Chủ động chuẩn bị từ sớm

Đầu tư hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông là nhiệm vụ quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội. Trong giai đoạn hiện nay, Nhà nước đang tập trung đầu tư để đồng bộ hệ thống hạ tầng giao thông, trong đó có nhiều dự án quan trọng quốc gia, dự án trọng điểm ngành giao thông. Vì vậy, việc triển khai các dự án quan trọng quốc gia luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo quyết liệt từ lãnh đạo Chính phủ với sự đồng hành của Quốc hội. Điển hình như đối với Dự án cao tốc Bắc - Nam, Chính phủ rất quan tâm thúc đẩy tiến độ thực hiện dự án, Quốc hội cũng đã có những cơ chế đặc thù để giải quyết những khó khăn, vướng mắc. Trong năm 2024, Quốc hội tiến hành giám sát tối cao việc triển khai thực hiện một số dự án quan trọng quốc gia, trong đó có Dự án cao tốc Bắc - Nam.

Bám sát định hướng chỉ đạo của Đảng và Nhà nước, công tác giám sát của Quốc hội, hàng loạt dự án quan trọng quốc gia đã đưa vào Kế hoạch kiểm toán năm 2024 của Kiểm toán nhà nước. Chia sẻ tại Tọa đàm truyền hình “Kế hoạch kiểm toán năm 2024 - Gọn nhưng chất” do Báo Kiểm toán tổ chức mới đây, ông Vũ Thanh Hải - Kiểm toán trưởng Kiểm toán nhà nước chuyên ngành IV - cho biết, với chức năng, nhiệm vụ được giao, trong năm 2024, Kiểm toán nhà nước chuyên ngành IV đề xuất thực hiện một số cuộc kiểm toán dự án trọng điểm như: Dự án thành phần đường bộ cao tốc Bắc - Nam, Dự án đường Vành đai 3 TP. Hồ Chí Minh, Dự án đường Vành đai 4 TP. Hà Nội, cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, cao tốc Tuyên Quang - Hà Giang.

“Đây là những dự án lớn, có tính chất kỹ thuật phức tạp và có những yếu tố đặc thù trong tổ chức thực hiện. Vì vậy, Kiểm toán nhà nước chuyên ngành IV xác định việc kiểm toán các dự án quan trọng quốc gia là nhiệm vụ trọng tâm của đơn vị trong năm 2024” - ông Vũ Thanh Hải nhấn mạnh.

Tọa đàm truyền hình “Kế hoạch kiểm toán năm 2024 - Gọn nhưng chất”

Theo ông Hải, trong quá trình kiểm toán các dự án đầu tư, ngoài việc tuân thủ các quy định của pháp luật và các quy định của Nhà nước có liên quan đến nội dung kiểm toán; tuân thủ quy định về chuẩn mực hệ thống, quy trình cũng như các nội dung trong kế hoạch kiểm toán đã được duyệt, Kiểm toán nhà nước sẽ tập trung đánh giá về công tác chuẩn bị đầu tư, công tác thiết kế, dự toán, công tác lựa chọn nhà thầu, giải ngân, thanh toán cũng như đánh giá về tiến độ thực hiện dự án…

Đối với những dự án quan trọng quốc gia, có yếu tố đặc thù, quá trình kiểm toán còn tập trung thêm vào những nội dung liên quan đến việc chỉ định thầu, sử dụng vật liệu đắp, một số yếu tố đặc thù của dự án, việc sử dụng những công nghệ mới, định mức mới hoặc những giải pháp mới trong thực hiện thi công dự án…

“Đặc biệt, qua kiểm toán đánh giá việc thực hiện theo cơ chế đặc thù của các dự án, Kiểm toán nhà nước sẽ báo cáo với Quốc hội và các cơ quan liên quan về những vướng mắc, bất cập hoặc những vấn đề cần giải quyết để tháo gỡ những khó khăn trong thực hiện các dự án này” - ông Vũ Thanh Hải nhấn mạnh.

Với trọng tâm kiểm toán đã được xác định rõ, ngay trong quá trình nghiên cứu và lựa chọn đầu mối kiểm toán, Kiểm toán nhà nước chuyên ngành IV và các đơn vị kiểm toán đã tiến hành nghiên cứu sơ bộ, cập nhật thông tin để xác định lựa chọn nhiệm vụ kiểm toán đảm bảo theo yêu cầu chung của Kiểm toán nhà nước. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ kiểm toán, Kiểm toán nhà nước cũng đã có hướng dẫn riêng cho những cuộc kiểm toán có tính chất đặc thù. Để thực hiện tốt nhiệm vụ kiểm toán, các đơn vị đã tổ chức nghiên cứu các văn bản có liên quan về tiêu chuẩn kỹ thuật, nghiệp vụ, quy định của Nhà nước, các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Ngành.

