Trong báo cáo vừa gửi Ủy ban Kinh tế của Quốc hội về hoạt động ngân hàng trong hai năm qua, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết, đã có nhiều giải pháp để hỗ trợ doanh nghiệp và người dân phục hồi và phát triển hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Tuy nhiên, thực hiện Nghị định 31/2022/NĐ-CP về gói hỗ trợ lãi suất 2%/năm từ nguồn ngân sách nhà nước với 40.000 tỷ đồng được áp dụng từ năm 2022 chưa đạt được như kỳ vọng.

Theo báo cáo của Ngân hàng nhà nước, tính đến cuối tháng 2, doanh số hỗ trợ lãi suất đạt khoảng 84.000 tỷ đồng, dư nợ hỗ trợ lãi suất đạt gần 44.000 tỷ đồng. Số tiền đã hỗ trợ cho khách hàng đạt gần 256 tỷ đồng cho 1.784 khách hàng.

Nguyên nhân chính khiến khách hàng từ chối nhận hỗ trợ lãi suất do tâm lý e ngại bị thanh tra, kiểm tra sau này của các cơ quan chức năng. Thực tế, một số khách hàng đã được nhận hỗ trợ lãi suất, song họ lại hoàn trả ngân hàng thương mại toàn bộ số tiền lãi đã được hỗ trợ.

Gói 40.000 tỷ đồng hỗ trợ lãi suất 2% sẽ “ế” khoảng 37.430 tỷ đồng

Các doanh nghiệp cho rằng, việc gói hỗ trợ lãi suất 2% “ế” trong khi doanh nghiệp đói vốn cho thấy, thiết kế chính sách của gói hỗ trợ này chưa hợp lý, gây ra cảnh “cá treo, mèo nhịn đói”.

Theo giải thích của Ngân hàng Nhà nước và Bộ Tài chính, điều kiện tiên quyết của Nghị định 31/2022/NĐ-CP là để được tiếp cận gói hỗ trợ lãi suất 2%, khách hàng phải có phương án về khả năng phục hồi. Tuy vậy, tiêu chí xác định “khả năng phục hồi” lại chưa được quy định, nên cả ngân hàng và doanh nghiệp đều lúng túng khi triển khai. Thêm vào đó, khách hàng còn có tâm lý e ngại công tác thanh tra, kiểm toán sau khi tiếp cận gói hỗ trợ lãi suất 2%, nên cũng không mấy hào hứng.

Ngân hàng Nhà nước cho biết, căn cứ thực tế triển khai, các khó khăn vướng mắc trong quá trình thực hiện và đánh giá khả năng giải ngân hỗ trợ lãi suất, các ngân hàng thương mại dự kiến số tiền hỗ trợ lãi suất từ đầu chương trình đến hết năm 2023 đạt khoảng 2.570 tỷ đồng.

Trong đó, số tiền hỗ trợ lãi suất năm 2022 là khoảng 135 tỷ đồng. Dự kiến số tiền hỗ trợ lãi suất năm nay là khoảng 2.435 tỷ đồng. Như vậy, số dự kiến không sử dụng hết của chương trình này là 37.430 tỷ đồng.

Sau khi tổng hợp ý kiến của các cơ quan liên quan, Ngân hàng Nhà nước đã trình Thủ tướng, Phó thủ tướng Lê Minh Khái chấp thuận việc dừng sửa đổi Nghị định 31. Đồng thời, đề xuất chuyển nguồn gói hỗ trợ lãi suất 40.000 tỷ đồng này sang cho các nhiệm vụ chi có khả năng hấp thụ tốt hơn.

Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan nghiên cứu, đề xuất, báo cáo cấp có thẩm quyền về việc điều chuyển nguồn lực cho các chính sách khác có khả năng triển khai, còn dư địa thực hiện (nếu có) theo quy định.

Thực tế, Ngân hàng Nhà nước đã có văn bản gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư về kết quả triển khai chương trình này để có cơ sở xây dựng phương án đề xuất cấp có thẩm quyền điều chỉnh nhiệm vụ chi hỗ trợ lãi suất không sử dụng hết sang hình thức, chính sách hỗ trợ khác có khả năng triển khai, còn dư địa.