Hàng Việt hưởng lợi thế cạnh tranh, tăng thị phần

Thụy Điển đã thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam từ năm 1969. Trong gần 55 năm qua, hai nước đã tích cực xây dựng, gìn giữ và phát triển mối quan hệ song phương ngày càng bền chặt, đi vào chiều sâu và đạt được nhiều thành tựu.

Theo số liệu thống kê, trong giai đoạn 2019 - 2023, thương mại song phương giữa Việt Nam - Thụy Điển ghi nhận ổn định trong 3 năm đầu và biến động hơn trong năm 2022-2023. Trong đó, 2022 là năm kim ngạch đạt mức cao nhất với 1,62 tỷ USD, tăng 6,34% so với năm 2021. Đến năm 2023, kim ngạch thương mại song phương giảm mạnh do kinh tế Thụy Điển rơi vào tình trạng suy thoái.

Số liệu của Tổng cục Hải quan Việt Nam cũng cho thấy, trong năm 2023, tổng kim ngạch thương mại song phương giữa Việt Nam - Thụy Điển đạt 1,29 tỷ USD, giảm 20,38% so với năm 2022; trong đó, kim ngạch xuất khẩu đạt 946,18 triệu USD, giảm 25,17% so với năm 2022; kim ngạch nhập khẩu đạt 342,01 triệu USD, giảm 3,24%.

6 tháng đầu năm 2024, tổng kim ngạch thương mại song phương Việt Nam và Thụy Điển đạt 695,93 triệu USD, tăng 10,5% so với cùng kỳ năm trước. Ảnh minh họa

Năm 2024, kinh tế Thụy Điển đã có tín hiệu khởi sắc hơn. 6 tháng đầu năm 2024, tổng kim ngạch thương mại song phương giữa Việt Nam và Thụy Điển đạt 695,93 triệu USD, tăng 10,5% so với cùng kỳ năm trước.

Trong đó, xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang Thụy Điển đạt 510,83 triệu USD, tăng 11,5% so với cùng kỳ; nhập khẩu đạt 185,10 triệu USD, tăng 7,8% so với cùng kỳ năm trước.

Về đầu tư, theo số liệu từ Bộ Kế hoạch Đầu tư, tính đến cuối tháng 6/2024, Thụy Điển có 111 dự án đầu tư tại Việt Nam với tổng số vốn đăng ký đạt 742,65 triệu USD, xếp hạng thứ 29 trong số 143 quốc gia, vùng lãnh thổ đầu tư tại Việt Nam. Rất nhiều công ty Thụy Điển đang ngày càng quan tâm đến việc mở rộng kinh doanh và đầu tư tại thị trường Việt Nam.

Trưởng cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển Nguyễn Thị Hoàng Thúy cũng nhận định, nhiều năm qua, quan hệ thương mại Việt Nam - Thụy Điển phát triển tương đối ổn định cả về tốc độ tăng trưởng lẫn chủng loại hàng hóa. Đáng chú ý, kể từ sau khi Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA) chính thức có hiệu lực, cơ hội giao thương và kết nối đã mở ra ngày càng nhiều cho các doanh nghiệp Việt Nam và Thụy Điển.

Hiệp định EVFTA đã giúp các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam được hưởng lợi thế cạnh tranh khi xuất khẩu sang thị trường này, đó là ưu đãi về thuế quan so với các đối thủ lớn khác. Điều này cũng góp phần quan trọng giúp giảm nhẹ các tác động tiêu cực từ suy thoái kinh tế toàn cầu trong những năm gần đây lên nền kinh tế trong nước. Hiện, Việt Nam là nguồn cung hàng hóa ngoại khối lớn thứ 7 của Thụy Điển trên thế giới và lớn nhất của Thụy Điển tại khu vực Đông Nam Á.

Hiệp định EVFTA giúp người tiêu dùng Thụy Điển biết đến gạo Việt Nam nhiều hơn. Ảnh minh họa

Hiệu quả từ Hiệp định EVFTA rõ ràng nhất, đó là ưu đãi về thuế giúp nhiều mặt hàng của Việt Nam có lợi thế cạnh tranh so với các đối thủ tại thị trường. Ví dụ, mặt hàng gạo, trước đây gần như vắng bóng tại Thụy Điển, kim ngạch chỉ vài chục nghìn đến hơn 100.000 USD do không cạnh tranh được giá với gạo của Campuchia và Thái Lan, đến nay, kim ngạch xuất khẩu gạo đã tăng lên hơn 3 triệu USD và đang từng bước tăng thị phần tại khu vực này.

Tương tự một số mặt hàng nông, thủy sản thuế về 0% ngay năm đầu tiên cũng cho thấy lợi thế cạnh tranh rõ rệt.

Đối với một số mặt hàng chế biến, chế tạo, EVFTA không những mang lại lợi ích về thuế mà còn giúp các doanh nghiệp Thụy Điển hào hứng với thị trường Việt Nam hơn, nhất là trong bối cảnh các doanh nghiệp này có nhu cầu lớn về tìm kiếm thị trường mới để chuyển dịch đầu tư và kinh doanh.

