Nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội đã chứng minh vai trò quan trọng của Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững.

Hơn 2,1 triệu hộ dân thoát nghèo bền vững

Là một trong những địa phương miền núi còn nhiều khó khăn, nguồn vốn tín dụng chính sách có vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo tỉnh Sơn La. Ông Nguyễn Quốc Khánh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La cho biết, hoạt động tín dụng chính sách xã hội (năm 2014 - 30/11/2019) trên địa bàn tỉnh đã giúp hỗ trợ trên 216 nghìn lượt hộ nghèo và các đối tượng chính sách được vay vốn, trên 44 nghìn hộ vượt qua ngưỡng nghèo. Nguồn vốn cũng góp phần trang trải chi phí học tập cho trên 1.000 con em đi học tại các trường, thu hút và tạo việc làm thường xuyên cho trên 18 nghìn lao động, vốn vay hỗ trợ xây dựng trên 4.500 căn nhà cho hộ nghèo, 15.600 lượt hộ mới thoát nghèo, cận nghèo được vay vốn thêm 1 chu kỳ sản xuất kinh doanh…

“Việc cho vay ưu đãi hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác còn có động lực quan trọng đối với việc giữ đất, giữ biên cương, đặc biệt ở các vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa, nơi biên giới Tổ quốc…” – ông Nguyễn Quốc Khánh nhấn mạnh.

Sơn La là một trong những địa phương đã tận dụng tốt nguồn vốn tín dụng chính sách để phát triển kinh tế, giải quyết bài toán giảm nghèo. Tại Hội nghị trực tuyến sơ kết 5 năm thực hiện Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 22/11/2014 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng về tín dụng chính sách xã hội tổ chức tại Hà Nội và 63 điểm cầu trên cả nước ngày 15/7, ông Nguyễn Văn Bình – Trưởng Ban Kinh tế Trung ương nhấn mạnh, quan điểm nhất quán và xuyên suốt của Đảng ta là phát triển kinh tế phải đi đôi với thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội. Nhờ những chủ trương và chính sách đúng đắn của Đảng đối với các đối tượng chính sách trong quá trình phát triển kinh tế xã hội, công tác xóa đói giảm nghèo ở nước ta trong thời gian qua đạt được những kết quả nổi bật. Tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn đa chiều giảm xuống chỉ còn dưới 3% vào năm 2020; Việt Nam đã sớm hoàn thành các mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ của Liên hợp Quốc, trở thành hình mẫu cho các quốc gia đang phát triển về xóa đói giảm nghèo.

“Trong số các chính sách phát triển kinh tế xã hội được triển khai trong thời gian qua, tín dụng chính sách xã hội là một điểm sáng, được đánh giá là giải pháp sáng tạo, có tính nhân văn sâu sắc và phù hợp với thực tiễn của Việt Nam. Chỉ thị số 40-CT/TW, ngày 22-11-2014 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội và thông qua đó tiếp tục khẳng định sự quan tâm sâu sắc của Đảng đối với người nghèo và các đối tượng chính sách”, ông Nguyên Văn Bình khẳng định.

Trưởng Ban Kinh tế Trung ương đánh giá cao hiệu quả của Chỉ thị 40

Thực tế, kể từ sau khi Chỉ thị 40-CT/TW được ban hành vào tháng 11/2014, các cấp uỷ đảng, chính quyền đã thường xuyên thực hiện công tác lãnh đạo, chỉ đạo đối với hoạt động tín dụng chính sách xã hội và coi đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên. Đến nay, 100% cấp uỷ, đảng, chính quyền ban hành văn bản chỉ đạo, lãnh đạo công tác tín dụng chính sách xã hội, chủ động bố trí ngân sách uỷ thác, huy động các nguồn lực và sử dụng nguồn vốn gắn với phát triển nông nghiệp, nông thôn, phát triển giáo dục dạy nghề, tạo việc làm, bảo đảm an sinh xã hội và giảm nghèo bền vững.

Khẳng định vai trò trong phát triển kinh tế, trong 5 năm qua, vốn tín dụng chính sách xã hội đã đến 100% xã, phường, thị trấn trên toàn quốc; tổng nguồn vốn tín dụng chính sách đạt 226.560 tỷ đồng, tăng hơn 91 nghìn tỷ đồng so với cuối năm 2014; nguồn vốn ngân sách các địa phương ủy thác để cho vay tăng 15.697 tỷ đồng, tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm đạt 31,3%, tăng gấp 4,1 lần so với giai đoạn trước khi có Chỉ thị 40, đưa tổng nguồn vốn ủy thác của địa phương đạt 19.505 tỷ đồng; huy động vốn của xã hội đạt hơn 31,5 nghìn tỷ đồng, tăng hơn 25 nghìn tỷ đồng so với cuối năm 2014.

