Thời gian qua, công tác tuyên truyền, phổ biến về các FTA đã được các Bộ, ngành, địa phương chú trọng triển khai. Trong đó, Bộ Công Thương đã tích cực phối hợp với các địa phương, hiệp hội tổ chức nhiều hội nghị, hội thảo phổ biến về các Hiệp định thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, UKVFTA, RCEP… Nhiều lớp tập huấn, hướng dẫn kiến thức xoay quanh các hiệp định thương mại tự do và cập nhật diễn biến tổng quát tình hình thị trường thành viên của các hiệp định thương mại tự do… cũng được tổ chức.

Cổng thông tin FTAP cập nhật nhiều thông tin chính sách về FTA. Ảnh: HQ

Tuy nhiên, Bộ Công Thương đánh giá, số lượng các hội nghị, hội thảo được tổ chức rất nhiều nhưng nhiều khi bị chồng chéo, trùng lặp nội dung, dẫn đến lãng phí nguồn lực. Theo thống kê sơ bộ, riêng trong năm 2022, số lượng các hội nghị, hội thảo hoặc tập huấn về Hiệp định CTPPP, EVFTA và UKVFTA trong năm 2022 là khoảng 347 sự kiện, tức là 1 ngày diễn ra 1 sự kiện. Có những trường hợp cùng 1 nơi diễn ra 2-3 hội nghị, hội thảo cùng 1 nội dung do các cơ quan khác nhau tổ chức.

Ngoài ra, một bộ phận không nhỏ các doanh nghiệp còn thờ ơ, chưa quan tâm đến việc tham gia các hội nghị, hội thảo về các FTA, đặc biệt còn tình trạng nhiều sự kiện tổ chức về FTA có số doanh nghiệp tham dự chỉ đạt 1/3-1/2 doanh nghiệp được mời. Thêm vào đó, thông tin phổ biến, tuyên truyền tại các địa phương còn mang tính chất chung chung, chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp, một số doanh nghiệp xuất khẩu lớn, có bề dày hoạt động đã nắm được thông tin nên chưa thực sự quan tâm đến các hoạt động tuyên truyền.

Ngoài ra, các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực vẫn được triển khai tại các địa phương nhưng phần lớn các hoạt động này chủ yếu được thực hiện trong khuôn khổ chính sách phát triển chung của tỉnh, không phải dành riêng cho việc thực thi FTA nào đó. "Điều này dẫn đến hoạt động hỗ trợ mang tính dàn trải, chưa có điều kiện tập trung vào các lĩnh vực hoặc ngành hàng có thế mạnh của tỉnh và có cơ hội tiếp cận thị trường từ các FTA"- Bộ Công Thương nêu.

FTAP cập nhật thường xuyên các thông tin liên quan đến các FTA. Ảnh: HQ

Việc thực hiện các biện pháp hỗ trợ các doanh nghiệp tại các địa phương còn dàn trải, không tập trung vào các ngành và lĩnh vực thế mạnh của địa phương. Thêm vào đó, các hoạt động triển khai chưa có tính liên tục, kết nối và lâu dài để tạo hiệu ứng và hiệu quả bền vững.

Đơn cử như hiện nay phần lớn các tỉnh, thành dù có tổ chức các hội nghị, hội thảo giới thiệu cơ hội về các FTA nhưng không có các hoạt động tiếp theo để triển khai kết quả của các hội nghị và hội thảo này. Ngoài ra, việc kết nối giữa các doanh nghiệp Việt Nam còn lỏng lẻo, chưa chặt chẽ để tạo ra sức mạnh tập thể trong việc tiếp cận thị trường nước ngoài. Các hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh như phá giá sản phẩm... còn xảy ra khá phổ biến.

Trước thực tế đó, nêu rõ giải pháp để cải thiện công tác tuyên truyền, hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng FTA, theo Bộ Công Thương, đó là cần hạn chế các hội nghị, hội thảo mang tính chung chung, khái quát về các FTA, tập trung xây dựng các nội dung mang tính chuyên đề, hướng vào các vấn đề mà doanh nghiệp quan tâm, phải cụ thể, sát với thực tế, đặc biệt cần chú trọng tuyên truyền các nội dung về phát triển bền vững (lao động, môi trường...), cách thức tận dụng ưu đãi và tổ chức đối thoại tháo gỡ những vướng mắc về cơ chế, chính sách, thủ tục của các doanh nghiệp khi tham gia các FTA mà Việt Nam đã ký kết.

