Tại Nghệ An, tình trạng vi phạm hành lang an toàn lưới điện xảy ra liên tục, phức tạp và kéo dài. Điều này cho thấy sự phối hợp giữa ngành chức năng ở địa phương thiếu chặt chẽ và chưa kiên quyết trong xử lý.

Liên tiếp tái diễn vi phạm

Công ty Điện lực Nghệ An đang quản lý vận hành 884km đường dây 110kV và gần 7.130km đường dây trung thế bao gồm lưới điện 35kV, 22kV, 10kV. Hàng năm có đến 35% sự cố điện chập cháy, gây tử vong. Nguyên nhân là do việc trồng rừng vi phạm hành lang lưới điện và xây nhà cao tầng dưới đường điện cao áp. Trong năm 2022 và những tháng đầu năm 2023, Nghệ An xảy ra 4 vụ làm 2 người chết và 3 người bị bỏng nặng.

Tình trạng vi phạm hành lang an toàn lưới điện dưới đường dây 110kV trên địa bàn Nghệ An

Cũng theo đơn vị này, tình trạng vi phạm hành lang an toàn lưới điện đáng báo động, ở hầu hết các địa phương, nhất là các huyện vùng núi cao như: Quế Phong, Quỳ Châu, Quỳ Hợp, Nghĩa Đàn, Kỳ Sơn, Tương Dương, Con Cuông, Anh Sơn, Tân Kỳ, Thanh Chương. Theo thống kê của ngành điện, hàng năm tỷ lệ số vụ cây cối vi phạm hành lang an toàn lưới điện cao áp dẫn đến gây sự cố trên lưới điện chiếm trên 35% tổng số vụ sự cố.

Ông Nguyễn Văn Toàn - Phó giám đốc Điện lực Đô Lương, Nghệ An - cho hay: “Ban quản lý dự án ngành điện và chính quyền địa phương chưa có sự phối hợp đồng bộ nên xảy ra tình trạng đường giao thông nằm giữa hành lang lưới điện. Đây là vi phạm, thứ nhất, không đảm bảo hành lang lưới điện cao áp và quá trình thi công xây dựng đường phía dưới có nguy cơ mất an toàn cho các xe cộ tham gia giao thông. Thứ hai, vi phạm khoảng cách an toàn phóng điện gây tai nạn và ảnh hưởng hệ thống lưới điện…”.

Điểm vi phạm tại khoảng cột 11 đến 12 trục chính và khoảng cột 01 đến 02 nhánh rẽ TBA Bệnh viện đa khoa huyện Đô Lương thuộc đường dây 374 E15.4, địa bàn xã Đà Sơn, huyện Đô Lương

Đến nay, theo Điện lực Nghệ An tỉnh này còn khoảng 32 vụ vi phạm hành lang an toàn lưới điện cao áp, trong đó: 14 vụ nhà cửa, công trình vi phạm hành lang an toàn lưới điện cao áp; 18 vị trí vi phạm khoảng cách pha - đất. Trong đó, các khoảng cột có các loại cây cối trong và ngoài hành lang an toàn lưới điện trên địa bàn các huyện, thị rất khó xử lý. Bên cạnh những tồn tại đã nêu trên, vẫn còn phát sinh các mối nguy tiềm ẩn như tình trạng người dân bắt chim tại trạm điện, cột điện, câu cá, thả diều, chặt cây, đào xúc đất gần đường dây điện cao thế vẫn diễn ra, dẫn đến những nguy cơ vi phạm gây tai nạn cho người dân.

Ngoài ra, còn cả tình trạng người dân tái trồng cây trong khu vực hoặc ở gần hành lang an toàn lưới điện sau khi đã được đền bù giải phóng; chuyển đổi loại cây trồng từ cây ngắn ngày có chiều cao thấp như mía, cây ăn quả... hiệu quả kinh tế thấp sang cây có chiều cao lớn như keo, bạch đàn... có nguy cơ chạm vào dây dẫn gây sự cố và nguy cơ mất an toàn.

Ông Trần Thế Phúc – Phó Giám đốc Điện lực Thanh Chương - cho hay: Trên địa bàn hiện có hơn 25.000 cây các loại vi phạm hành lang đường dây, với chiều dài 75 km/432 km tổng đường dây quản lý, trong đó, 90% là cây keo nguyên liệu.

“Điều đáng nói, nhiều diện tích rừng có cây cối vi phạm lưới điện nhưng chủ rừng ở tỉnh, thành khác, việc phối hợp xử lý gặp nhiều khó khăn, người thuê trông coi không quyết định được…”, ông Phúc cho biết.