Tổng dư nợ các chương trình tín dụng chính sách xã hội đạt 219.565 tỷ đồng, tăng 90.109 tỷ đồng (+69,6%) so với từ khi có Chỉ thị, với tổng số tiền đã giải ngân đạt 336.944 tỷ đồng cho trên 12 triệu lượt hộ được vay vốn, trong đó có hơn 2,1 triệu lượt hộ đã thoát nghèo một cách bền vững; xây dựng trên 7,3 triệu công trình cung cấp nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn; xây dựng gần 142 nghìn căn nhà cho hộ nghèo và đối tượng chính sách…; gần 346 nghìn lượt học sinh sinh viên được vay vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) để tiếp tục học tập vươn lên trong cuộc sống; hơn 1,3 triệu lượt người được vay vốn NHCSXH để tạo công ăn việc làm cũng như 24 nghìn lượt người được vay vốn đi xuất khẩu lao động…

Nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội đã giúp hàng triệu hộ dân thoát nghèo

Có thể khẳng định chính sách tín dụng xã hội là một trụ cột quan trọng của Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững. Đây cũng là chính sách được triển khai rộng rãi nhất, đáp ứng một lượng lớn nhu cầu vốn cho người nghèo. Nhờ trụ cột này, giai đoạn 2014-2019, số hộ nghèo giảm nhanh, trong đó tỷ lệ hộ nghèo giai đoạn 2011-2015 giảm từ 14,2% xuống 4,25%, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều giảm từ 9,88% (2015) xuống còn 5,23% (2018), 1,7 triệu hộ vượt qua ngưỡng nghèo; thu hút, tạo việc làm cho hơn 900 nghìn lao động, góp phần đẩy lùi tín dụng đen, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nhất là khu vực nông dân, nông thôn.

Thực tế trong những năm qua cho thấy, Chỉ thị 40 đã nhanh chóng đi vào cuộc sống bởi phù hợp và đáp ứng kịp thời nhu cầu, nguyện vọng của Nhân dân. Qua đó cũng củng cố lòng tin của Nhân dân đối với Đảng và Nhà nước góp phần thực hiện được mục tiêu tăng trưởng đi đôi với phát triển, góp phần đạt mục tiêu giảm nghèo nhanh, bền vững, đảm bảo an sinh xã hội, ổn định chính trị, an ninh quốc phòng. Đây cũng là minh chứng khẳng định chủ trương tăng cường sự lãnh đạo của Đảng về tín dụng chính sách xã hội đã đề ra tại Chỉ thị 40-CT/TW là chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước.

Đồng chí Nguyễn Văn Bình nhấn mạnh thêm, kết quả sơ kết tình hình thực hiện Chỉ thị số 40 ở các địa phương cho thấy, địa phương nào có các cấp ủy Đảng, chính quyền nhận thức đúng đắn, đầy đủ về nội hàm tính “sáng tạo” và “nhân văn” và thực sự quan tâm trong triển khai các nhiệm vụ đã nêu tại Chỉ thị thì tại địa phương đó, đạt kết quả rất tích cực; đã xuất hiện nhiều mô hình, cách làm hay trong triển khai thực hiện Chỉ thị quan trọng này của Đảng.

Việc thực hiện tốt chương trình tín dụng chính sách xã hội theo tinh thần Chỉ thị 40 cũng chính là làm tốt công tác dân vận tại cơ sở, nhằm thực hiện mục tiêu xây dựng nông thôn mới, xoá đói giảm nghèo bền vững. Đặc biệt, triển khai tín dụng chính sách một cách chủ động, kịp thời cho các đối tượng bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19 trong giai đoạn hiện nay được xem là một trong các giải pháp đặc biệt cấp bách, quan trọng, có ý nghĩa rất lớn, giúp người nghèo và các đối tượng chính sách có điều kiện ổn định công ăn, việc làm, ổn định cuộc sống.

