Các ngân hàng thương mại có vốn Nhà nước gồm: Vietcombank, VietinBank, Agribank và BIDV (còn gọi là Big4), hiện vẫn là những điểm sáng với lợi nhuận tỷ USD. Thế nhưng, việc tăng vốn điều lệ của nhóm Big4 so với nhóm tư nhân lại diễn ra tương đối chậm do phải phụ thuộc vào sự phê duyệt của các cơ quan chức năng.

Báo cáo gửi Quốc hội về tình hình thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội của Chính phủ mới đây cho thấy, Nghị quyết số 43/2022/QH15 quy định: Giao Chính phủ chỉ đạo xây dựng phương án tăng vốn điều lệ từ nguồn lợi nhuận sau thuế, sau trích lập các quỹ giai đoạn 2021 - 2023 cho các ngân hàng thương mại cổ phần do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ và từ nguồn ngân sách nhà nước đối với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Các ngân hàng thương mại có vốn Nhà nước gồm: Vietcombank, VietinBank, Agribank và BIDV

Cụ thể, đối với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank), trên cơ sở báo cáo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, tại Nghị quyết số 101/2023/QH15, Quốc hội đã chấp thuận chủ trương đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho Agribank giai đoạn 2021 - 2023 tương ứng với số lợi nhuận còn lại thực nộp ngân sách nhà nước giai đoạn 2021 - 2023 của Agribank, tối đa 17.100 tỷ đồng; trong đó, 6.753 tỷ đồng từ dự toán ngân sách trung ương năm 2023 và 10.437 tỷ đồng từ dự toán chi đầu tư phát triển ngân sách trung ương năm 2024.

Căn cứ Nghị quyết số 101/2023/QH15, trên cơ sở đề xuất của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Bộ Tài chính, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành các Quyết định số 1118/QĐ-TTg ngày 25/9/2023 về phương án đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho Agribank (17.100 tỷ đồng) và Quyết định số 1584/QĐ-TTg ngày 07/12/2023 về việc giao bổ sung dự toán ngân sách nhà nước năm 2023 cho Agribank (6.753 tỷ đồng).

Còn đối với các ngân hàng: Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank), Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) và Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (Vietinbank) từ nguồn lợi nhuận còn lại sau thuế, sau trích lập các quỹ giai đoạn 2021 - 2023 như sau:

Đối với BIDV, ngày 25/9/2023, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1119/QĐ-TTg phê duyệt phương án đầu tư bổ sung vốn nhà nước vào BIDV thông qua phát hành cổ phiếu để chi trả cổ tức từ nguồn lợi nhuận còn lại sau thuế, sau trích lập các quỹ năm 2021. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã chỉ đạo người đại diện phần vốn nhà nước tại BIDV tổ chức việc thực hiện tăng vốn điều lệ theo đúng trình tự, thủ tục của pháp luật hiện hành.

Đối với Vietcombank và Vietinbank, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đang tổ chức lấy ý kiến các Bộ liên quan về: Dự thảo Tờ trình Chính phủ và dự thảo Tờ trình Quốc hội về đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại Vietcombank thông qua chi trả cổ tức bằng cổ phiếu từ lợi nhuận còn lại lũy kế đến hết năm 2018 và lợi nhuận còn lại năm 2021 (20.695 tỷ đồng); Dự thảo Tờ trình Thủ tướng Chính phủ và dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về phương án đầu tư bổ sung vốn nhà nước vào Vietinbank thông qua chi trả cổ tức bằng cổ phiếu từ nguồn lợi nhuận còn lại giai đoạn 2009 - 2016 và năm 2021 (7.948 tỷ đồng).

