CôngThương - Sự tăng giá của đồng nội tệ từ vài năm nay khiến cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Thụy Sĩ, từ người chế tạo đồng hồ cho đến các nhà cung cấp sản phẩm hóa học, nhà sản xuất socola… đều bị “yếu thế” so với doanh nghiệp Đức.

Trong khi nhu cầu về hàng công nghiệp của thế giới vẫn chia đều cho cả hai nước thì chính Đức là nước hưởng lợi nhiều hơn nhờ đồng euro luôn duy trì trong một biên độ dao động tương đối ổn định so với USD (khoảng 1,22-1,50 USD/EUR trong vòng hai năm trở lại đây). Nhưng cùng giai đoạn đó, đồng USD lại giảm mạnh so với đồng franc Thụy Sĩ trong ngưỡng từ 1,20 USD/CHF xuống còn 0,89 USD/CHF. Tuy nhiên, sự tăng giá chưa từng có của đồng nội tệ lại làm tăng trưởng kinh tế nước này giảm sút. Trên thực tế, Thụy Sĩ phải chịu tác động của châu Âu nhiều hơn Đức bởi dù sao Đức cũng là thành viên của EU.

Hiện nay, người dân Thụy Sĩ có thể dễ dàng sang các nước lân cận để mua hàng hóa với giá rẻ hơn, bỏ qua mọi chiêu thức khuyến mãi trong nước. Thêm vào đó, nhiều công ty, thay vì sử dụng nguyên liệu trong nước, đã chọn phương án chuyển địa điểm sản xuất sang các nước láng giềng nhằm giảm chi phí.

Đây thực sự là cơn ác mộng đối với các doanh nghiệp Thụy Sĩ. Thêm vào đó, họ cũng không thể trông chờ sự giúp đỡ của Ngân hàng Nhà nước Thụy Sĩ (SNB) khi chính ngân hàng này đã từ bỏ việc củng cố đồng franc. Thời điểm quý III/2010, SNB tiến hành mua một lượng lớn euro, nhưng biện pháp này lập tức dừng lại do thiệt hại lên tới hơn 21 tỷ USD khi thực hiện giao dịch.

Tuy nhận thức rõ về những nguy cơ khi đồng nội tệ tăng giá, nhưng nước này cũng thừa nhận việc can thiệp trên thị trường ngoại hối không thể có tác dụng tức thời. Như vậy, các nhà xuất khẩu Thụy Sĩ sẽ phải cạnh tranh gay gắt hơn với những đối thủ đến từ Đức. Quý IV năm 2010, biến động tỉ giá làm cho xuất khẩu Đức tăng 15% so với cùng kỳ năm 2009 trong khi Thụy Sĩ chỉ đạt 7%.

Nhưng Thụy Sĩ, đất nước có xuất khẩu chiếm một nửa GDP, luôn phản đối việc gia nhập đồng tiền chung châu Âu. Khi đàm phán việc gia nhập, dù có thể đem lại nhiều lợi ích nhưng người dân cũng như phần lớn các đảng phái chính trị nước này vẫn giữ thái độ kịch liệt phản đối việc gia nhập EU cũng như từ bỏ đồng franc Thụy Sĩ.

Không thể phủ nhận việc tăng giá đồng CHF buộc các doanh nghiệp Thụy Sĩ phải tự đổi mới, tăng năng lực nhằm duy trì sức cạnh tranh. Như vậy, về một mặt nào đó, tình huống hiện nay cũng mang lại lợi ích lâu dài cho doanh nghiệp trong bối cảnh toàn cầu hóa và cạnh tranh khốc liệt.

Thụy Sĩ, đất nước đạt tăng trưởng GDP bình quân 1,6% so với thập kỷ trước (trong khi Đức chỉ tăng 0,9%) đang trở thành nạn nhân của chính thành công ấy. Chỉ số SMI giảm 1% trong năm 2011, trong khi chỉ số DAX của Đức không đổi và chỉ số CAC của Pháp tăng 5%. Khi ở ngoài EU, các nhà xuất khẩu Thụy Sĩ sẽ phải thể hiện rõ tầm vóc về khả năng và chuyên môn để cạnh tranh. Trong khi đó, nếu một quốc gia gia nhập khối đồng tiền chung, doanh nghiệp nước đó sẽ tăng được độ tin cậy và tính bền vững. Trong câu chuyện gia nhập EU, Thụy Sĩ, đất nước của các hãng sản xuất đồng hồ danh tiếng, vẫn đang băn khoăn “đứng giữa hai dòng nước”.

Phượng Nguyễn Theo Aoravox