Những năm vừa qua, các Chương trình hỗ trợ phát triển thương mại miền núi, hải đảo đã đem lại những kết quả tích cực về sản xuất, phân phối và tiêu dùng trên các địa bàn còn nhiều khó khăn. Không chỉ kết nổi và thu hút được các thương nhân, doanh nghiệp đầu tư, phát triển hoạt động thu mua, quảng bá sản phẩm hàng hóa nông, lâm, thủy sản của khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa và hải đảo, mà thông qua tổ chức các hội nghị, hội thảo còn hình thành được những chuỗi cung ứng, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp hiện đại, bền vững.

Kế thừa, phát huy những kết quả đã đạt được của Chương trình giai đoạn 2015 - 2020, tiếp tục tháo gỡ, giải quyết những khó khăn nhằm đẩy mạnh phát triển hơn nữa thương mại miền núi, vùng sâu, vùng xa và hải đảo trong thời gian tới, việc Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình phát triển thương mại miền núi, vùng sâu, vùng xa và hải đảo giai đoạn 2021 - 2025 là rất cần thiết và có ý nghĩa thực tiễn, thể hiện sự quan tâm của Đảng và Chính phủ đối với địa bàn khó khăn này.

Vai trò chính sách khuyến công

Bà Nguyễn Thị Hương, Phó trưởng Phòng Tiểu thủ công nghiệp, Cục Công Thương địa phương (Bộ Công Thương) cho biết, trong những năm qua, Đảng và Chính phủ đã có rất nhiều chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất cho khu vực nông thôn, miền núi, vùng sâu vùng xa, hải đảo. Một trong các chính sách đó phải kể đến là chính sách khuyến công của Chính phủ. Với mục đích động viên và huy động các nguồn lực trong nước và ngoài nước tham gia hoặc hỗ trợ các tổ chức, cá nhân đầu tư sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp; Góp phần vào việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng phát triển công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp tạo việc làm, tăng thu nhập, thực hiện phân công lại lao động xã hội và góp phần xây dựng nông thôn mới.

Bên cạnh đó, công tác khuyến công còn khuyến khích, hỗ trợ sản xuất sạch hơn tại các cơ sở sản xuất công nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên thiên nhiên, nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu; giảm thiểu phát thải và hạn chế mức độ gia tăng ô nhiễm; bảo vệ và cải thiện chất lượng môi trường, sức khỏe con người. Đồng thời, Hỗ trợ, tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân thuộc mọi thành phần kinh tế đầu tư phát triển sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp một cách bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh, thực hiện có hiệu quả lộ trình hội nhập kinh tế quốc tế.

Chương trình khuyến công giai đoạn 2014-2020 đã hỗ trợ gần 5.700 lượt cơ sở công nghiệp nông thôn tham gia hội chợ triển lãm trong nước và ngoài nước

Bà Hương thông tin, kết quả với các nội dung hỗ trợ của Chương trình khuyến công đã mang lại rất nhiều hiệu quả cho phát triển công nghiệp nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, hải đảo. Cụ thể, giai đoạn 2014-2020 chương trình đã tổ chức đào tạo nghề, truyền nghề, nâng cao tay nghề cho 18.400 lao động; đã tổ chức các lớp đào tạo nâng cao năng lực quản lý cán bộ, quản lý, điều hành sản xuất cho 14.185 học viên;

Hỗ trợ xây dựng 273 mô hình trình diễn kỹ thuật sản xuất sản phẩm mới, công nghệ mới; hỗ trợ cho 998 cơ sở công nghiệp nông thôn chuyển giao công nghệ và ứng dụng máy móc tiên tiến vào sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, hiệu quả sử dụng nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu, giảm thiểu ô nhiễm môi trường so với máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ cơ sở sản xuất đang sử dụng hoặc tạo ra sản phẩm mới.

Đáng chú ý, chương trình đã tôn vinh 880 sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp khu vực và 312 sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp quốc gia có chất lượng, có tiềm năng phát triển sản xuất, mở rộng thị trường.

Bên cạnh đó, chương trình còn hỗ trợ 51 cơ sở công nghiệp nông thôn xây dựng, đăng ký thương hiệu sản phẩm nhằm nâng cao giá trị cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường; Hỗ trợ gần 5.700 lượt cơ sở công nghiệp nông thôn tham gia hội chợ triển lãm trong nước và ngoài nước;

“Chương trình khuyến công giai đoạn 2014-2020 đã hỗ trợ thuê 409 gian hàng cho các cơ sở công nghiệp nông thôn tham gia 3 hội chợ được tổ chức thường niên tại nước ngoài (Đức, Hồng Kông, Trung Quốc). Đây là hoạt động xúc tiến thương mại nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, đóng vai trò quan trọng trong quảng bá sản phẩm và thương hiệu của các cơ sở công nghiệp nông thôn Việt Nam, mở rộng thị trường xuất khẩu trong đó có các cơ sở công nghiệp nông thôn tại miền núi, vùng sâu, vùng xa” - bà Hương thông tin.

