Tham gia buổi làm việc có đại diện lãnh đạo một số Vụ: Tài chính kế hoạch, Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững, Dầu khí - Than, Pháp chế, Viện Năng lượng, Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo và Cục Điều tiết Điện lực.

Đảm bảo điều hành hệ thống an toàn, ổn định

Báo cáo tại buổi làm việc, Tổng giám đốc Công ty Vận hành hệ thống điện và thị trường điện Quốc gia (NSMO) Nguyễn Đức Ninh cho biết: NSMO có nhiệm vụ trọng tâm là lập phương thức và chỉ huy điều hành hệ thống sản xuất, truyền tải, phân phối điện; điều hành giao dịch thị trường điện Việt Nam; quản lý và vận hành các hệ thống công nghệ như: SCADA, EMS, MMS, và các hệ thống giám sát khác; đào tạo và cấp chứng nhận vận hành, nghiên cứu khoa học, đổi mới công nghệ, và tư vấn phát triển hệ thống điện, đảm bảo an ninh cung ứng điện trong trung và dài hạn.

Toàn cảnh buổi làm việc

Bên cạnh các nhiệm vụ thực hiện theo yêu cầu của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), NSMO cũng đã thực hiện một số nhiệm vụ do Bộ Công Thương yêu cầu như góp ý các dự thảo quy hoạch điện lực quốc gia, góp ý các chủ trương nhập khẩu điện, đánh giá khả năng giải tỏa các dự án năng lượng tái tạo phục vụ công tác bổ sung quy hoạch, góp ý một số chủ trương, chính sách phát triển hệ thống điện trong trung dài hạn như cơ chế khuyến khích phát triển các loại hình nguồn/công nghệ mới…

Thực hiện nhiệm vụ được giao, trong thời gian qua NSMO (trước đây là Trung tâm điều độ hệ thống điện Quốc gia) đã hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, nhất là trong bối cảnh giai đoạn 2019-2021 nguồn năng lượng tái tạo tăng mạnh, chiếm khoảng 27% tổng công suốt nguồn của toàn hệ thống. Tuy nhiên, với sự chỉ đạo điều hành linh hoạt, NSMO đã điều hành hệ thống điện đảm bảo an toàn, ổn định, góp phần vào phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Ông Nguyễn Đức Ninh - Tổng giám đốc NSMO - báo cáo tại buổi làm việc

Để ứng phó với sự phát triển nhanh của năng lượng tái tạo, ngay từ cuối năm 2020, Trung tâm Điều độ hệ thống điện Quốc gia (A0) nay là NSMO đã tiến hành các bước chuẩn bị kỹ lưỡng về tổ chức, nhân sự và hạ tầng để hình thành lên một bộ phận mới với chuyên môn sâu về lĩnh vực này để đáp ứng được những thách thức mới đặt ra trong công tác vận hành hệ thống điện và thị trường điện.

Theo đó, Phòng Năng lượng tái tạo được thành lập và chính thức vận hành từ ngày 15/1/2021 với chức năng tham mưu quản lý, điều hành công tác: Quản lý vận hành, hậu kiểm các nguồn năng lượng tái tạo trong hệ thống điện quốc gia; tính toán dự báo, phân bổ công suất và cung cấp cơ sở dữ liệu năng lượng tái tạo phục vụ công tác vận hành hệ thống điện và thị trường điện đặc biệt cho khung thời gian ngắn hạn…

“Trong hơn 3 năm hoạt động, NSMO đã xây dựng và vận hành hạ tầng công nghệ thông tin phục vụ công tác quản lý, giám sát và dự báo các nguồn năng lượng tái tạo. Đồng thời, thực hiện mua các nguồn dự báo từ các đơn vị cung cấp dịch vụ dự báo quốc tế uy tín và tự xây dựng hệ thống dự báo năng lượng tái tạo ứng dụng AI tại NSMO, hệ thống lựa chọn công suất dự báo tổng hợp các nguồn dự báo khác nhau”- ông Nguyễn Đức Ninh cho hay.

