Ông đánh giá thế nào về sự ảnh hưởng của dịch Covid-19 tới việc triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại (XTTM)?

Theo thống kê, riêng chương trình cấp quốc gia về XTTM năm 2020 đã có 49 đề án phải hủy hoặc lùi thời gian thực hiện đến khi tình hình dịch bệnh được kiểm soát hoàn toàn. Trong đó, các hoạt động XTTM truyền thống bị ảnh hưởng mạnh nhất là hội chợ, triển lãm quốc tế lớn về nông sản, thực phẩm, thủy hải sản, dệt may, da giày...; các sự kiện thương mại quốc tế lớn tại Việt Nam và hàng đầu tại các khu vực thị trường, các đoàn giao dịch thương mại đều không thể tổ chức được. Điều này, trước mắt có thể gây thiệt hại vật chất đối với các cơ quan, tổ chức XTTM trung ương, địa phương, hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp (DN) về chi phí cho công tác chuẩn bị đã bỏ ra. Về lâu dài sẽ tác động tiêu cực đến kim ngạch xuất khẩu (XK) nói riêng và nền kinh tế nói chung khi DN không có cơ hội xúc tiến XK, thiếu thông tin cập nhật về thị trường, gián đoạn quan hệ hợp tác kinh doanh với các đối tác nước ngoài.

Nhiều hoạt động hội chợ, triển lãm trong và ngoài nước đã phải lùi thời gian thực hiện (ảnh minh hoạ)

Mặc dù sự gián đoạn trong hoạt động XTTM có thể được bù đắp bằng việc tăng cường triển khai vào nửa cuối năm, sau khi kiểm soát được dịch bệnh, tuy nhiên cũng cần phải lường trước việc thực hiện dồn dập các hoạt động vào giai đoạn cuối năm sẽ tăng áp lực trong khâu tổ chức trong khi nguồn nhân lực của các tổ chức XTTM còn hạn chế, khả năng tham gia DN không được tối đa.

Trước những khó khăn trên, Cục XTTM đã chuyển hướng hoạt động như thế nào cho phù hợp với tình hình thực tế, mà vẫn đảm bảo các mục tiêu đặt ra, thưa ông?

Trước mắt, Cục XTTM đề xuất hủy một số hoạt động không thể thực hiện trong 6 tháng đầu năm để cân đối nguồn kinh phí cho các hoạt động thiết thực khác có khả năng bổ sung cho sự sụt giảm kim ngạch XK vào thị trường Trung Quốc và hoạt động hỗ trợ tiêu thụ tại thị trường trong nước.

Ông Vũ Bá Phú- Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương)

Cục XTTM cũng đã hướng dẫn, khuyến khích các địa phương, DN, tổ chức XTTM áp dụng ngay các phương thức XTTM khác, phù hợp trong mùa dịch như: XTTM thông qua nền tảng số, trên môi trường thương mại điện tử, khai thác các ứng dụng công nghệ thông tin...; đẩy nhanh tiến độ hoạt động thông tin, truyền thông quảng bá sản phẩm XK, kết nối giao thương trực tuyến giữa các DN Việt Nam với các đối tác có nhu cầu nhập khẩu... Thông tin tới hệ thống Thương vụ, Văn phòng XTTM Việt Nam tại nước ngoài để cung cấp danh sách thị trường mục tiêu, mặt hàng có nhu cầu xúc tiến XK theo đề xuất của các địa phương, hiệp hội ngành hàng để các đơn vị này nghiên cứu, triển khai hoạt động XTTM phù hợp; cập nhật đề án XTTM gọn nhẹ, khả thi để có thể triển khai ngay khi tình hình dịch bệnh được kiểm soát thành công tại các nước.

Dịch Covid-19 đang ảnh hưởng tiêu cực tới việc XK hàng hóa Việt nam ra thị trường nước ngoài. Vậy Cục XTTM đề xuất giải pháp gì để cùng các đơn vị khác trong Bộ Công Thương khắc phục tình trạng này?

Cục XTTM đã tham mưu, đề xuất lãnh đạo Bộ chỉ đạo các đơn vị trong ngành Công Thương, các địa phương và hiệp hội ngành hàng một số giải pháp ứng phó trước mắt và trong dài hạn.

