Xây dựng là ngành kinh tế tiêu tốn, sử dụng nhiều năng lượng nhất, chiếm khoảng 35% - 40% tổng mức tiêu thụ năng lượng quốc gia, trong đó chủ yếu là tiêu thụ năng lượng điện. Chính vì sử dụng nhiều năng lượng, cùng với xu thế khoa học, công nghệ ngày càng phát triển, nên ngành xây dựng lại là ngành có tiềm năng, dư địa rất lớn để sử dụng năng lượng một cách tiết kiệm và hiệu quả.

Các nghiên cứu, tính toán trong lĩnh vực xây dựng và năng lượng, cho thấy, nếu áp dụng các công nghệ, giải pháp thiết kế, sử dụng thiết bị cũng như các giải pháp pháp kỹ thuật khác vào việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong quá trình xây dựng, vận hành đối với các tòa nhà thương mại, chung cư cao tầng, có thể giúp tiếp kiệm được từ 25% đến 67% năng lượng tiêu thụ. Điều này, sẽ góp phần làm giảm chi phí vận hành các công trình tòa nhà, giảm lượng khí thải CO2 ra môi trường, mang lại lợi ích về kinh tế, cải thiện chất lượng cuộc sống và môi trường.

Kể từ năm 2016 đến năm 2021, với sự hỗ trợ bởi Quỹ Môi trường toàn cầu (GEF), thông qua UNDP, dự án EECB đã triển khai một số các giải pháp thúc đẩy tiết kiệm và sử dụng năng lượng hiệu quả trong lĩnh vực xây dựng và vận hành các công trình tòa nhà tại Việt Nam, thu được kết quả đáng khích lệ, góp phần làm giảm lượng khí thải nhà kính trực tiếp khoảng 73.035 tấn CO2. Dự án đã cung cấp hỗ trợ kỹ thuật cho 23 tòa nhà mới và cải tạo, với tổng số 75 giải pháp được áp dụng giúp tiết kiệm được 12.000 MWh điện (tương đương giảm khoảng 10.000 tấn CO2tđ), tiết kiệm được khoảng 35 tỷ đồng. Những con số nêu trên, chứng tỏ đầu tư vào các giải pháp tiết kiệm năng lượng đối với các dự án công trình xanh và sử dụng năng lượng hiệu quả, đã được các nghiên cứu tính toán và chỉ ra có mức chi phí đầu tư gia tăng bình quân chỉ dưới 3%, thời gian hoàn vốn các dự án này trung bình là 3,5 năm, hoàn toàn có tính khả thi.

Công trình sử dụng năng lượng hiệu quả mang lại nhiều lợi ích. Ảnh minh họa

Ngoài ra, dự án cũng đã cung cấp các nghiên cứu, kiến nghị chính sách và đã đưa được một số các quy định về xây dựng công trình xanh, công trình sử dụng hiệu quả năng lượng vào Luật sửa đổi, bổ sung Luật Xây dựng (tháng 6/2020) và Nghị định hướng dẫn quản lý dự án đầu tư xây dựng (Nghị định số 15/2011/ NĐ-CP). Trong đó, có 05 tiêu chuẩn kỹ thuật về đặc tính sử dụng năng lượng hiệu quả của vật liệu xây dựng; 06 tiêu chuẩn kỹ thuật về phương pháp lập hồ sơ tiêu thụ năng lượng cụ thể; 01 định mức chi phí kỹ thuật liên quan đến chi phí dịch vụ tư vấn về tiết kiệm năng lượng và lộ trình phát triển các công trình sử dụng năng lượng hiệu quả tại Việt Nam; 02 cơ sở dữ liệu về thiết bị và vật liệu tiết kiệm năng lượng…

Ông Patrick Haverman - Phó đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam, khẳng định: “Công trình xanh và công trình hiệu quả năng lượng, là yếu tố cần thiết cho sự tăng trưởng bền vững, phục hồi kinh tế xanh trong lĩnh vực bất động sản. Xây dựng xanh và sử dụng hiệu quả năng lượng, giúp tiết kiệm chi phí lâu dài, giảm phát thải khí nhà kính, góp phần cải thiện phúc lợi, sức khỏe và môi trường sống và làm việc của người sử dụng”.

Đại diện UNDP, khuyến nghị, trong thời gian tới, Chính phủ cần tiếp tục duy trì, khuyến khích, thúc đẩy phát triển các công trình xanh, công trình hiệu quả năng lượng. Theo đó, cần chính thức ban hành các công cụ về hồ sơ tiêu thụ năng lượng, định mức năng lượng và hệ thống chứng nhận công trình tiết kiệm năng lượng ở Việt Nam; thiết kế các cơ chế khuyến khích cụ thể và các mô hình tài chính sáng tạo để tạo điều kiện cho việc gia tăng nguồn cung và cầu về các công trình xanh, công trình hiệu quả năng lượng; thúc đẩy triển vọng dài hạn của khu vực tư nhân hướng tới phát triển các công trình xanh cân bằng năng lượng vào năm 2050; tăng cường tuyên truyền, giáo dục để nâng cao nhận thức của người dân về lợi ích sức khỏe, môi trường và giảm hóa đơn tiền điện khi sử dụng các công trình xanh, công trình sử dụng năng lượng hiệu quả.

Ở góc độ cơ quan của Chính phủ, thực hiện chức năng quản lý chuyên ngành, ông Lê Quang Hùng - Thứ trưởng Bộ Xây dựng, đánh giá: “Dự án EECB triển khai đã mang lại những tác động có ý nghĩa tích cực đối với ngành xây dựng nói riêng, đồng thời góp phần vào thực hiện mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính của Việt Nam nói chung. Ông Hùng khẳng định, kết quả triển khai thực hiện và bài học từ việc áp dụng 75 giải pháp tiết kiệm năng lượng của EECB, sẽ được chia sẻ và tiếp tục phát triển, nhân rộng”.