-  Tiết trời mát mẻ là thế nhưng xuống dưới hầm máy, không khí trở nên tấp nập cùng với tiếng ồn ào chát chúa thật khó chịu. Lưng áo những người thợ ướt đẫm mồ hôi vì nóng, bụi. Ngoài 3 tổ máy đang phát điện, trong đó tổ máy 3 vừa được hòa lưới, hàng nghìn công nhân Lilama 10 vẫn miệt mài lắp đặt các tổ máy còn lại để đảm bảo hoàn thành công trình vào quý 3/2012.

Người chúng tôi gặp đầu tiên là ông Nguyễn Thế Trinh, phó TGĐ Lialama, người đã gắn bó với thủy điện Sơn La từ những ngày đầu tiên với vai trò chỉ huy trưởng của Lilama 10 tại chi nhánh Sơn La. Vẫn dáng vẻ tất bật và phong trần, ông than thở: thà chỉ làm giám đốc chi nhánh thì chỉ việc đi từ Sơn La về Hà Nội, bây giờ lên chức phó TGĐ Lialama, ông phải đi khắp các công trình thủy điện lớn từ Nam ra Bắc. Thế nhưng dù đi đâu ông vẫn thấy nặng tình với Sơn La hơn cả. Hỏi về tiến độ, ông cười: Còn nhiều vất vả nhưng có thể khẳng định chắc chắn nhà máy sẽ hoàn thành đúng tiến độ. Bởi lẽ, từ sau thành công của việc lắp đặt tổ máy số 1, thợ Lilama 10 đã có nhiều kinh nghiệm và làm chủ hoàn toàn công nghệ để rút ngắn tiến độ lắp đặt tổ máy số 2 và số 3 từ 6 tháng xuống còn 4 tháng.

Không giấu được sự phấn khởi, ông Nguyễn Hồng Hà, trưởng Ban quản lý dự án Thủy điện Sơn La cho biết: Các hạng mục của tuyến áp lực như cửa nhận nước, đập không tràn, công trình xả lũ  được hoàn thành nghiệm thu đưa vào vận hành đã tham gia chống lũ theo quy trình.

Công tác nghiệm thu, thanh toán đảm bảo kịp thời. Công tác thu dọn, giải phóng lòng hồ đã hoàn thành đảm bảo đủ điều kiện tích nước hồ chứa theo quy định. Công tác vận chuyển thiết bị các tổ máy cũng đã nắm được phần chủ động. Hiện toàn bộ máy móc thiết bị của tổ máy 4 đã được Công ty vận tải đa phương thức (Vietranstimex) đưa về vị trí tập kết tại công trường. Thiết bị tổ máy 5 và 6 cũng đã về đến Hòa Bình, khoảng tháng 9, 10 sẽ chuyển về chân công trình. Hiện việc lắp đặt stato và rôto tổ máy số 4 đã hoàn thành trên 80%, dự kiến trong tháng 10 này, sẽ hạ rôto vào giếng tổ máy số 4.

Theo lộ trình, cuối năm nay, tổ máy số 4 sẽ hòa lưới, cuối năm 2012, cả nhà máy Thủy điện Sơn La sẽ chính thức khánh thành, cung cấp cho hệ thống điện quốc gia 10,2 tỷ kWh/năm. Ông Hà khẳng định: Việc lắp đặt thành công và đưa vào hoạt động tổ máy số 3 không chỉ đảm bảo mục tiêu phát điện của tổ máy theo đúng tiến độ đề ra mà còn chứng minh một nửa chặng đường đã đi qua suôn sẻ. Đây sẽ là cơ sở để khẳng định tiến độ còn lại của công trường thủy điện Sơn La, đồng thời cũng là tiền đề quan trọng cho việc đảm bảo tiến độ của thủy điện Lai Châu. Bởi vì, toàn bộ nhân lực vật lực ở Thủy điện Sơn La sẽ được Thủy điện Lai Châu tiếp quản.

Ông Hoàng Trọng Nam, giám đốc công ty Thủy điện Sơn La vẫn chưa hết suy tư: Từ khi hòa lưới đến nay, tổ máy số 1 và số 2 đã đóng góp cho đất nước trên 3,2 tỷ kWh.

Trong suốt thời gian qua, thợ vận hành, quản lý của Công ty đã và đang làm chủ công nghệ hiện đại đảm bảo tổ máy số 1 và 2 luôn hoạt động ổn định đạt công suất tối đa. Các thông số quan trọng của tổ máy như độ đảo, độ rung, nhiệt độ tại ổ hướng, ổ đỡ tuốc bin, nhiệt độ máy phát đều đạt tiêu chuẩn kỹ thuật. Hệ thống các thiết bị điện đấu nối lưới điện quốc gia, như máy biến áp tăng áp từ 18 kV lên 500 kV, hệ thống phân phối 500 kV đều ổn định, chính xác, chưa có một sự cố nào xảy ra. Nay tổ máy số 3 hòa lưới sẽ góp phần cải thiện đáng kể tình trạng thiếu hụt điện năng vào giờ cao điểm.

Tuy nhiên, lo nhất là nay đã giữa mùa lũ rồi mà vẫn chưa có cơn lũ nào đáng kể. Hồ thủy điện Sơn La mới tích nước đến cao độ 200m, còn thiếu 15 m nữa mới đạt mức nước dâng bình thường. Hiện lưu lượng nước về hồ thủy điện Sơn La đạt khoảng 2.000m3/s, đủ nước để 3 tổ máy số 1, 2, 3 phát điện, đảm bảo cung cấp cho lưới điện quốc gia gần 30 triệu kWh/ngày. Nếu lượng nước về không được cải thiện, 3 tổ máy “chạy thật lực” thì sẽ rất khó khăn cho nhiệm vụ tích nước hồ cho mùa khô năm sau. Vì vậy, ngày nào “thày trò” cũng hồi hộp ngóng nước về với hy vọng khoảng cuối tháng 9, mức nước hồ sẽ đạt 215m để các tổ máy chạy tối đa.

Bởi lẽ, với vai trò của một công trình “đi trước thời gian”, Nhà máy không chỉ có nhiệm vụ đảm bảo công tác vận hành các tổ máy an toàn, ổn định mà còn phải phát huy cao nhất hiệu quả của Dự án như mục tiêu Quốc hội đề ra.

Ngọc Loan