Đẩy mạnh bảo vệ ngành sản xuất trong nước

Sau khi Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và tham gia các Hiệp định thương mại tự do (FTA) đa phương và song phương, bên cạnh việc có nhiều lợi thế khi ta có cơ hội tiếp cận thị trường xuất khẩu thì chúng ta cũng phải mở cửa cho các nước thành viên bằng việc cắt giảm sâu thuế nhập khẩu. Điều đó dẫn đến nhiều ngành hàng của Việt Nam đã phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ hàng hoá nhập khẩu. Đây là hệ quả tất yếu của hội nhập kinh tế quốc tế.

Phòng vệ thương mại kịp thời với sản phẩm đường đã góp phần bảo vệ lợi ích của hàng trăm nghìn hộ nông dân trồng mía trên khắp cả nước. Ảnh: TTXVN

Theo Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công Thương việc thực hiện cắt giảm thuế quan theo cam kết trong các FTA đưa mức thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt xuống rất thấp, nhiều dòng thuế ở mức 0%; tình hình thương mại khu vực và toàn cầu, xung đột thương mại giữa một số nước diễn biến phức tạp kéo theo xu thế bảo hộ thương mại tại nhiều nước và chi phí nhiều loại hàng hóa đầu vào, chi phí vận tải tăng cao... đã làm cho nhiều ngành sản xuất chịu thiệt hại bởi hàng hóa nhập khẩu đã đề nghị áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại với hàng hóa nhập khẩu.

Các biện pháp phòng vệ thương mại đóng vai trò quan trọng để đảm bảo nền kinh tế có thể hội nhập hiệu quả, giảm thiểu tác động tiêu cực tới các ngành hàng, doanh nghiệp. Đây là các biện pháp được WTO cho phép và đã được các nước trên thế giới, đặc biệt là các nền kinh tế lớn áp dụng thường xuyên, phổ biến trong thương mại quốc tế.

Trong bối cảnh đó, trao đổi với Vuasanca , ông Chu Thắng Trung – Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công Thương cho biết, công tác phòng vệ thương mại của Việt Nam trong thời gian qua đã được đẩy mạnh cả về phạm vi, quy mô, mức độ và đạt được kết quả tích cực, góp phần nâng cao hiệu quả của tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, đặc biệt là tham gia các Hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới.

Tính đến thời điểm hiện tại, Bộ Công Thương đã khởi xướng điều tra 27 vụ việc phòng vệ thương mại với hàng hoá nhập khẩu. Trong số đó, Bộ Công Thương đã ban hành quyết định áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại với 22 vụ việc.

Các mặt hàng điều tra khá đa dạng gồm: Các sản phẩm kim loại cơ bản (nhôm, thép, vật liệu hàn), hóa chất và nhựa (sorbitol, sợi filament, màng BOPP), vật liệu xây dựng (ván gỗ MDF, kính nổi), hàng tiêu dùng cơ bản (bột ngọt, đường mía, đường lỏng HFCS), trong đó có nhiều sản phẩm có mối quan hệ mật thiết và đặc biệt quan trọng tới đời sống của người nông dân (sản phẩm đường, bột ngọt (liên quan tới cây mía), sorbitol (liên quan tới cây sắn).

Bên cạnh đó, năm 2022, Bộ Công Thương tiếp tục xem xét, thẩm định một số hồ sơ đề nghị điều tra áp dụng biện pháp chống bán phá giá, chống trợ cấp đối với một số mặt hàng mới và không có vụ việc điều tra mới phát sinh trong năm. Tuy nhiên, trong năm 2022, Bộ Công Thương đã hoàn thành điều tra đối với 6 vụ việc (trong đó có 5 vụ việc Bộ Công Thương đã quyết định áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại đối với hàng nhập khẩu) và tiến hành rà soát 7 biện pháp phòng vệ thương mại đang có hiệu lực để cân nhắc điều chỉnh mức độ, phạm vi và thời gian áp dụng các biện pháp theo quy định của pháp luật.

Tạo lập lại môi trường cạnh tranh bình đẳng

Thực tế cho thấy, theo đánh giá của Cục Phòng vệ thương mại, các biện pháp phòng vệ thương mại đã áp dụng với hàng nhập khẩu hiện đang bảo vệ các ngành sản xuất trong nước chiếm khoảng 9,5% GDP của Việt Nam (ước tính theo GDP năm 2022) và công ăn việc làm của hàng triệu người lao động trong các lĩnh vực sản xuất trong nước. Đặc biệt trong các lĩnh vực ngành hàng nhạy cảm như nông nghiệp, các biện pháp phòng vệ thương mại kịp thời với sản phẩm đường đã góp phần bảo vệ lợi ích của hàng trăm nghìn hộ nông dân trồng mía trên khắp cả nước.

Ông Chu Thắng Trung – Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại nhận định, nhờ việc áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại hợp lý, phù hợp với cam kết quốc tế, các ngành sản xuất trong nước được bảo vệ trước những hành vi cạnh tranh không bình đẳng của hàng nhập khẩu, từ đó tạo điều kiện để doanh nghiệp trong nước phát triển, tạo thêm việc làm và giá trị gia tăng cho nền kinh tế.

"Việc điều tra, áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại tiếp tục được đẩy mạnh đã góp phần bảo vệ, tạo lập lại môi trường cạnh tranh bình đẳng cho các ngành sản xuất trong nước trong bối cảnh nhiều hàng hóa nhập khẩu có dấu hiệu bị bán phá giá hoặc được trợ cấp, gây thiệt hại nghiêm trọng cho một số ngành sản xuất trong nước"- ông Trung nêu rõ.

Bên cạnh đó, ông Chu Thắng Trung cho hay, các biện pháp phòng vệ thương mại đã áp dụng cũng góp phần tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Theo thống kê, các biện pháp phòng vệ thương mại đã áp dụng đóng góp hàng nghìn tỷ đồng tiền thuế thu được vào ngân sách nhà nước. Ở góc độ tiêu dùng, các biện pháp phòng vệ thương mại trong dài hạn giúp cho nền kinh tế không bị phụ thuộc hoàn toàn vào nhập khẩu, đem lại sự ổn định và chống chịu tốt hơn trước các tác động và cú sốc từ bên ngoài.

Đặc biệt, trong nhiều trường hợp, việc áp dụng phòng vệ thương mại cũng giúp tăng khả năng tận dụng cam kết trong các Hiệp định Thương mại tự do (FTA), đồng thời làm giảm nguy cơ Việt Nam bị nước ngoài điều tra lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại do ta đã chủ động và bảo vệ được nguồn nguyên liệu sản xuất trong nước.

Thời gian tới, với quá trình hội nhập sâu rộng của nền kinh tế, nhất là trong bối cảnh đẩy mạnh thực thi các cam kết của các FTA, ông Chu Thắng Trung cho biết, Cục Phòng vệ thương mại sẽ tiếp tục thực hiện cuộc điều tra phòng vệ thương mại đối với hàng hóa nhập khẩu một cách công bằng, công khai, minh bạch.

"Cục Phòng vệ thương mại sẽ tiến hành thu thập thông tin, lắng nghe ý kiến của tất cả các bên, không chỉ với ngành sản xuất trong nước mà cả với những bên liên quan bị ảnh hưởng bởi các biện pháp phòng vệ thương mại để đưa ra những kiến nghị, đề xuất với Bộ Công Thương về việc áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại một cách công bằng theo đúng quy định của pháp luật và cam kết quốc tế"- ông Trung nhấn mạnh.