“Ngay từ đầu năm, chúng tôi đã chủ động tổ chức tập huấn nghiệp vụ, mời một số chuyên gia đầu ngành của Bộ Giao thông vận tải, Bộ Kế hoạch và Đầu tư để giới thiệu về những đặc thù của dự án, những vấn đề có liên quan đến dự án. Đồng thời, lựa chọn những kiểm toán viên có năng lực, trình độ, có khả năng đáp ứng được yêu cầu để tham gia đoàn kiểm toán” - ông Hải thông tin.

Kiểm toán nhà nước tập trung kiểm toán sớm dự án quan trọng quốc gia, phục vụ hoạt động giám sát của Quốc hội

Bám sát lộ trình kế hoạch giám sát của Quốc hội

Chia sẻ thêm về vấn đề này, ông Vũ Ngọc Tuấn - Vụ trưởng Vụ Tổng hợp cho biết, nhận thức rõ tầm quan trọng của việc kiểm toán các dự án quan trọng quốc gia, ngoài công tác chuẩn bị kỹ lưỡng từ các đơn vị được giao nhiệm vụ kiểm toán, Kiểm toán nhà nước cũng xác định rõ, với quy mô, khối lượng thực hiện các dự án rất lớn thì một đơn vị kiểm toán khó có thể thực hiện kiểm toán toàn bộ các dự án. Vì vậy, Vụ Tổng hợp đã tham mưu cho lãnh đạo Kiểm toán nhà nước trên cơ sở cân đối các nguồn lực để giao nhiệm vụ cho Kiểm toán nhà nước chuyên ngành IV là đầu mối chủ trì xây dựng đề cương, hướng dẫn kiểm toán và chủ trì tháo gỡ các vướng mắc trong quá trình tổ chức kiểm toán và tổng hợp kết quả kiểm toán của toàn Ngành. Ngoài ra, các đơn vị khác như Kiểm toán nhà nước chuyên ngành V, một số Kiểm toán nhà nước khu vực cũng được phân giao tham gia nhiệm vụ kiểm toán này.

Đặc biệt, ông Vũ Ngọc Tuấn nhấn mạnh, việc tổ chức kiểm toán các dự án phải gắn với lộ trình kế hoạch giám sát của Quốc hội. “Ngay trong kỳ họp đầu năm sắp tới, Quốc hội sẽ tiến hành giám sát việc thực hiện các dự án quan trọng quốc gia. Điều này đòi hỏi Kiểm toán nhà nước khi xây dựng kế hoạch kiểm toán phải lựa chọn một số dự án vừa có giá trị, khối lượng, tiến độ phù hợp, vừa có những yếu tố đặc thù để kịp thời kiểm toán, cung cấp thông tin cho đoàn giám sát của Quốc hội” - ông Tuấn nêu rõ.

Từ góc độ đơn vị được kiểm toán, ông Lê Thắng - Giám đốc Ban Quản lý dự án 2 (Bộ Giao thông vận tải) cho biết, các dự án cao tốc là những dự án trọng điểm, quá trình triển khai gặp rất nhiều khó khăn liên quan đến các vấn đề về định mức máy móc, hầm hay một số vấn đề mới phát sinh. Hiện nay, Bộ Xây dựng đang phối hợp với Bộ Giao thông vận tải để giải quyết những vấn đề này.

“Chúng tôi mong muốn trong quá trình kiểm toán, Kiểm toán nhà nước sẽ làm việc sâu sát với địa phương cũng như các nhà thầu để lắng nghe khách quan về vấn đề này, từ đó có kiến nghị phù hợp để thúc đẩy nhanh việc xây dựng và ban hành các định mức” - ông Thắng nói.

Với vai trò cơ quan giám sát, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Nguyễn Minh Sơn kỳ vọng, qua kiểm toán các dự án quan trọng quốc gia, Kiểm toán nhà nước sẽ phát hiện, đánh giá, kiến nghị những vấn đề không đúng, không trúng theo quy định của pháp luật trong quá trình triển khai dự án để kịp thời chấn chỉnh. Đồng thời, kết quả kiểm toán sẽ được gửi kịp thời phục vụ cho Đoàn giám sát của Quốc hội.