Sơn La là vùng có khí hậu đặc trưng cận ôn đới, thích hợp cho cây quýt sinh trưởng và phát triển tốt. Quýt Chiềng Cọ là giống quýt bản địa được đồng bào dân tộc Thái đưa về trồng trong vườn nhà từ rất lâu. Tuy nhiên, do không chú trọng khâu chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh nên giống quýt này bị lai tạp khiến năng suất và chất lượng không ổn định, dẫn đến chưa có sức cạnh tranh trên thị trường. Vài năm trở lại đây, chính quyền và người dân địa phương đã cùng cải tạo lại vườn quýt, bước đầu mở ra hướng phát triển kinh tế mới cho đồng bào dân tộc thiểu số.

Người dân xã Chiềng Cọ thu hoạch quýt

Không giống với quýt đường, quýt hồng, quýt Thái... quýt Chiềng Cọ mang nguồn gen quý hiếm, có thể trồng được ở những nơi có độ dốc lớn, khả năng chịu sâu bệnh tốt. Đặc biệt, quýt có vị ngọt mát, chua dịu cùng hương thơm đặc trưng khác biệt với các loại quýt khác.

Hiện xã Chiềng Cọ có gần 100 hộ dân có vườn quýt tập trung chủ yếu tại các bản: Ngoại, Muông, Hùn và bản Ót. Xác định cây quýt là một trong những cây trồng giúp người dân làm giàu, xã Chiềng Cọ không mở rộng diện tích mà tập trung vào việc đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong chăm sóc và trồng trọt nhằm nâng cao năng suất, chất lượng quýt và xây dựng thương hiệu quýt Chiềng Cọ. Quýt Chiềng Cọ thường bắt đầu thu hoạch trong khoảng thời gian từ cuối tháng 10 cho đến Tết Nguyên Đán. Tuy nhiên, quýt chính vụ ngon nhất là cuối tháng 11 đến giữa tháng 12 dương lịch, đây là lúc quýt chín mọng, có vị ngọt hơn. Vì được trồng và chăm sóc theo quy trình hữu cơ, không sử dụng phân bón hóa học nên vỏ quýt có màu vàng và có những vết nám. Đây cũng là điểm dễ nhận biết của quýt Chiềng Cọ so với các loại quýt khác trên thị trường.

Các hộ gia đình được hướng dẫn kỹ thuật trồng, đốn tỉa, chăm sóc...

Để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường, từng bước khuyến khích bà con thâm canh và phát triển vùng sản xuất quýt có chất lượng cao, năm 2021, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp Thành phố đã triển khai xây dựng mô hình cải tạo, thâm canh quýt Chiềng Cọ. Tham gia mô hình, các hộ gia đình được hướng dẫn kỹ thuật trồng, đốn tỉa, chăm sóc, bón phân, phòng trừ dịch hại, sử dụng vật liệu giữ ẩm trên đất dốc... Nhờ đó, chất lượng quýt được nâng lên, năng suất nhờ đó cũng tăng theo.

Thành phố cũng chỉ đạo Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp phối hợp với các đơn vị tổ chức hội thảo đầu bờ đánh giá hiệu quả mô hình cải tạo, thâm canh quýt Chiềng Cọ và nhân rộng mô hình, giúp người trồng quýt từng bước tiếp cận và làm chủ các tiến bộ kỹ thuật mới, ứng dụng vào trồng, chăm sóc vườn cây, tăng thu nhập và từng bước làm giàu cho người trồng quýt. Qua đó, góp phần thúc đẩy thương hiệu quýt Chiềng Cọ phát triển.

Cây quýt được trồng và chăm sóc hiệu quả đang mở ra hướng làm kinh tế mới ở Chiềng Cọ. Việc triển khai mô hình này cũng góp phần thực hiện đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng giá trị gia tăng, nâng cao hiệu quả sử dụng đất cũng như phát huy tiềm năng, lợi thế của tỉnh Sơn La.