Đối với nguồn điện mặt trời mái nhà, NSMO đã phối hợp với các đơn vị nghiên cứu chuyên ngành để ứng dụng công nghệ ảnh vệ tinh trong tính toán, ước lượng công suất phát các nguồn điện mặt trời mái nhà gần thời gian thực cho hơn 700 trạm biến áp 110kV trên toàn quốc cho cả hai cấp điện áp trung và hạ áp.

Đối với nguồn thủy điện nhỏ, NSMO đã xây dựng hệ thống quản lý nguồn phân tán (DGMS) với nền tảng thu thập, công bố và trao đổi thông tin giữa các cấp điều độ (điều độ quốc gia, điều độ miền và điều độ phân phối), từ đó nâng cao chất lượng công tác quản lý, giám sát nguồn thủy điện nhỏ.

Cũng theo ông Nguyễn Đức Ninh, hiện NSMO đã có hoạt động trao đổi, hợp tác quốc tế sâu rộng với nhiều nước trong khu vực và trên thế giới. Trong 8 tháng đầu năm 2024, NSMO đã tích cực tham gia nhiều chương trình hợp tác quốc tế, bao gồm các hội thảo, đào tạo, và trao đổi kinh nghiệm với nhiều đối tác quốc tế như Chính phủ Mỹ, Đại sứ quán Úc, Đại sứ quán Đan Mạch, và các tổ chức như Energy Exemplar, Energinet, GIZ, USEA, USAID, và WB…

Bên cạnh đó, NSMO đã chủ động tìm kiếm các cơ hội hợp tác mới, phát triển quan hệ đối tác quốc tế và đã thống nhất các quy định, quy trình trong việc quản lý hoạt động hợp tác quốc tế theo Quyết định số 117/QĐ-ĐĐQ ngày 26/3/2024. Những nỗ lực này nhấn mạnh sự chủ động và tích cực của trung tâm trong việc nâng cao năng lực và phát triển quan hệ hợp tác quốc tế.

Đoàn công tác đến thăm trung tâm điều độ của NSMO

Ngoài ra, trong năm 2023 và 2024, NSMO có 17 giải pháp cải tiến kỹ thuật được công nhận sáng kiến cấp EVN, 3 đề tài được công nhận bao gồm: Nghiên cứu sử dụng công nghệ dữ liệu lớn, AI trong dự báo phụ tải hệ thống điện quốc gia, miền và các tổng công ty điện lực; Nghiên cứu xây dựng công cụ hỗ trợ - Hệ thống tự động điều khiển phát điện - Automatic Generation Control (AGC) nhằm giám sát lưới điện nội vùng và liên vùng trên hệ thống điện Việt Nam khi có sự thâm nhập tỉ trọng cao các nguồn năng lượng tái tạo; Nghiên cứu xây dựng phần mềm xử lý dữ liệu thời gian thực hệ thống điện phục vụ công tác vận hành Hệ thống điện (Web SCADA). Giải ba Giải thưởng sáng tạo Khoa học công nghệ Việt Nam đối với Đề tài Nghiên cứu xây dựng công cụ hỗ trợ - Hệ thống tự động điều khiển phát điện - AGC nhằm giám sát lưới điện nội vùng và liên vùng trên Hệ thống điện Việt Nam khi có sự thâm nhập tỉ trọng cao các nguồn năng lượng tái tạo.

Bộ Công Thương sẽ tạo thuận lợi để NSMO hoàn thành tốt nhiệm vụ

Ông Nguyễn Đức Ninh khẳng định: Trong giai đoạn tới, bên cạnh nhiệm vụ trọng tâm về lập phương thức và chỉ huy điều hành hệ thống điện, điều hành giao dịch thị trường điện, NSMO sẽ chủ động phối hợp chặt chẽ với Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo để thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến quy hoạch điện lực theo yêu cầu của Bộ Công Thương.