Nhiều đoàn doanh nghiệp Bắc Âu đã sang Việt Nam để khảo sát như tập đoàn Autoliv, chuyên sản xuất sản phẩm an toàn dùng trong ôtô, với 72 nhà máy tại nhiều quốc gia trên thế giới và doanh thu bán hàng 8,2 tỷ USD/năm.

Tháo gỡ rào cản, thúc đẩy xúc tiến xuất khẩu

Dự báo hoạt động thương mại song phương giữa Việt Nam và Thụy Điển sẽ tích cực hơn trong những tháng tới. Bên cạnh đó, EVFTA sẽ tiếp tục là động lực quan trọng hỗ trợ thương mại song phương giữa hai thị trường. Trong dài hạn, hầu hết hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Thụy Điển vẫn còn tiềm năng khi thị phần hàng hóa của Việt Nam vẫn chiếm tỷ trọng thấp trong tổng nhập khẩu của nước này.

Dù vậy, theo nhận định, hợp tác giữa hai quốc gia vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn, nhất là về khoảng cách địa lý xa xôi, hai nước chưa có đường bay thẳng từ Việt Nam, cũng như chưa có các hợp tác về cảng biển và cảng hàng không.

Ngoài ra, mặc dù là thị trường nhỏ, với dân số hơn 10 triệu người, nhưng Thụy Điển lại có yêu cầu cao đối với hàng hóa tiêu dùng trong nước, vì vậy các doanh nghiệp tại đây chủ yếu nhập khẩu hàng hóa từ các đại lý phân phối tại trung tâm EU.

Phân tích rõ hơn, Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển cho rằng, người tiêu dùng Thụy Điển rất quan tâm đến vấn đề an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường, nên các sản phẩm xuất khẩu sang thị trường này sẽ phải đảm bảo các tiêu chuẩn về bền vững và bảo vệ môi trường. Đối với thực phẩm, người tiêu dùng ngày càng có xu hướng tiêu thụ thực phẩm hữu cơ. Dự báo đến năm 2030, tiêu thụ thực phẩm hữu cơ tại quốc gia này sẽ tăng gấp 3 lần so với hiện tại, đây là cơ hội cho các lĩnh vực sản xuất thực phẩm hữu cơ tại Việt Nam thâm nhập vào thị trường tiềm năng này.

Trong thời gian qua, công tác kết nối, xúc tiến thương mại vào thị trường Thụy Điển cũng luôn được Bộ Công Thương và các cơ quan quản lý cùng cộng đồng doanh nghiệp chú trọng và đẩy mạnh. Hồi tháng 3/2024, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân đã có buổi tiếp và làm việc với Quốc Vụ khanh, Thứ trưởng Bộ Ngoại thương và Phát triển hợp tác quốc tế Thụy Điển. Tại đây, hai nhà lãnh đạo cùng khẳng định, sẽ tạo điều kiện thuận lợi nhất cho hoạt động đầu tư sang nhau của hai nước, cùng đó tạo cơ hội gia tăng hợp tác đầu tư, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghiệp, chuyển đổi số...

Bên cạnh đó, nhằm mục tiêu thúc đẩy kim ngạch thương mại song phương, ngay từ đầu năm 2024, Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển đã triển khai hàng loạt các hoạt động xúc tiến thương mại, trong đó, trọng tâm là tận dụng lực lượng cộng đồng để đưa hàng Việt Nam vào hệ thống phân phối bản địa.

Trong thời gian tới, Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển sẽ tập trung thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai nước trên các lĩnh vực chính trị - đối ngoại, thương mại - đầu tư và khoa học - công nghệ.

Cùng với đó, phối hợp với các cơ quan chức năng của Thụy Điển và Việt Nam tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho các doanh nghiệp Thụy Điển đầu tư vào Việt Nam, nhất là trong các lĩnh vực: chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, chuyển đổi năng lượng, xây dựng cơ sở hạ tầng, bảo vệ môi trường...; hỗ trợ doanh nghiệp Thụy Điển và Việt Nam tăng cường hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa giữa hai nước; vận động Thụy Điển mở cửa hơn nữa cho lao động trình độ cao của Việt Nam sang làm việc tại nước này, nhất là trong lĩnh vực công nghệ thông tin, giáo dục, y tế, chăm sóc người già...

Để tạo thuận lợi cho hợp tác và giao thương giữa hai nước, Thương vụ đã và đang tích cực thúc đẩy việc thiết lập đường bay thẳng và đường vận tải biển kết nối trực tiếp giữa hai quốc gia.

Đồng thời, tích cực phối hợp với các cơ quan hữu quan hai bên nỗ lực nghiên cứu, tham mưu nhằm nâng cấp quan hệ hợp tác giữa hai nước lên tầm cao mới, đáp ứng nhu cầu, lợi ích thiết thực của người dân hai nước, tương xứng với lịch sử quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp giữa Việt Nam và Thụy Điển trong những năm qua.