Gắn kết, chủ động thích ứng và trách nhiệm – “Thương hiệu” của ASEAN

Thời gian qua, các nước ASEAN đạt được nhiều kết quả tích cực. Nhiều nền kinh tế ASEAN có khả năng duy trì tăng trưởng dương, mặc dù thấp hơn so với mục tiêu đề ra trong năm nay. Tăng trưởng thương mại với các đối tác được duy trì nhiều tháng qua. ASEAN cũng kịp thời tận dụng các làn sóng dịch chuyển đầu tư đến khu vực. Quan hệ của ASEAN với các đối tác tiếp tục được củng cố và mở rộng. Số lượng các nước ngoài khu vực mong muốn tham gia Hiệp ước Thân thiện và hợp tác (TAC) của ASEAN, muốn thiết lập mới hoặc đẩy mạnh quan hệ đối tác với ASEAN tiếp tục gia tăng. Trong phòng chống dịch bệnh. Tỉ lệ bệnh nhân Covid-19 ở ASEAN được chữa khỏi khá cao và tỉ lệ tử vong thuộc nhóm thấp.

Những thành quả đáng trân quý ấy đang được thử lửa trong môi trường đầy biến động, với những thách thức chưa từng thấy, nhất là sự bùng phát dịch Covid-19. Hội nghị lần này là minh chứng cho việc ASEAN đang điều chỉnh, thích nghi với hoàn cảnh mới, vững vàng, gắn kết cùng vượt khó khăn, thử thách.

“Gắn kết và chủ động thích ứng không chỉ đơn thuần là chủ đề của năm 2020 mà điều đó cùng với tinh thần chủ động và trách nhiệm đã trở thành “thương hiệu” của ASEAN, giúp chúng ta tay trong tay, ngẩng cao đầu đối diện với khó khăn thách thức, đoàn kết cùng vượt sóng gió, tự tin tiến lên” - Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định.

“Thương hiệu” đó đã được khẳng định rõ trong 8 tháng qua, thể hiện qua cam kết ở cấp cao nhất, lãnh đạo ASEAN thông qua tháng 4/2020 tại Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN, ASEAN+3 và tháng 6/2020 tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36. Đó cũng là nỗ lực của các trụ cột cộng đồng hợp tác, mở rộng liên kết, thực hiện “mục tiêu kép” vừa đẩy mạnh phát triển vừa kiểm soát hiệu quả dịch bệnh.

Tại hội nghị, Thủ tướng cũng đánh giá cao các cơ quan của ASEAN đã đưa cả hệ thống và bộ máy vào cuộc, từng bước hỗ trợ doanh nghiệp khôi phục sản xuất, kinh doanh, người dân ổn định đời sống. Những sáng kiến như lập Quỹ ứng phó Covid-19, lập Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp khu vực, xây dựng Quy trình chuẩn ứng phó dịch bệnh và thúc đẩy phục hồi tổng thể đã và đang vừa giúp chúng ta vượt qua dịch bệnh, vừa là chất keo gắn kết các nước thành viên. Đặc biệt là Tuyên bố chung dịp kỷ niệm 53 năm thành lập ASEAN. Các Bộ trưởng Ngoại giao đã khẳng định quyết tâm duy trì khu vực Đông Nam Á hòa bình, an ninh, trung lập và ổn định, củng cố đoàn kết, tự cường, tăng cường vai trò trung tâm của ASEAN, thúc đẩy xây dựng lòng tin và cùng nhau hướng tới một khu vực hòa bình, ổn định, tôn trọng lẫn nhau và dựa trên luật lệ. Có thể nói, vai trò, vị thế quốc tế của ASEAN đã ngày càng cao.

Trong bối cảnh dịch bệnh còn rất phức tạp, người dân và doanh nghiệp đang phải gánh chịu nhiều thiệt hại quá sức; môi trường địa chính trị, kinh tế khu vực, trong đó có cả Biển Đông, đang có nhiều biến động ảnh hưởng hòa bình, ổn định. Để tiếp nối những kết quả đã đạt được, Thủ tướng đề nghị Bộ trưởng Bộ Ngoại giao ASEAN tiếp tục đề cao đoàn kết, giữ vững thống nhất, triển khai thành công các kế hoạch tổng thể thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025. Kịp thời đánh giá, nâng cao hiệu quả triển khai Hiến chương ASEAN, bộ máy ASEAN, làm cơ sở hoạch định tầm nhìn phát triển cho ASEAN sau 2025. Đồng thời, tập trung đẩy lùi dịch Covid-19 và thúc đẩy phục hồi bền vững; phát huy hiệu quả vai trò trung tâm của ASEAN trong thúc đẩy đối thoại, hợp tác, xây dựng lòng tin; phát huy những giá trị, bản sắc của ASEAN. Đó là chất keo gắn bó người dân các nước thành viên trong tình thân ái, sẻ chia, gắn kết như hình ảnh bó lúa vàng trên nền xanh Lá cờ ASEAN thể hiện niệm tự hào của người dân ASEAN.