Việc các ngân hàng có kế hoạch tăng vốn điều lệ là bước đi tất yếu và cần thiết để giúp ngân hàng nâng cao năng lực tài chính

Tại Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2024 hồi cuối tháng 4, Vietcombank cho biết, ngân hàng tiếp tục triển khai kế hoạch tăng vốn khoảng 27.700 tỷ đồng, lợi nhuận còn lại của 2021 và lợi nhuận còn lại lũy kế đến trước năm 2018 và kế hoạch phát hành riêng lẻ tỷ lệ 6,5%. Theo tờ trình, lợi nhuận sau thuế của ngân hàng riêng lẻ là 32.438 tỷ đồng. Sau khi được điều chỉnh tăng từ lợi nhuận năm trước và trích lập các quỹ, lợi nhuận còn lại là 24.987 tỷ đồng. Vietcombank sẽ dùng toàn bộ số lợi nhuận này để chia cổ tức.

Trước đó, Vietcombank cũng đã công bố kế hoạch tương tự về việc chia cổ tức bằng cổ phiếu cho 21.680 tỷ đồng lợi nhuận còn lại của năm 2022. Đồng thời, Đại hội đồng cổ đông bất thường năm 2023 đã thông qua kế hoạch tăng vốn khoảng khoảng 27.700 tỷ đồng lợi nhuận còn lại của 2021 và lợi nhuận còn lại lũy kế đến trước năm 2018. Thực hiện các kế hoạch chia từ nguồn hiện hữu giữ lại sẽ giúp vốn điều lệ Vietcombank có thể tăng lên trên 77 nghìn tỷ đồng.

Với VietinBank, ngân hàng này có 13.927 tỷ đồng lợi nhuận còn lại năm 2023 và 11.521 tỷ đồng của 2022 được giữ lại theo kế hoạch dùng để chia cổ tức bằng cổ phiếu nhưng kế hoạch này chưa được triển khai. Nếu sử dụng cả 2 nguồn này để chia, VietinBank sẽ nâng vốn điều lệ đang ở mức 53.700 tỷ đồng lên 79.148 tỷ đồng.

Tương tự, tại Đại hội đồng cổ đông năm nay, BIDV cũng dự kiến tăng vốn điều lệ hiện tại là 57.004 tỷ đồng lên 70.624 tỷ đồng. Phương án tăng vốn của BIDV là sẽ dùng 11.970 tỷ đồng lợi nhuận còn lại năm 2022 để chia cổ tức bằng cổ phiếu (tương đương tỷ lệ 21%). Bên cạnh đó, ngân hàng phát hành thêm gần 165 triệu cổ phiếu bằng hình thức chào bán riêng lẻ để tăng vốn điều lệ thêm 1.649 tỷ đồng. Thời gian thực hiện trong năm 2024 - 2025.

BIDV cũng đề xuất giữ lại một phần lợi nhuận còn lại năm 2023 để chia cổ tức bằng cổ phiếu. Được biết, lợi nhuận còn lại sau khi trích các quỹ năm 2023 là 15.491 tỷ đồng, ngân hàng muốn giữ lại 12.347 tỷ đồng để chia cổ tức bằng cổ phiếu. Nếu được Ngân hàng Nhà nước phê duyệt thì thời gian tới, vốn điều lệ của BIDV có thể tăng lên hơn 86.000 tỷ đồng.

Theo các chuyên gia, việc các ngân hàng có kế hoạch tăng vốn điều lệ là bước đi tất yếu và cần thiết để giúp ngân hàng nâng cao năng lực tài chính, bảo đảm hệ số an toàn vốn (CAR) theo quy định của các cơ quan chức năng, từ đó mở rộng quy mô, năng lực cạnh tranh và đáp ứng kế hoạch phát triển mạng lưới giao dịch.

Bên cạnh đó, việc tăng vốn cũng sẽ tạo ra dư địa về nguồn lực để các ngân hàng đầu tư cho các hệ thống công nghệ theo yêu cầu tất yếu của kỷ nguyên ngân hàng số nhằm tăng trải nghiệm dịch vụ cho khách hàng và đẩy mạnh hoạt động tín dụng, kinh doanh hiệu quả hơn nữa.