Nhân rộng kết quả

Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, việc thực hiện Chỉ thị 40 thời gian qua vẫn còn một số tồn tại. Đơn cử, nhận thức của một số cấp ủy cơ sở về tín dụng chính sách xã hội chưa đầy đủ, chưa xem đây là nhiệm vụ lãnh đạo của cấp ủy. Một số cấp ủy, chính quyền địa phương ban hành văn bản lãnh đạo, chỉ đạo còn chậm trễ; chưa đưa việc lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động tín dụng chính sách xã hội vào chương trình, kế hoạch hoạt động thường xuyên của cấp ủy, chính quyền, chủ yếu giao cho các tổ chức chính trị - xã hội nhận ủy thác, đặc biệt trong thời gian đầu ban hành Chỉ thị; chưa sát sao, chỉ đạo thường xuyên rà soát bổ sung danh sách hộ nghèo, hộ cận nghèo đối với các trường hợp hộ bị rủi ro, thiệt hại do dịch bệnh, thiên tai, có nguy cơ tái nghèo để có điều kiện tiếp cận được nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội…

Đồng thời, nguồn lực thực hiện các chương trình tín dụng ưu đãi hạn chế so với nhu cầu thực tế của người nghèo và các đối tượng chính sách, một số chương trình mới ban hành nhưng chưa có hoặc chậm cấp vốn triển khai thực hiện; ngân sách nhà nước cấp bổ sung vốn điều lệ, vốn các chương trình tín dụng chính sách tại một số thời điểm còn hạn chế, chưa kịp thời, ảnh hưởng ít nhiều đến việc thực hiện chương trình tín dụng và nhu cầu vay vốn của người dân.

Các đại biểu Đảng, Nhà nước thăm quan khu vực ảnh các thành tựu sau 5 năm thực hiện Chỉ thị 40

Chưa kể, giảm nghèo bền vững vẫn là một thách thức lớn trong bối cảnh hội nhập nhanh và sâu rộng đang làm giãn khoảng cách thu nhập giàu nghèo. Tái nghèo luôn rình rập bởi thiên tai, lũ lụt. Nguồn vốn ngân sách Trung ương dành cho giảm nghèo đã được Đảng, Quốc hội và Chính phủ ưu tiên dành nguồn lực nhưng còn hữu hạn so với nhu cầu của người nghèo và các đối tượng chính sách.

Chính vì vậy, việc triển khai quyết liệt và có hiệu quả hơn Chỉ thị 40 của Ban Bí thư Trung ương Đảng trong thời gian tới vẫn là điểm tựa quan trọng trong việc triển khai tín dụng chính sách xã hội để vừa tối đa hóa hiệu quả của từng đồng vốn, vừa tập hợp thêm nguồn lực từ con người đến nguồn vốn không chỉ của địa phương mà của cả doanh nghiệp, các tổ chức xã hội và mỗi người dân trong công cuộc giảm nghèo bền vững, để không ai bị bỏ lại phía sau trong tiến trình phát triển của đất nước.

Đồng chí Trần Quốc Vượng phát biểu chỉ đạo hội nghị

Đánh giá cao hiệu quả của nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội, đồng chí Trần Quốc Vượng - Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư đã ghi nhận sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, các tổ chức xã hội, ngân hàng chính sách xã hội trong thực hiện Chỉ thị 40 của Ban Bí thư. Sự vào cuộc này đã góp phần tích cực chung sức trong công cuộc xóa đói giảm nghèo bền vững.

Định hướng một số nhiệm vụ trọng tâm để tiếp tục thực hiện Chỉ thị 40 trong thời gian tới, đồng chí Trần Quốc Vượng nhấn mạnh, cần tăng cường vai trò của cấp ủy, chính quyền, mặt trận tổ quốc, đoàn thể các cấp và hệ thống Ngân hàng chính sách xã hội; nâng cao tinh thần vì nhân dân phục vụ, cùng người dân quản lý, sử dụng hiệu quả nguồn vốn chính sách, đẩy lùi tín dụng đen. “Đặc biệt, tích cực huy động nguồn vốn tiền gửi và nguồn vốn thu hồi nợ quay vòng để tập trung giải ngân đáp ứng nhu cầu vay vốn cho hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác, nhất là việc cho vay để phục hồi sản xuất sau dịch bệnh, góp phần tích cực tạo việc làm, ổn định xã hội, phát triển kinh tế, đảm bảo quốc phòng, an ninh ở mỗi địa phương và cả nước”, đồng chí Trần Quốc Vượng nhấn mạnh.

Trao bằng khen cho các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác tham mưu, chỉ đạo và triển khai thực hiện Chỉ thị 40

Cũng trong khuôn khổ Hội nghị đã diễn ra lễ Trao Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho 22 tập thể và cá nhân đã có thành tích xuất sắc trong công tác tham mưu, chỉ đạo và triển khai thực hiện Chỉ thị 40; Bằng khen của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho 25 tập thể, cá nhân; 60 Bằng khen của Bộ trưởng - Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cho 60 tổ trưởng tổ tiết kiệm, vay vốn.