Địa phương chưa quyết liệt?

Những bất cập đó tồn tại trong nhiều năm qua, là do một số địa phương chưa quyết liệt trong việc xử phạt hành chính đối với các trường hợp cố tình vi phạm, dẫn đến người dân vẫn trồng cây lấy gỗ, cây phát triển nhanh trong hành lang an toàn lưới điện, mặc dù đã được đền bù, hỗ trợ theo quy định.

Theo Điện lực Nghệ An, địa phương còn khoảng 32 vụ vi phạm hành lang an toàn lưới điện cao áp

Đồng thời, người dân còn tự ý khai thác cây ở gần đường dây điện cao áp nhưng không thông báo cho đơn vị quản lý vận hành để được hướng dẫn và phối hợp thực hiện các biện pháp an toàn, nên đã gây sự cố lưới điện.

Trong khi đó, việc giao đất và cấp phép xây dựng công trình nhà ở tại một số địa phương chưa quan tâm đến công trình lưới điện hiện có, không trừ phần hành lang an toàn lưới điện hoặc không đưa ra điều kiện để hạn chế khả năng sử dụng đất, khoảng không gian giữa dây dẫn và công trình, nhà ở. Nhiều nơi san lấp mặt bằng các dự án hạ tầng đường giao thông đã làm thay đổi khoảng cách an toàn giữa dây dẫn với mặt đất so với hiện trạng thiết kế ban đầu, dẫn đến vi phạm khoảng cách an toàn theo quy định. Chủ dự án, chủ hộ không thực hiện các biện pháp an toàn hoặc không di chuyển đường dây điện, trạm biến áp ra khỏi mặt bằng nhà ở, khu dân cư trước khi thi công dự án, gây nguy cơ mất an toàn.

Xung quanh vấn đề này, nhiều người cho rằng, ngoài việc thiếu hiểu biết kiến thức về an toàn điện của người dân, thì còn có nguyên nhân từ công tác tuyên truyền, cảnh báo và xử phạt các hành vi vi phạm chưa đủ mạnh, chưa mang lại hiệu quả.

Công nhân ngành điện tiến hành cắt tỉa cây vi phạm hành lang lưới điện, nguy cơ mất an toàn

Ông Lê Quang Thanh – Phó Giám đốc Công ty Điện lực Nghệ An - cho biết thêm, ngành điện thường xuyên kiểm tra, bảo vệ hành lang an toàn lưới điện, cùng với đó phối hợp tuyên truyền, vận động người dân, các chủ sở hữu cây cối hợp tác với địa phương và đồng thuận cho đơn vị quản lý, vận hành phát quang cây cối trong và ngoài hành lang tuyến, đảm bảo hành lang an toàn lưới điện theo quy định…

Hiện nay, PC Nghệ An đã có văn bản yêu cầu các công ty điện lực kiểm tra, vận động các hộ dân và đơn vị vi phạm tự nguyện tháo dỡ các công trình vi phạm hành lang an toàn lưới điện; đồng thời, phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương, tiến hành cưỡng chế đối với các hộ, đơn vị cố tình vi phạm, nhất là các vụ vi phạm nghiêm trọng, có nguy cơ mất an toàn cao.

Bên cạnh đó, PC Nghệ An cũng sẽ tăng cường kiểm tra, giám sát, không để phát sinh vụ việc phạm mới; triển khai các dự án đầu tư, sữa chữa, nâng cấp lưới điện, giảm các vụ vi phạm khoảng cách pha - đất… “Tuy nhiên, cùng với nỗ lực của ngành điện, PC Nghệ An rất mong nhận được hỗ trợ của chính quyền địa phương các cấp, nhất là cấp thôn, xã, trực tiếp tham gia gặp gỡ, vận động các chủ hộ, tổ chức, đơn vị, tháo dỡ, xử lý các công trình vi phạm hành lang an toàn lưới điện” - ông Lê Quang Thanh cho biết thêm.

Theo Sở Công Thương Nghệ An, để đảm bảo hành lang an toàn lưới điện, từ ngày 15/4 đến 31/10/2023, Sở đã thành lập đoàn kiểm tra an toàn hành lang lưới điện. Đoàn tập trung kiểm tra các điểm vi phạm hành lang an toàn lưới điện, và việc thực hiện công tác bảo vệ hành lang lưới điện cao áp tại một số điện lực thuộc Công ty Điện lực Nghệ An. Qua đó, đề xuất biện pháp xử lý giảm thiểu, phòng ngừa, ngăn chặn các vi phạm mới phát sinh về bảo vệ an toàn công trình lưới điện cao áp trên địa bàn.