Trong đó, nhóm giải pháp phát triển thị trường tiêu thụ: Kết nối, đưa mặt hàng nông sản, rau quả, trái cây tươi vào chuỗi cung ứng, tổ chức phiên chợ đưa hàng nông sản về khu chế xuất, khu đô thị tập trung đông dân cư nhằm đẩy mạnh tiêu thụ nông sản trực tiếp. Trong bối cảnh các hiệp định thương mại thế hệ mới sắp có hiệu lực, Cục XTTM sẽ phối hợp với hệ thống Thương vụ và Tham tán thương mại tìm hiểu khả năng tận dụng cơ hội XK, đề xuất chương trình, hoạt động XTTM phù hợp. Thông qua kênh Thương vụ, các Văn phòng XTTM Việt Nam tại nước ngoài chuyển thông tin về mặt hàng nông sản Việt Nam đến nhà nhập khẩu, nhà phân phối chính ngạch tại các nước, đặc biệt là các thị trường lân cận như Campuchia, Lào, Myanmar, Thái Lan…Chủ động liên kết chặt chẽ với Thương vụ cũng như Văn phòng XTTM tại thị trường Trung Quốc, kịp thời kết nối lại hoạt động, đáp ứng nhu cầu của thị trường này giai đoạn sau dịch…

Nhóm giải pháp nâng cao năng lực cho DN, sản phẩm: Phối hợp với các cơ quan liên quan tuyên truyền, áp dụng mô hình trồng trọt theo Global Gap để giúp DN mở rộng thêm thị trường có yêu cầu cao; khuyến khích người sản xuất áp dụng những biện pháp, kỹ thuật thu hoạch và sau thu hoạch, quy hoạch vùng trồng, nâng cao các tiêu chuẩn kỹ thuật về chất lượng, hàm lượng chế biến sâu cho các sản phẩm Việt Nam XK.

Tăng cường công tác quảng bá thương hiệu, thông tin thị trường, sản phẩm, giúp DN tái cơ cấu sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng tiêu chí kỹ thuật về XK đối với các thị trường Việt Nam đã ký kết hiệp định thương mại tự do. Trong khuôn khổ các dự án hợp tác quốc tế, hỗ trợ đào tạo, tư vấn truy xuất nguồn gốc, tư vấn tiếp cận tiêu chuẩn bền vững và tài chính xanh dành cho DN, tư vấn thiết kế bao bì cho các DN, hợp tác xã.

Trong giai đoạn khó khăn hiện nay, theo ông, DN cần làm gì để đứng vững và đảm bảo mục tiêu chung của Chính phủ đề ra?

Với vai trò trung tâm của nền kinh tế, nỗ lực của cộng đồng DN có ý nghĩa then chốt để chúng ta biến nguy thành cơ, đạt được mục tiêu kép vừa đẩy lùi dịch bệnh, bảo vệ sức khỏe nhân dân vừa giữ vững các chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế đã đề ra. Đây cũng là cơ hội để DN nhìn nhận được rõ nhất bất cập nội tại, từ đó có định hướng mạnh mẽ hơn trong việc tái cơ cấu hoạt động sản xuất, kinh doanh; tái cấu trúc lại thị trường đầu vào, đầu ra. Đồng thời, tính toán nhiều phương án, kịch bản điều tiết sản xuất hợp lý, chuẩn bị nguồn lực để ngay khi có tín hiệu chấm dứt dịch tại các nước, nhu cầu thị trường tăng trở lại, DN có thể đẩy mạnh XTTM, khai thác các khách hàng mới, chủ động đón đầu sự phục hồi của thị trường.

Trong giai đoạn khó khăn hiện nay, việc nghiên cứu và phát triển thêm các kênh thương mại mới, ứng dụng công nghệ thông tin và áp dụng thương mại điện tử để tăng cơ hội tiếp cận với khách hàng, tăng cường hoạt động XTTM trên môi trường mạng cũng là những biện pháp DN cần chú trọng đẩy mạnh. DN chủ động tìm hiểu, duy trì cơ chế trao đổi thông tin thường xuyên, kết nối chặt chẽ với hệ thống cơ quan Thương vụ, Trung tâm XTTM của Việt Nam ở nước ngoài để có thể tận dụng tối đa cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do đang và sắp có hiệu lực, qua đó đa dạng hóa thị trường xuất nhập khẩu, gia tăng giá trị sản phẩm.

Xin cảm ơn ông!