Doanh nghiệp có thể tra cứu các nội dung liên quan đến FTA mà Việt Nam tham gia. Ảnh: HQ

Đồng thời, phải đa dạng hoạt động tuyên truyền, mở rộng hình thức tuyên truyền, không chỉ dừng lại ở các hội nghị, hội thảo, xuất bản sách, ấn phẩm mà cần xây dựng các hình thức tuyên truyền trực tuyến đa dạng, sinh động, rõ ràng, dễ hiểu và có giá trị chuyên môn cao. Tăng cường phối hợp giữa Bộ Công Thương là đơn vị chủ trì với các Bộ, ngành và địa phương cũng như các hiệp hội trong hoạt động tuyên truyền.

Các Bộ, ngành, địa phương và hiệp hội cần gửi thông báo cho Bộ Công Thương các hoạt động tuyên truyền về các FTA của mình để Bộ Công Thương tổng hợp, chia sẻ công khai trên Cổng thông tin của Chính phủ về FTA (FTA Portal) để các cơ quan tổ chức nắm được, tránh tổ chức chồng chéo và tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận và tìm hiểu.

Cùng với đó, phải tăng cường hơn nữa phối hợp giữa các Bộ, ngành với các kênh thông tin đại chúng, đặc biệt là các kênh thông tin điện tử trong việc cung cấp thông tin phù hợp cho từng nhóm đối tượng, chất lượng và kịp thời để phục vụ công tác thông tin tuyên truyền về hội nhập kinh tế quốc tế.

Đặc biệt, Bộ Công Thương đề nghị cần đẩy nhanh việc kiện toàn và nâng cấp Cổng thông tin của Chính phủ về FTA (FTA Portal - fta.gov.vn), giao các Bộ, ngành và địa phương phối hợp tích cực hơn nữa với Bộ Công Thương trong việc cung cấp và cập nhật nội dung, số liệu để FTA Portal thực sự là cổng thông tin hữu ích cho doanh nghiệp, giúp kết nối doanh nghiệp với các cơ quan quản lý trung ương và địa phương trong quá trình tận dụng FTA.

FTAP kỳ vọng sẽ là kênh thông tin tin cậy, hiệu quả đối với cộng đồng doanh nghiệp. Ảnh: HQ

Ngày 23/12/2020, Cổng thông tin FTAP được khai trương nhằm giúp cộng đồng doanh nghiệp và người dân Việt Nam tận dụng hiệu quả các FTA, đặc biệt là các FTA thế hệ mới. Ngày 9/11/2022, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã ký Quyết định số 2371/QĐ-BCT ban hành Quy chế hoạt động của Cổng thông tin điện tử về Hiệp định thương mại tự do Việt Nam (FTAP).

Cổng FTAP được thiết kế và xây dựng với 5 tính năng, nội dung chính, được hiển thị dưới dạng song ngữ Việt - Anh. Tra cứu trực tuyến các cam kết về thuế, quy tắc xuất xứ, dịch vụ và đầu tư theo các FTA với các đối tác để hưởng ưu đãi; thông tin về số liệu, đặc điểm thị trường có FTA với Việt Nam, các thủ tục cần thực hiện cho hoạt động xuất - nhập khẩu, cấp phép; cập nhật kế hoạch hành động, thực thi các FTA của Việt Nam từ phía các cơ quan quản lý; cập nhật văn bản pháp luật thực hiện các FTA do cơ quan quản lý ban hành; cập nhật các hoạt động phổ biến, tuyên truyền hỗ trợ doanh nghiệp.

Nhằm tối ưu hóa tính thuận tiện, dễ hiểu và dễ vận dụng cho doanh nghiệp và các đối tượng quan tâm, khai thác các FTA, những thông tin, nội dung trên Cổng FTAP được thể hiện theo xu hướng hiện đại, hiệu quả thông qua đa dạng các loại hình: bài viết, video clip, sơ đồ, hình ảnh minh họa… và đều có thể lưu trữ, truy cập nhanh.

Xuất phát từ nhu cầu và thực tiễn triển khai các FTA, việc hình thành Cổng FTAP đến nay được cộng đồng doanh nghiệp, tổ chức ngành hàng đánh giá là một trong những giải pháp hữu hiệu, một cách thức mới nâng cao hiệu quả tuyên truyền, phổ biến các FTA. Đặc biệt với lộ trình phát triển, nâng cấp phát triển các tính năng mới FTAP, thời gian tới các doanh nghiệp kỳ vọng FTAP sẽ là kênh thông tin tin cậy, hiệu quả đối với cộng đồng doanh nghiệp, ngành hàng và người dân.