Tại cuộc họp rà soát, cho ý kiến hoàn thiện dự thảo Nghị định quy định chi tiết về đất trồng lúa, chiều ngày 12/8, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho biết, quá trình xây dựng, hoàn thiện dự thảo Nghị định về đất trồng lúa phải giải quyết được những nội dung quan trọng, mở ra hướng mới cho bà con nông dân phát triển kinh tế, làm giàu từ đất trồng lúa.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp rà soát, cho ý kiến hoàn thiện dự thảo Nghị định quy định chi tiết về đất trồng lúa. Ảnh: VGP/MK

Báo cáo tiếp thu, giải trình hoàn thiện dự thảo Nghị định, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hoàng Trung cho biết, Bộ này đã rà soát, bổ sung các khái niệm, định nghĩa như "năng suất cao", "khu vực diện tích đất trồng lúa được xây dựng công trình phải liền khoảnh, liền thửa"; "công trình phục vụ trực tiếp sản xuất nông nghiệp" theo hướng rõ ràng, minh bạch hơn.

Về xây dựng công trình phục vụ trực tiếp sản xuất nông nghiệp, dự thảo Nghị định quy định diện tích trồng lúa được phép xây dựng công trình phục vụ trực tiếp sản xuất nông nghiệp phải có diện tích tối thiểu là 50 ha nhằm thúc đẩy tích tụ ruộng đất, xây dựng vùng sản xuất quy mô lớn, tập trung. UBND cấp tỉnh căn cứ các điều kiện, quy định cụ thể về diện tích, vị trí, mục đích sử dụng của công trình phù hợp với điều kiện thực tiễn địa phương và thực hiện việc quản lý Nhà nước về xây dựng công trình phục vụ trực tiếp sản xuất nông nghiệp trên đất trồng lúa.

Tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Trần Tiến Dũng đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung thêm tiêu chí để không làm mất đi điều kiện trồng lúa khi chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi hoặc khi xây dựng công trình phục vụ trực tiếp sản xuất nông nghiệp; làm rõ diện tích xây dựng tối đa, cấp công trình phục vụ trực tiếp sản xuất nông nghiệp.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà lưu ý, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phải quy định danh mục cụ thể công trình phục vụ hoạt động kinh doanh, dịch vụ thương mại nông nghiệp được xây dựng trên đất lúa, phòng ngừa trục lợi chính sách. Trong chính sách đầu tư, hỗ trợ đầu tư kết cấu hạ tầng, khoa học công nghệ hiện đại phục vụ trực tiếp vùng quy hoạch trồng lúa có năng suất, chất lượng cao, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn làm rõ quy mô, đối tượng đầu tư, hỗ trợ đầu tư, định mức hỗ trợ đầu tư. Trong đó, doanh nghiệp, hợp tác xã và liên hiệp hợp tác xã – đối tượng trung tâm, nòng cốt, động lực, là đầu kéo cho phát triển bền vững cho vùng quy hoạch trồng lúa có năng suất, chất lượng cao.

Nội dung hỗ trợ là các dự án cụ thể và có tính cốt lõi, có vai trò động lực, là đòn bẩy để đề xuất đầu tư, hỗ trợ đầu tư nhằm tăng giá trị gia tăng với sản xuất lúa, tác động làm thay đổi cơ bản đời sống, thu nhập người dân, thay đổi chuỗi giá trị ngành hàng lúa gạo trong điều kiện hiện nay, từ đó góp phần giúp người dân trồng lúa các vùng này yên tâm sản xuất lúa, gạo, hạn chế chuyển đổi mục đích đất trồng lúa.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đỗ Thành Trung cho rằng cơ quan soạn thảo cần xem xét quy định tỉ lệ hỗ trợ phù hợp cho các loại đối tượng sử dụng đất lúa khác nhau (người dân, doanh nghiệp, hợp tác xã); cơ chế quản lý, vận hành, duy tu, bảo dưỡng cho các công trình hạ tầng do Nhà nước hỗ trợ đầu tư toàn bộ; bảo đảm không chồng chéo, hoặc xung đột với các quy định pháp luật khác liên quan đến xác định loại doanh nghiệp sản xuất trên đất trồng lúa được hưởng hỗ trợ.

Phó Thủ tướng yêu cầu có tiêu chí cho những công trình hạ tầng kỹ thuật Nhà nước hỗ trợ đầu tư 100%; những dự án, chương trình hỗ trợ kinh phí một phần cho doanh nghiệp, hợp tác xã, người trồng lúa để gia tăng chuỗi giá trị từ hoạt động sản xuất trên đất trồng lúa.

Bên cạnh đó, các ý kiến tập trung thảo luận, đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phải làm rõ nguyên tắc xác định, phân bổ, sử dụng nguồn kinh phí chi thường xuyên, chi đầu tư từ ngân sách Nhà nước (Trung ương, địa phương) dành cho địa phương sản xuất lúa; các vùng quy hoạch trồng lúa có năng suất, chất lượng cao.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, ngoài kinh phí hỗ trợ thường xuyên cho đất chuyên trồng lúa, phải tạo khác biệt mang tính đột phá cho vùng quy hoạch trồng lúa có năng suất, chất lượng cao với nguồn lực đầu tư tập trung vào những nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm, "ra tấm, ra món" như: Kết cấu hạ tầng thủy lợi, giao thông đầu mối; nghiên cứu về giống, thuốc bảo vệ thực vật, phân bón; áp dụng quy trình khoa học công nghệ; thu hoạch, bảo quản, chế biến…

Theo Phó Thủ tướng, Nghị định phải quy định rõ các trường hợp Nhà nước đầu tư một phần hay toàn bộ từ nguồn vốn đầu tư công hoặc sử dụng kinh phí chi thường xuyên khi hỗ trợ người sử dụng đất trồng lúa (cá nhân, hộ gia đình, hợp tác xã, doanh nghiệp), các đơn vị nghiên cứu, nhà khoa học... Đồng thời, tính đến những chi phí có thể phát sinh trong tương lai để nâng cao năng suất, chất lượng cho đất trồng lúa nói chung, vùng quy hoạch trồng lúa có năng suất, chất lượng cao nói riêng về công nghệ, quản lý canh tác, giảm phát thải khí nhà kính, phòng tránh thiên tai, thích ứng biến đổi khí hậu..

Đồng thời, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với các bộ, ngành liên quan tiếp thu đầy đủ các ý kiến đóng góp để bảo đảm sự thống nhất về từ ngữ, kỹ thuật soạn thảo văn bản; bảo đảm phù hợp, tương thích với các cam kết, hiệp định, thỏa thuận quốc tế mà Việt Nam đã ký kết, tham gia.