore, tập đoàn năng lượng Pháp EDF và công ty tiện ích nhà nước Indonesia Power để khám phá tiềm năng xuất khẩu điện mặt trời từ Indonesia đến Singapore.

Tập đoàn sẽ nghiên cứu khả năng phát triển công suất mặt trời 1,2 GW cùng với các cơ sở lưu trữ và có khả năng kết nối dự án với lưới điện ở Singapore. Trong khi chính quyền các nước vẫn chưa phê duyệt các dự án này, họ nhấn mạnh nhu cầu nhập khẩu năng lượng tái tạo ở các nước phát triển như Singapore, cũng như tiềm năng cho các thị trường mới nổi như Indonesia tận dụng bằng cách phát triển các ngành xuất khẩu điện mặt trời.

Hiện tại, Singapore sản xuất 95% điện năng từ khí đốt nhập khẩu, mặc dù năm ngoái chính phủ nước này đã công bố mục tiêu nhập khẩu tới 4 GW điện các-bon thấp, tương đương 30% nhu cầu vào năm 2035, do đó tạo cơ hội xuất khẩu cho các quốc gia như Indonesia.

Không chỉ xuất khẩu năng lượng tái tạo sẽ tạo ra một ngành xuất khẩu hoàn toàn mới mà còn dẫn đến việc xây dựng các dự án quy mô lớn sẽ tạo ra việc làm tại địa phương, cũng như phát triển cơ sở hạ tầng hỗ trợ địa phương, chẳng hạn như đường bộ và đường sắt, và bí quyết kỹ thuật. Với nhu cầu toàn cầu về năng lượng carbon thấp, một số quốc gia ngoài Indonesia cũng đã tìm hiểu khả năng xuất khẩu năng lượng tái tạo.

Là một phần của phương pháp tiếp cận nhập khẩu năng lượng của Singapore, công ty Keppel Electric của Singapore và công ty năng lượng nhà nước của Lào Électricité du Laos đã ký một thỏa thuận vào tháng 9/2021 để nhập khẩu 100 MW thủy điện tái tạo từ Lào sang Singapore, thông qua Thái Lan và Malaysia, như một phần của một dự án thử nghiệm.

Trong khi đó, Australia đang được coi là đối thủ cạnh tranh tiềm năng của các nước ASEAN trong xuất khẩu năng lượng tái tạo. Công ty Sun Cable của Australia đã vạch ra kế hoạch cho một dự án lớn 21,3 tỷ USD sẽ gửi năng lượng mặt trời từ Darwin ở phía bắc đất nước đến Singapore thông qua một tuyến cáp biển dài 4.200km.

Australia có những lợi thế về tự nhiên, bao gồm nhiều đất chưa sử dụng cho một nhà máy năng lượng mặt trời 12.000ha và thời tiết thuận lợi để sản xuất điện mặt trời. Tuy nhiên, các quan chức ngành năng lượng Singapore lo ngại về chi phí của dự án, có thể ảnh hưởng đến lợi ích của các quốc gia Đông Nam Á như Indonesia và Lào.

Ở những nơi khác, Maroc là một quốc gia khác có tiềm năng xuất khẩu các nguồn năng lượng tái tạo đáng kể. Kể từ năm 2009, quốc gia này đã tăng đáng kể công suất năng lượng tái tạo, thúc đẩy năng lượng mặt trời lên gấp 16 lần và năng lượng gió lên gấp sáu lần vào năm 2020. Mặc dù quốc gia này đã bỏ lỡ mục tiêu đầy tham vọng là có 42% tổng công suất lắp đặt điện từ năng lượng tái tạo vào năm 2020, thay vào đó là 37%, nhưng tiến độ này vẫn rất đáng khích lệ.

Chính phủ đã cam kết tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo trong hỗn hợp điện lên 52% vào năm 2030, bao gồm 20% năng lượng mặt trời, 20% gió và 12% thủy điện. Sự gia tăng đáng kể này cũng đã làm tăng khả năng xuất khẩu năng lượng tái tạo của quốc gia này sang châu Âu. Maroc đã có hai đường cáp điện nối nước này với Tây Ban Nha, với kế hoạch xây dựng một phần ba. Trong khi đó, vào tháng 4, công ty Xlinks của Anh đã công bố kế hoạch xây dựng một nhà máy năng lượng mặt trời và gió kết hợp 10,5 GW với bộ lưu trữ pin tại chỗ, cũng như một cáp ngầm dài 3.800 km, có khả năng gửi điện năng được tạo ra bằng năng lượng mặt trời và gió đến Tây Ban Nha.

Trong khi chắc chắn mang lại những lợi ích kinh tế và cơ sở hạ tầng đáng kể cho các thị trường mới nổi để xuất khẩu năng lượng tái tạo, cũng có một số lo ngại rằng việc tập trung vào xuất khẩu có thể ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình chuyển đổi năng lượng trong nước của họ. Ví dụ, Indonesia chỉ có khoảng 210 MW công suất mặt trời được lắp đặt, một trong những quốc gia có diện tích mặt trời nhỏ nhất trên thế giới.

Mặc dù đã bắt đầu lên kế hoạch cho các dự án năng lượng mặt trời với công suất lên đến 17.000 MW, nhưng chỉ 3.300 MW trong số này dự kiến ​​sẽ được sử dụng cho thị trường trong nước, với phần lớn được xuất khẩu ra nước ngoài. Điều này sẽ khiến Indonesia phụ thuộc nhiều vào năng lượng nhiệt điện, không chỉ có thể dẫn đến các tác động có hại đến sức khỏe của người dân địa phương mà còn gây hại cho nỗ lực giảm phát thải và đáp ứng các cam kết của Hiệp định Paris của quốc gia này.

Cũng có những lo ngại tương tự ở Ma-rốc, với một báo cáo do Quỹ Heinrich Böll, một tổ chức phi chính phủ liên kết với Đảng Xanh của Đức, đưa ra, làm dấy lên lo ngại rằng nếu điện tạo ra từ gió và mặt trời của Maroc được xuất khẩu, thì điện trong nước sẽ được sản xuất chủ yếu từ than.

Hơn nữa, cách tiếp cận tập trung vào xuất khẩu làm dấy lên lo ngại về việc các nước phát triển, giàu có hơn đạt được các mục tiêu về khí hậu với chi phí của các thị trường mới nổi. Malaysia gần đây đã cấm xuất khẩu năng lượng tái tạo, với lý do cần phải phát triển ngành năng lượng tái tạo của riêng mình và giải quyết các mục tiêu khí hậu của chính mình trước tiên.

Với tiềm năng năng lượng tái tạo của các quốc gia như Indonesia và Maroc, cùng với những lợi ích kinh tế và khí hậu liên quan đến xuất khẩu năng lượng xanh, các nhà hoạch định chính sách ở các thị trường mới nổi sẽ tìm cách cân bằng giữa việc tận dụng các cơ hội thị trường trong khi vẫn ưu tiên chuyển đổi năng lượng của riêng họ.