Xu hướng toàn cầu

Theo các chuyên gia kinh tế, chuyển đổi số (CĐS), kinh tế số (KTS) hiện nay đang là xu thế toàn cầu, là quá trình không thể đảo ngược. Đặc biệt, với sự xuất hiện của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 (CMCN 4.0) và “cú huých” tái bùng phát dịch Covid-19, thì vấn đề CĐS lại càng được quan tâm hơn bao giờ hết.

Tại Việt Nam, đầu tháng 1/2021, Đại hội Đảng lần thứ XIII của Đảng đã nhất trí thông qua Nghị quyết Đại hội, khẳng định rõ, đẩy mạnh nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, nhất là những thành tựu CMCN 4.0, thực hiện CĐS quốc gia, phát triển KTS, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Đặc biệt, theo PGS, TS Bùi Quang Tuấn - Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam: Trước đó, năm 2017, Chính phủ Việt Nam cũng đã ban hành nhiều chính sách liên quan đến thúc đẩy KTS và TMĐT. Cụ thể, năm 2017 Chính phủ có Chỉ thị số 16/CT-TTg về việc tăng cường năng lực tiếp cận cuộc CMCN 4.0, trong đó đưa ra 6 giải pháp phát triển KTS. Tiếp đó, tháng 6/2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 749/QĐ-TTg phê duyệt chương trình CĐS quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 với rất nhiều những mục tiêu được đặt ra.

PGS, TS Bùi Quang Tuấn - Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam

Đồng tình với quan điểm trên, chuyên gia kinh tế, TS Võ Trí Thành – Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh - cho rằng: Chưa khi nào Việt Nam có khát vọng phát triển gắn với CMCN 4.0 và CĐS như hiện nay. Đặc biệt, không chỉ Chính phủ mà bản thân cộng đồng DN cũng dần thay đổi cách nhìn nhận về CĐS.

Theo ông Thành, tại một hội thảo diễn ra 3 năm trước, khảo sát 300 DN thì có tới 70% DN không tin vào CMCN 4.0, nhưng tại một khảo sát DN của Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) diễn ra vào năm 2020, có tới 30% DN đã có đầu tư công nghệ, máy móc để chuyển đổi cách thức vận hành, sản xuất, kinh doanh. Điều đó cho thấy, CĐS không chỉ là nhu cầu của Chính phủ, mà còn là nhu cầu tất yếu của cộng đồng DN.

TS Võ Trí Thành - Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh

Nền tảng cho phát triển thương mại điện tử

Phát biểu tại diễn đàn, ông Lê Đức Anh - Giám đốc Trung tâm Tin học và công nghệ số (Cục TMĐT và KTS - Bộ Công Thương) - cho rằng: Những năm gần đây, KTS có sự gia tăng liên tục, trong đó có năm tăng đến 30%. Riêng năm 2020, dịch Covid-19 ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế toàn cầu, chuỗi cung ứng hàng hóa bị đứt gãy, ảnh hưởng đến nhập khẩu, khiến người bán không có hàng bán, nhưng thị trường TMĐT vẫn tăng 18%. Đặc biệt, tài khoản cá nhân và DN tham gia thị trường TMĐT cũng gia tăng không ngừng.

Ông Lê Đức Anh - Giám đốc Trung tâm Tin học và Công nghệ số (Cục TMĐT&KTS - Bộ Công Thương)

Rõ hàng, CĐS không chỉ là xu hướng mà còn là nền tảng phát triển TMĐT, mang đến cơ hội cho DN Việt Nam gia tăng lợi nhuận. Tuy nhiên, để đạt được thành công trong CĐS, ông Võ Trí Thành cho rằng, bên cạnh những nỗ lực của Chính phủ trong hoàn thiện chính sách, hạ tầng, DN cần tập trung vào 4 phương diện, bao gồm: Sản phẩm, kỹ năng lao động; phương thức kinh doanh và khả năng quản trị DN. Trong đó đặc biệt là vấn đề sản phẩm, phải có 3 đặc trưng và thỏa mãn nhu cầu tiêu dùng mới như: Xanh, an toàn, nhân văn.

Còn theo TS Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển DN (Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam): CĐS là lĩnh vực công nghệ, tuy nhiên thành công hay thất bại trong CĐS lại không phải vấn đề công nghệ mà phụ thuộc vào quyết tâm chính trị, thể chế kinh tế quốc gia. Theo đó, trách nhiệm của mỗi DN là phải đổi mới mô hình kinh doanh, xác lập mô hình quản trị dựa trên công nghệ số, hướng tới các mục tiêu phát triển sáng tạo, bền vững, bao trùm.