Đồng thời, NSMO có thể tiếp tục thực hiện tốt một số nhiệm vụ theo yêu cầu của Bộ Công Thương bao gồm: Nhận xét, đánh giá về an ninh cung ứng điện trong trung và dài hạn, góp ý trong quá trình xây dựng các dự thảo quy hoạch điện lực quốc gia, góp ý các chủ trương nhập khẩu điện, góp ý một số chủ trương, chính sách phát triển hệ thống điện trong trung dài hạn như cơ chế khuyến khích phát triển các loại hình nguồn/công nghệ mới.

Hiện NSMO đang thực hiện giai đoạn chuẩn bị đầu tư 5 dự án liên quan đến nâng cấp cơ sở hạ tầng

Tổng giám đốc NSMO cũng kiến nghị Bộ Công Thương báo cáo Thủ tướng chính phủ sớm có cơ chế khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo đặc biệt ở miền Bắc để nâng cao khả dụng cho miền Bắc trong bối cảnh miền Bắc có nguy cơ rất lớn không đảm bảo an ninh cung cấp điện về công suất lẫn sản lượng. Xem xét các giải pháp nhằm tích hợp thêm nguồn năng lượng tái tạo (đặc biệt là nguồn điện mặt trời mái nhà) cho miền Bắc ngày từ năm 2025.

Ngoài ra, cần có cơ chế khuyến khích cho hệ thống lưu trữ điện (BESS), đồng ý chủ trương cho phép NSMO tiếp tục thực hiện ký kết và triển khai các MOU đã thực hiện (khi A0 còn thuộc EVN) như các MOU với Energinet, Marubeni… Đồng thời, triển khai sâu và rộng hơn các MOU với các đối tác mới như AEMO của Úc, TNB GSO của Malaysia…

Giai đoạn 2024-2030, NSMO sẽ tiếp tiếp tục triển khai 24 dự án với tổng mức đầu tư gần 4.700 tỷ đồng. Hiện, NSMO đang thực hiện giai đoạn chuẩn bị đầu tư 5 dự án liên quan đến nâng cấp cơ sở hạ tầng nhằm đáp ứng yêu cầu vận hành hệ thống điện và thị trường điện Quốc gia với tổng mức đầu tư 700 tỉ đồng.

Tuy nhiên, theo Tổng giám đốc NSMO, hiện đơn vị đang gặp khó khăn về việc huy động vốn đầu tư cho các dự án cấp bách. Do đó, NSMO đề nghị Bộ xem xét có hướng dẫn đơn vị để xây dựng các cơ chế hỗ trợ thu xếp vốn cho các dự án đầu tư…

Phát biểu tại buổi làm việc, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long khẳng định, lãnh đạo Bộ Công Thương cùng các Cục, Vụ, Viện thuộc Bộ sẽ luôn đồng hành và hỗ trợ công ty để đảm bảo an ninh an toàn của hệ thống điện quốc gia. Thứ trưởng chia sẻ những khó khăn mà NSMO gặp phải trong công tác vận hành hệ thống điện. Đối với các kiến nghị của công ty, Bộ sẽ xem xét trên tinh thần hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi để NSMO hoạt động và hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Đối với công tác rà soát điều chỉnh quy hoạch sơ đồ 8, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long khẳng định, NSMO là bộ phận không thể thiếu trong hoạt động rà soát điều chỉnh Quy hoạch sơ đồ điện VIII. Thứ trưởng cũng đề nghị công ty cử những người có năng lực, trình độ giỏi nhất tham gia vào tổ công tác để nghiên cứu, rà soát và điều chỉnh đáp ứng yêu cầu phát triển năng lượng theo hướng bến vững.

Liên quan đến hợp tác quốc tế, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long cho biết sẽ đồng hành cùng với NSMO và đề nghị phía công ty có thể tham gia cùng đoàn công tác của Thứ trưởng trong các cuộc làm việc, tiếp xúc với các đối tác quốc tế.