Gắn kết bền vững trong một Cộng đồng ASEAN vững mạnh

Thông tin thêm về các nội dung diễn ra tại Hội nghị AMM-53 lần này, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh - cho biết, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN cùng nhau trao đổi các biện pháp cụ thể triển khai chỉ đạo của Cấp cao ASEAN 36, tiếp tục giữ vững hợp tác và liên kết khu vực, vững vàng vượt qua thử thách, khó khăn, thực hiện thành công các mục tiêu đề ra và định hướng phát triển lâu dài cho ASEAN cho giai đoạn tiếp theo.

Đồng thời, các Bộ trưởng sẽ tiếp tục củng cố đoàn kết, thống nhất, đồng cảm và chia sẻ, tôn trọng những lợi ích, quan tâm của nhau để các nước thành viên gắn kết bền vững trong một Cộng đồng ASEAN vững mạnh và triển khai hiệu quả, đúng tiến độ các mục tiêu trong Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025.

“Đặc biệt sẽ tiếp tục đẩy mạnh kết nối, phát triển bền vững, khuyến khích đổi mới sáng tạo, thúc đẩy tăng trưởng bao trùm và đồng đều, không để ai bị bỏ lại phía sau. Các sáng kiến của ASEAN về mạng lưới các đô thị thông minh, kết nối các kết nối… sẽ tiếp tục được triển khai hiệu quả” - Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh nhấn mạnh.

Xác định nguy cơ dịch bệnh Covid-19 còn thường trực, các nước ASEAN một mặt chủ động kiểm soát và đẩy lùi dịch bệnh thông qua nỗ lực ngăn ngừa lây nhiễm, phát triển vacine và thuốc điều trị tiếp cận rộng rãi với người dân. Mặt khác, cần triển khai ngay các biện pháp hiệu quả hỗ trợ người dân và doanh nghiệp khắc phục hậu quả của dịch bệnh, từng bước phục hồi nền kinh tế và ổn định đời sống xã hội.

AMM-53 cũng sẽ tiến hành trao đổi về phương hướng phát triển của các diễn đàn như: EAS nhân kỷ niệm 15 năm hình thành, ARF với giai đoạn hợp tác và chương trình hành động mới 2020-2030, tiếp tục mở rộng và làm sâu sắc thêm quan hệ hợp tác với các đối tác theo các khuôn khổ ASEAN+1, ASEAN+3, để các cơ chế này có thể phát huy tốt nhất vai trò của mình trong bối cảnh mới.

Song song với đó là nỗ lực xây dựng và thực thi các chuẩn mực ứng xử phổ quát, đề cao các nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc và Hiến chương ASEAN trong quan hệ giữa các quốc gia, trong đó có tuân thủ luật pháp quốc tế, bình đẳng, tôn trọng, hiểu biết và tin cậy lẫn nhau.

“Các thách thức đối với an ninh và ổn định ở khu vực luôn hiện hữu, trong đó có các nhân tố đe dọa hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn tự do hàng hải, hàng không trên Biển Đông, tuyến hàng hải huyết mạch của khu vực và thế giới. ASEAN sẽ kiên định với lập trường nguyên tắc, nhấn mạnh kiềm chế, giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982, thúc đẩy đối thoại, tăng cường xây dựng lòng tin, không quân sự hóa, không làm phức tạp tình hình. ASEAN kiên định thúc đẩy triển khai đầy đủ, nghiêm túc Tuyên bố DOC và nỗ lực xây dựng Bộ quy tắc COC hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế và Công ước Luật biển UNCLOS 1982”- Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Để chủ động trong định hướng phát triển cho tương lai, theo Phó Thủ tướng, các Bộ trưởng Ngoại giao cũng sẽ cùng nhau trao đổi và bàn thảo về cách thức xây dựng một tầm nhìn mới cho Cộng đồng ASEAN sau 2025, đảm bảo kế thừa các thành tựu đạt được và giúp ASEAN thích ứng hiệu quả với những cơ hội và thách thức ở những thập kỷ tiếp theo.