Cụ thể hơn, nghề thủ công mỹ nghệ đã góp phần rất quan trọng trong việc phát triển các làng Việt cổ, đồng thời là bệ đỡ cho thương mại, tạo nên sự ổn định, phát triển của làng xã nói riêng, đất nước nói chung.

Khi đất nước chưa phát triển công nghiệp hóa, nghề thủ công được tinh luyện bởi bàn tay khéo léo cũng như tư duy hòa với thiên nhiên, vũ trụ để tồn tại của người Việt. Những sản phẩm thủ công ấy chứa đựng ý nghĩa sâu sắc về bản sắc truyền thống văn hóa dân tộc ở những lĩnh vực nhất định.

Sản phẩm thủ công mỹ nghệ không đơn giản là sản phẩm để trang trí, sử dụng, mà thông qua những sản phẩm này, người ta tìm thấy tâm hồn của cả dân tộc, chí ít là tâm hồn của các làng nghề, các nghệ nhân. Trong đó, sự thổn thức của mỗi sản phẩm điêu khắc, thêu ren, mây tre đan, gốm sứ… cũng chính là sự thổn thức của nghệ nhân; phản ánh về ước vọng truyền đời của người Việt. Đó là mong ước mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, mọi vật sinh sôi, nảy nở, nghề nghiệp phát triển. Đây cũng chính là yếu tố tinh thần cổ truyền tốt đẹp mà người ta còn tìm thấy được ở bên lề các hiện vật.

Khi tiếp cận với các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, nếu chỉ nhìn thấy nó đẹp không thôi thì chưa đủ, vì cái đẹp đó có thể mắt ai cũng nhìn thấy. Song cái ý nghĩa, giá trị biểu tượng phía sau sản phẩm mới là quan trọng nhất. Bởi bên cạnh vẻ độc đáo, tinh xảo ở hình thức; còn có bao nhiêu tiếng thầm thì với thiên nhiên, vũ trụ với các vấn đề khác của tự nhiên, với xúc cảm của con người, của tâm linh và hiện tại.

Hơn 2.000 làng nghề hiện có, cùng vô số những sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ nhiều chất liệu, được sáng tạo bởi các nghệ nhân trong khắp đất nước… đang là minh chứng cho một nền văn hóa riêng có của Việt Nam. Trong đó, nghề thủ công mỹ nghệ và làng nghề của một đất nước nông nghiệp chính là hoa trái để tạo nên vẻ đẹp đời sống của con người. Nghề và làng nghề giúp con người cân bằng với cuộc sống, yêu quý cuộc sống hơn, thấy rõ hơn vẻ đẹp của văn hóa phản ánh trong mỗi sản phẩm.

Hơn tất cả, những nghệ nhân chính là người nối dòng nghệ thuật truyền thống, giữ lấy vẻ đẹp truyền thống không chỉ bằng hình thức mà bằng cả giá trị nội dung thể hiện trên những sản phẩm thủ công mỹ nghệ. Do đó, việc phong tặng/truy tặng danh hiệu “Nghệ nhân Nhân dân”, “Nghệ nhân Ưu tú” là sự động viên lớn cho các nghệ nhân. Với họ, đây không chỉ là hạnh phúc, niềm tự hào của cá nhân, mà hơn thế còn là sự ghi nhận cho những thành quả lao động của các nghệ nhân, để từ niềm tự hào nghề nghiệp, các nghệ nhân tiếp tục cống hiến, truyền dạy cho lớp lớp những người thợ trên khắp mọi miền Tổ quốc.