Tỉnh Đồng Nai triển khai thực hiện nội dung Công văn số 2973/BVHTTDL-DSVH, ngày 21/7/2023 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về tăng cường quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn.

Theo đó, UBND tỉnh Đồng Nai vừa có Công văn số 8221/UBND-KGVX, ngày 14/8/2023 chỉ đạo về việc tăng cường quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể.

Cụ thể tỉnh Đồng Nai giao Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, phối hợp các sở, ban ngành, địa phương liên quan triển khai có hiệu quả các hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản theo đúng Chương trình hành động quốc gia mà Chính phủ Việt Nam đã cam kết với UNESCO (đối với các di sản được đưa vào các danh sách của UNESCO) và các biện pháp bảo vệ được ghi trong hồ sơ khoa học (đối với các di sản được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia); định kỳ hàng năm báo cáo UBND tỉnh kết quả thực hiện.

Bên cạnh đó, cần xây dựng danh mục di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn tỉnh, trình UBND tỉnh phê duyệt trong tháng 12/2023 và đẩy mạnh công tác lập hồ sơ khoa học văn hóa phi vật thể trình Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xem xét, ghi vào danh mục văn hóa phi vật thể quốc gia.

Lễ hội của tộc người ở Vườn quốc gia Cát Tiên (Nguồn: Bảo tàng Đồng Nai)

Thời gian qua, những hiện tượng vi phạm quy định của pháp luật cũng như vi phạm nguyên tắc thực hành di sản văn hóa phi vật thể, đặc biệt là di sản được UNESCO ghi danh và trong Danh mục quốc gia vẫn diễn ra ở nhiều địa phương, trong đó có Đồng Nai. Việc thực hành sai lệch đẫn đến biến đổi giá trị di sản sẽ ảnh hưởng đến việc xem xét thông qua Báo cáo định kỳ quốc gia mà Việt Nam phải đệ trình Ủy ban Liên Chính phủ Công ước 2003 của UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể; trường hợp nghiêm trọng có thể bị UNESCO xem xét rút danh hiệu. Vì vậy cần tập trung công tác thanh tra, kiểm tra, ngăn chặn kịp thời xử lý nghiêm các hành vi lợi dụng việc thực hành, bảo vệ và phát huy giá trị văn hóa phi vật thể để trục lợi, hoạt động mê tín dị đoan, những hành vi làm sai lệch gia trị văn hóa phi vật thể và những hành vi khác trái pháp luật như: Thực hành di sản không đúng với bản chất và tính chất truyền thống của di sản; thay đổi, bổ sung các yếu tố mới và biểu diễn di sản không có sự đồng thuận của cộng đồng; Đưa di sản đi ra trình diễn ngoài phạm vi không gian thực hành của di sản; Lợi dụng danh hiệu di sản để tổ chức các sự kiện hội họp, giới thiệu, tập huấn về di sản không có sự hiểu biết đầy đủ của cộng đồng, không đúng với tinh thần công ước 2003 và Luật Di sản văn hóa.

Đối với các UBND huyện, thành phố: Chủ động triển khai và tiếp tục thực hiện nghiêm Văn bản số 3094/BVHTTDL-DSVH ngày 26/8/2021 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc tăng cường công tác quản lý Nhà nước và tiếp tục thực hiện Chương trình hành động quốc gia đã cam kết với UNESCO; các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của UBND tỉnh, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch về công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn.

Hơn nữa, các UBND huyện, thành phố cần phối hợp Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tăng cường tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật, hướng dẫn nghiệp vụ bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa tại địa phương; nâng cao nhận thức cho nghệ nhân, người thực hành và cộng đồng về giá trị của di sản văn hóa phi vật thể; có biện pháp nhắc nhở và chấn chỉnh đối với các nghệ nhân, người thực hành, đặc biệt là nghệ nhân đã được phong tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước, đối với việc tham gia vào các hoạt động làm biến dạng, thực hành sai lệch di sản; có giải pháp trong việc nâng cao vai trò của nghệ nhân trong việc truyền dạy di sản và nêu gương trong thực hành đúng để giữ gìn di sản văn hóa phi vật thể.

Trong quá trình triển khai nội dung, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Đồng Nai có trách nhiệm chủ trì, phối hợp các Sở, ngành địa phương liên quan triển khai thực hiện chỉ đạo nêu trên; kịp thời xử lý hành vi vi phạm (nếu có) của các tổ chức, cá nhân theo quy định. Quá trình triển khai thực hiện nếu phát sinh khó khăn, vướng mắc các địa phương kịp thời báo, cáo đề xuất UBND tỉnh chỉ đạo xử lý.