Tiếp tục phát triển công nghiệp nông thôn, tạo ra các sản phẩm hàng hóa

Theo đại diện Cục Công Thương địa phương, muốn phát triển được thương mại nông thôn, miền núi, thì chúng ta phải phát triển sản xuất các sản phẩm hàng hóa tại các vùng nông thôn, miền núi, hải đảo... có chất lượng, hiệu quả.

Do đó, trong những năm tới cần tiếp tục đẩy mạnh triển khai Chương trình khuyến công để hỗ trợ phát triển công nghiệp nông thôn tạo ra các sản phẩm hàng hóa có giá trị và chất lượng đảm bảo nhu cầu tiêu thụ trong nước và xuất khẩu ngoài nước.

“Khi đã có nguồn hàng hóa, sản phẩm vùng miền mạnh mẽ, dồi dào đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng và số lượng; chúng ta cần phát triển mạnh thương mại để phát triển kinh tế nông thôn xây dựng nông thôn mới góp phần phát triển kinh tế - xã hội đất nước” - Bà Hương nói.

Ngoài ra, để tiếp tục phát huy những thành tựu giai đoạn vừa qua trong phát triển thương mại nói chung và thương mại miền núi, vùng sâu, vùng xa và hải đảo nói riêng, đồng thời khắc phục những tồn tại hạn chế giai đoạn qua; theo bà Hương, giai đoạn tới cần đẩy mạnh hơn nữa các giải pháp kết nối cung cầu hàng hóa và dịch vụ, tìm đầu ra cho nông sản vùng dân tộc thiểu số và miền núi.

Các hoạt động kết nối cần được triển khai từ địa phương đến Trung ương, từ các Sở Công Thương cho đến các hiệp hội, ngành hàng, ngành nghề, các tổ chức hiệp hội và các doanh nghiệp với nhiều hình thức online và offline linh hoạt phù hợp với tình hình thực tiễn. Đặc biệt, không chỉ tại thị trường trong nước mà còn kết nối online để đưa ra nước ngoài những mặt hàng nông sản để tiếp tục thu ngạch xuất nhập khẩu lớn.

Các doanh nghiệp với các sàn thương mại điện tử đã có nhiều đóng góp về tiêu thụ hàng hóa khu vực nông thôn, miền núi, hải đảo

Bà Hương lấy dẫn chứng, thời gian qua, hàng triệu tấn nông sản đã được tiêu thụ tại thị trường trong nước và xuất khẩu. Đơn cử như tỉnh Bắc Giang, địa phương đã tiêu thụ được hàng trăm tấn vải thiều trong tình huống khó khăn nhất, kể cả dịch bệnh cũng như tình huống đóng biên biên giới khi đường tiểu ngạch đi khó khăn.

“Vai trò của các Sở Công Thương các tỉnh, thành phố rất quan trọng trong việc kết nối, đưa nông sản của địa phương mình vào các kênh phân phối hiện đại với sự chung tay của chính quyền Trung ương và địa phương” - đại diện Cục Công Thương địa phương nhấn mạnh.

Đáng chú ý, không chỉ các địa phương, các doanh nghiệp như MM Mega Market và Tổng công ty Bưu điện Việt Nam với sàn thương mại điện tử Postmart.vn,... đã có nhiều đóng góp về tiêu thụ hàng hóa trong thời gian dịch bệnh vừa qua.

Hiện tại, Bưu điện Việt Nam có 13.000 điểm phục vụ trên toàn quốc đến tận cấp xã và rất gần với người dân. Chính sự gần gũi này đã tạo gắn kết chặt chẽ giữa người dân và doanh nghiệp. Qua đó hàng nghìn tấn nông sản của người nông dân đến tay người tiêu dùng. Với mạng lưới gần hàng chục nghìn điểm bưu điện đang trở thành điểm cung ứng hàng hóa thiết yếu và Bưu điện Việt Nam mong muốn mạng lưới này còn là điểm thu mua nông sản các địa phương để mang về cho các địa bàn khác.

“Có thể nói, cơ hội để dành cho nông sản vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa là rất lớn bởi Postmart.vn có chuỗi sinh thái kết nối người mua, người bán và vận chuyển từ chặng đầu đến chặng cuối. Đây cũng là hướng đi mới cho người nông dân cho các tỉnh thành, vùng nông thôn miền núi; góp phần phát triển kinh tế cho các địa phương” - bà Hương cho hay.

Theo đại diện Cục Công thương địa phương, một điểm quan trong nữa là thời gian tới, cần xây dựng cơ sở dữ liệu về thông tin cho nông sản vùng đồng bào dẫn tộc và miền núi; xây dựng hệ thống phân phối bài bản, thường xuyên liên tục, có tính điều phối vùng miền để phát triển thương mại miền núi, hải đảo bền vững.

Bên cạnh kết nối doanh nghiệp với doanh nghiệp, doanh nghiệp sản xuất và người tiêu dùng, cần tập trung vào điểm mới đó là kết nối cho doanh nghiệp phân phối, đưa hàng hóa đến tay người tiêu dùng để đẩy mạnh tiêu thụ hàng hóa, nông sản có chất lượng, có nguồn gốc xuất xứ. Bước đầu hình thành được những chuỗi cung ứng, tiêu thụ sản phẩm đặc trưng vùng miền theo hướng hiện đại, bền vững.