- Bất cập từ quy hoạch...

Đại biểu Trần Minh Diệu (Quảng Bình) đánh giá, công tác lập quy hoạch của dự án là điểm yếu nhất, yếu đến mức không nắm được diện tích đất rừng, vì vậy đã làm sai lệch một số liệu cơ bản về tình trạng của các loại rừng. “Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến tham mưu cho Quốc hội Khóa X ra Nghị quyết không sát với thực tế và điều đương nhiên đã xảy ra là Nghị quyết 0 8- Quốc hội Khóa 10 không khả thi”- ông Diệu nói.

ĐB Diệu cho rằng, đây cũng là nguyên nhân dẫn đến những khó khăn, tồn tại trong quá trình quản lý điều hành dự án. Thực tế cho thấy, việc tổ chức thực hiện dự án còn lúng túng và luôn gặp khó khăn, nhất là giai đoạn đầu. Thậm chí đến thời điểm này, việc cắm mốc phân loại rừng, phân định địa giới ở nhiều địa phương vẫn chưa hoàn thiện và có thể sẽ không làm được, đẫn đến khó khăn trong việc giao đất, giao rừng, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp.

Cũng nói về hệ quả của công tác quy hoạch kém hiệu quả, đại biểu Lò Hải Ươi (Lai Châu) cho rằng, mục tiêu của Nghị quyết đặt ra là tạo ra vùng nguyên liệu gắn với sự phát triển của công nghiệp chế biến lâm sản, nhưng đến nay ở nhiều địa phương, nhất là các tỉnh miền núi, vùng sâu, vùng xa đã không hoàn thành mục tiêu này.

"Quy hoạch như thế nào, quy hoạch ở đâu, nguồn vốn đầu tư ra sao, đây là cả vấn đề rất lớn và khó đối với các tỉnh miền núi, trong đó có tỉnh Lai Châu. Điền dậu chia cắt, giao thông đi lại khó khăn, khó thu hút đầu tư từ các doanh nghiệp trong khi tỉnh nghèo, ít nguồn lực đầu tư phát triển. Vì vậy, trong thời gian tới tôi đề nghị Chính phủ, các bộ, ngành nghiên cứu, có chính sách hỗ trợ "đầu ra" cho ngành công nghiệp chế biến cho các tỉnh miền núi, các tỉnh còn khó khăn, không chỉ tiếp tục đầu tư về giao thông mà cả nguồn vốn, thiết bị, công nghệ"- ông Ươi nói.

...đến chất lượng rừng chưa đảm bảo

Nói về chất lượng rừng, đại biểu Touneh Drong Minh Thắm (Lâm Đồng) và Trần Minh Diệu (Quảng Bình) thẳng thắn: Báo cáo của Chính phủ chủ yếu tập trung vào những kết quả định lượng như: diện tích, trữ lượng, độ che phủ rừng... mà chưa đề cập đến chất lượng của rừng, chưa đánh giá được mục tiêu đầu tiên và quan trọng nhất của dự án là an ninh môi trường, giảm nhẹ thiên tai, tăng khả năng sinh thủy và bảo tồn tính đa dạng sinh học của rừng. Thực tế cho thấy, diện tích rừng trồng tuy có tăng nhưng chất lượng trữ lượng rừng vẫn chưa cao, độ che phủ rừng chưa đạt mục tiêu đề ra, khả năng cung cấp gỗ của rừng còn thấp, chưa đáp ứng nhu cầu cho công nghiệp chế biến lâm sản.

Còn theo đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị), cơ cấu các loại gỗ và chất lượng cây gỗ rừng thuộc dự án chưa đáp ứng được yêu cầu của công nghệ chế biến. Trong khi thị trường cần có những cây gỗ để sản xuất gỗ bóc, ván ghép thanh, bột giấy MDF, ván dăm và sản xuất đồ mộc thì trong 2,1 triệu ha rừng trồng sản xuất có tới 90% là cây gỗ mọc nhanh, gỗ nhỏ dùng để sản xuất bột giấy, ván nhân tạo và chỉ có 10% là cây gỗ có đường kính trên 18cm để sản xuất đồ mộc. Đặc biệt, việc khai thác và sử dụng nguyên liệu gỗ cũng đang tồn tại nhiều bất cập. Theo Báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trong 13 năm qua, mức tăng sinh khối của rừng tự nhiên gần 120 triệu m3 và trữ lượng của rừng đạt 871 triệu m3 nhưng chúng ta vẫn chưa có kế hoạch cho phép khai thác gỗ rừng tự nhiên để hạn chế lượng gỗ nhập khẩu.

Hiện nay, mỗi năm ngành gỗ phải nhập khẩu từ 3,5- 4 triệu m3 gỗ để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và sản xuất các sản phẩm gỗ xuất khẩu, trong khi với gần 100 cơ sở sản xuất trên lãnh thổ Việt Nam lại xuất khẩu gỗ nguyên liệu dăm giấy với hơn 4 triệu m3 gỗ/ năm từ khai thác rừng trồng trong nước.

Nhiệm vụ bảo vệ, phát triển rừng

Đa số các đại biểu thống nhất việc Quốc hội ra nghị quyết kết thúc dự án trồng mới 5 triệu hécta rừng giai đoạn 1998-2010, đồng thời giao Chính phủ điều hành kế hoạch phát triển rừng giai đoạn 2011- 2020 theo cơ chế chương trình mục tiêu quốc gia, nhằm đảm bảo liên tục trong việc thực hiện các nhiệm vụ về bảo vệ phát triển rừng, đưa độ che phủ rừng nâng lên 42% - 43% vào năm 2015 và 44% vào năm 2020.

Đại biểu Lê Đắc Lâm (Bình Thuận) đề nghị Chính phủ rút kinh nghiệm trong công tác chỉ đạo điều hành dự án trồng mới 5 triệu ha rừng vừa qua, đặc biệt là công tác giao đất, giao rừng, tổ chức lại sản xuất khi chuyển đổi đất lâm nghiệp cho người dân như: phát triển ngành nghề, tạo việc làm cho người dân, quản lý chặt chẽ các khoản chi, chống thất thoát, lãng phí. Chính phủ cũng cần tiếp tục nghiên cứu, đổi mới cơ chế chính sách, rà soát ban hành các chính sách cụ thể cho từng loại rừng. Đặc biệt, phải có chính sách cho các doanh nghiệp là hộ gia đình được vay vốn tín dụng ưu đãi để thực hiện các dự án trồng rừng.

Còn đại biểu Hà Văn Khoát (Bắc Kạn) kiến nghị, giai đoạn tới, cần đẩy mạnh hơn nữa việc giao đất, giao rừng cho hộ dân quản lý, đồng thời sửa đổi cơ chế chính sách bảo vệ đối với rừng đặc dụng, rừng phòng hộ cho phù hợp hơn

Các đại biểu cũng kiến nghị, việc xây dựng kế hoạch bảo vệ và phát triển rừng giai đoạn năm 2011- 2020 cần được đặt trong bối cảnh tình hình biến đổi khí hậu toàn cầu và Việt Nam được dự báo là còn diễn biến phức tạp, có khả năng gây ảnh hưởng nặng nề đến môi trường sinh thái.

Nhiều đại biểu kiến nghị, Chính phủ, các bộ, ngành sớm nghiên cứu xây dựng chế định xử lý hình sự đối với các hành vi và tội phạm khai thác, vận chuyển buôn bán gỗ trái phép theo hướng tăng nặng hình phạt để tăng tính răn đe.

Hoàng Châu