Báo cáo cho biết, kinh tế thế giới quý IV và cả năm 2016 đã chứng kiến những biến động lớn, ẩn chưa nhiều yếu tố bất định. Trong đó đáng chú ý nhất là những sự kiện: chiến thắng bất ngờ của Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống tại Mỹ; giá năng nượng và lương thực thế giới phục hồi ổn định; Mỹ nâng lãi suất khi đã thấy đủ tự tin thoát khỏi suy thoái kinh tế... Trước đó, một sự kiện đáng kể trong năm là Brexit, gây ra nhiều phán đoán và nhiều thông điệp khác nhau về tương lai.

Trong khi đó, kinh tế trong nước tiếp tục phục hồi nhờ ngành công nghiệp chế biến chế tạo, cùng với sự ổn định của ngành nông nghiệp trong quý IV; kinh tế tăng trưởng 6,68% trong quý IV và 6,21% trong cả năm 2016; chỉ số hoạt động kinh tế (VEPI) có mức tăng trưởng ấn tượng trong quý... càng khẳng định khuynh hướng hồi phục và tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam trong năm 2017.

Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) giải ngân cao kỷ lục 15,8 tỷ USD do hiệu ứng kỳ vọng TPP. Tuy nhiên, vốn đăng ký đã bắt đầu giảm trong quý IV, có thể do tuyên bố từ bỏ TPP của Donald Trump. Dự kiến trong năm 2017, FDI sẽ giảm.

Thị trường bất động sản dần ấm lên so với nửa đầu năm, chỉ số giá bất động sản tăng nhẹ, nguồn cung và số lượng giao dịch đều tăng so với các quý trước. Tuy nhiên, triển vọng của thị trường còn mong manh do sự bất định về lãi suất trong tương lai.

Mặc dù viễn cảnh có nhiều thách thức cho nền kinh tế và công tác điều hành, song phân tích của VEPR cũng chỉ ra điểm sáng của kinh tế Việt Nam năm 2017 được kỳ vọng là hoạt động của khu vực doanh nghiệp, đặc biệt khối doanh nghiệp chế biến chế tạo.

Báo cáo của VEPR vẫn giữ một quan điểm thận trọng về các diễn tiến tăng trưởng trong năm 2017. Theo VEPR, ổn định kinh tế vĩ mô đã và vẫn cần được coi là tiêu chí quan trọng của điều hành. Báo cáo của VEPR đánh giá mục tiêu tăng trưởng 6,7% cho năm 2017 mà Chính phủ đang đặt ra là một ngưỡng cao.

Quan điểm của VEPR, dự báo tăng trưởng cả năm 2017 đạt khoảng 6,4% trong khi lạm phát cuối năm có thể đạt mức 5,9%. Do đó, cần tránh tâm lý nôn nóng đạt mục tiêu tăng trưởng cao dẫn tới buông lỏng ổn định vĩ mô. VEPR nhìn nhận, nhiều dấu hiệu cho thấy lạm phát đang quay trở lại, và mục tiêu 4% cho năm 2017 là không dễ dàng. Khi lạm phát vượt 5%, lãi suất danh nghĩa sẽ phải điều chỉnh tăng, có thể gây ảnh hưởng tới sản xuất kinh doanh và thị trường tài chính, tác động bất lợi đến tăng trưởng kinh tế nói chung.

Kiểm soát chi ngân sách vẫn là một thách thức dường như rất khó vượt qua, đặc biệt đối với các khoản mục chi thường xuyên. Điều này dẫn tới tình trạng thu ngân sách chỉ đủ cho các khoản chi này, do đó Chính phủ buộc phải vay vốn để bù đắp thâm hụt và tiếp tục đầu tư phát triển, và cuối cùng là mức nợ công ngày càng tăng cao. Do vậy, Chính phủ cần phải thực hiện nghiêm túc chính sách tinh giản biên chế, cắt giảm chi thường xuyên, đồng thời nên cắt bỏ những khoản hỗ trợ dành cho hoạt động nhờ vào ngân sách như khu vực hội, đoàn thể...

Theo VEPR, doanh nghiệp đang có điều kiện phát triển thuận lợi khi Chính phủ mới bộc lộ rõ mối quan tâm trong cải cách thủ tục hành chính và cải thiện môi trường kinh doanh. Nghị quyết 19 và 35 của Chính phủ trong năm 2016 được kỳ vọng là sẽ giúp giảm bớt các thủ tục hành chính không cần thiết cũng như hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp, đặc biệt là khối doanh nghiệp tư nhân. Tuy nhiên, thực tế cho thấy cần có thời gian để đạt được sự phối hợp và nhất trí giữa các cơ quan thực thi hai nghị quyết này. Qua đây, cũng cho thấy thị trường và các nhà đầu tư đang theo dõi chặt chẽ quyết tâm cũng như khả năng của Chính phủ mới trong việc thực thi những chính sách mới một cách khả thi và hiệu quả.