Sau một thập kỷ không ngừng nỗ lực, Việt Nam và EU đã hoàn tất quá trình phê chuẩn Hiệp định EVFTAvà chính thức có hiệu lực vào ngày 1/8/2020. Sau 2 năm thực thi, EVFTA đã đem lại những kết quả tích cực đối với thương mại, đầu tư giữa Việt Nam và EU. Trong đó, theo ông Võ Tân Thành – Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), thương mại hai chiều Việt Nam – EU năm 2021 đạt 57 tỷ USD, tăng 14,5% so với năm 2020. 6 tháng đầu năm, kim ngạch thương mại hai chiều Việt Nam – EU đạt 37,1 tỷ USD, tăng 14,6% so với cùng kỳ 2021.

Theo các chuyên gia kinh tế, thật khó có thể lượng hóa những tác động tích cực và hiệu ứng lan tỏa của EVFTA mang lại đối với tăng trưởng thương mại Việt Nam - EU, bởi hiệp định có hiệu lực đúng vào thời điểm nóng bỏng nhất của dịch Covid-19, nhiều biện pháp giãn cách xã hội được thực hiện tại nhiều quốc gia trên thế giới, đã ảnh hưởng đến hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam và các quốc gia châu Âu, nhưng về tổng thể hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam – EU vẫn tăng trưởng tích cực.Cho thấy những hiệu ứng tích cực mà EVFTA đã đem lại.

Đánh giá về việc tận dụng cơ hội từ EVFTA trong thương mại của doanh nghiệp Việt Nam trong 2 năm qua, ông Ngô Chung Khanh – Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương) - cho rằng, EU là thị trường có nhiều hàng rào kỹ thuật cao, nhưng doanh nghiệp Việt Nam vẫn đáp ứng được yêu cầu để xâm nhập thị trường, điều đó cho thấy, tư duy của doanh nghiệp đã thay đổi, doanh nghiệp Việt Nam đã định hướng thị trường và mặt hàng tốt hơn.

Không chỉ thương mại, sau khi EVFTA được ký kết, xu hướng đầu tư từ một số quốc gia EU vào Việt Nam cũng tăng nhanh, như: Hà Lan tăng gần 26%; Thụy Điển tăng 63%; đặc biệt Đan Mạch tăng 240%. Nổi bật gần đây, dự án đầu tư của Tập đoàn Lego Đan Mạch trị giá hơn 1 tỷ USD đầu tư tại Khu công nghiệp VSIP (tỉnh Bình Dương) đã chính thức khởi công xây dựng trong năm 2022. Kết quả đó cho thấy, sự đóng góp tích cực của EVFTA đối với tăng trưởng thương mại và đầu tư giữa Việt Nam và EU.

Các chuyên gia kinh tế cho rằng, EVFTA là một trong những hiệp định thương mại tự do thế hệ mới. EVFTA cũng thúc đẩy các nhà đầu tư chất lượng cao của EU và các đối tác khác đầu tư vào Việt Nam. Tính đến nay, các nhà đầu tư EU đã có mặt tại hầu hết các ngành dịch vụ quan trọng, tập trung nhiều vào công nghiệp, xây dựng và một số ngành dịch vụ khác.

Tuy vậy, để tận dụng tốt hơn cơ hội thu hút các nhà đầu tư từ EU, ông Carsten Schittiek - Trưởng Ban kinh tế Thương mại Phái đoàn EU tại Việt Nam - cho rằng, Việt Nam cần tạo môi trường đầu tư hấp dẫn hơn nữa để thu hút đầu tư của các doanh nghiệp châu Âu. Trong số đó, lưu ý những chính sách phát triển bền vững, năng lượng xanh, thích ứng với biến đổi khí hậu, quyền lao động theo các công ước của Tổ chức Lao động quốc tế.

Trong khi đó về xuất nhập khẩu, các chuyên gia kinh tế cho rằng, dù đã đạt được mức tăng trưởng xuất nhập khẩu ấn tượng, nhưng xuất khẩu của Việt Nam sang EU vẫn chỉ tập trung vào một số thị trường truyền thống, cơ chế kết nối giữa các địa phương với các cơ quan, bộ, ngành, cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài trong thúc đẩy thương mại giữa Việt Nam – EU chưa hoàn thiện.

Do đó, để thúc đẩy thương mại Việt Nam – EU, bên cạnh việc cải thiện cơ chế kết nối giữa các bộ, ngành hai bên, các doanh nghiệp trong nước cần không ngừng đổi mới, nâng cao năng lực để tiếp nhận công nghệ tiên tiến, cải thiện chất lượng sản phẩm, tránh để mất lợi thế ở ngay cả lĩnh vực có tính cạnh tranh của Việt Nam