Theo số liệu của Bộ Công Thương, hiện số lượng DN hoạt động trong ngành công nghiệp hỗ trợ (CNHT) chiếm khoảng 4,5% tổng số DN ngành công nghiệp chế biến, chế tạo. Cả nước có khoảng 5.000 DN chế biến tham gia cung cấp linh kiện phụ tùng cho nhóm ngành hàng ôtô, cơ khí; trong đó, 70% doanh nghiệp tham gia cung cấp cho các nhà sản xuất trong nước và 8% cung cấp cho nhà xuất khẩu và 17% là tham gia cung cấp cho cả hai. Như vậy, mới có khoảng 30% doanh nghiệp CNHT Việt Nam tham gia được vào , chuỗi giá trị toàn cầu.

Khoảng 30% doanh nghiệp CNHT Việt Nam tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu

Phân tích thực trạng này, bà Đỗ Thị Thúy Hương - Phó Chủ tịch Hiệp hội CNHT Việt Nam - cho biết, ngoài xuất phát điểm muộn thì phải kể tới đặc thù ngành này là ngành yêu cầu tập trung vốn, công nghệ. Đây lại là hai điểm yếu khiến năng lực phát triển và đáp ứng yêu cầu trong chuỗi giá trị toàn cầu của DN Việt Nam hạn chế.

Ông Phạm Tuấn Anh - Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) - cho rằng, mặc dù Chính phủ đã phối hợp với các tổ chức, doanh nghiệp triển khai các hoạt động tăng cường liên kết giữa các DN FDI và DN Việt Nam, tuy nhiên sự liên kết còn lỏng lẻo. Nguyên nhân chính là do Việt Nam có ngành công nghiệp phát triển sau các nước khu vực 2-3 thế hệ, dung lượng thị trường nhỏ chưa đảm bảo quy mô công suất đối với sản phẩm công nghiệp để cạnh tranh về giá với thị trường khác. Trong khi đó, dư địa để can thiệp bằng chính sách vào phát triển công nghiệp không còn nhiều do phải tuân thủ các cam kết quốc tế. Nguồn lực xã hội chưa tập trung nhiều vào đầu tư sản xuất do thu hồi vốn chậm, lợi nhuận biên kém hấp dẫn so với đầu tư vào lĩnh vực khác. Ngoài ra, Việt Nam chưa có DN đóng vai trò dẫn dắt mang tính lan tỏa trong ngành công nghiệp...

Thực tế cho thấy, những chuỗi cung ứng sản xuất toàn cầu đều được dẫn dắt bằng những tập đoàn đa quốc gia, vì vậy, con đường ngắn nhất để DN Việt Nam tham gia được vào chuỗi cung ứng toàn cầu chính là liên kết với các công ty đa quốc gia. Chính vì vậy, theo Cục Công nghiệp, cần thúc đẩy liên kết, nâng cao sự vững chắc trong chuỗi cung ứng cho những ngành sản xuất chủ lực của Việt Nam như: Dệt may, da giày, điện tử… “Cùng với đó, cần hoàn thiện hệ thống thể chế, chính sách, văn bản quy phạm pháp luật làm nền tảng, tạo động lực phát triển công nghiệp, đặc biệt là nghiên cứu, xây dựng luật về phát triển công nghiệp”- lãnh đạo Cục Công nghiệp cho hay.

Ở góc độ đại diện cho DN, bà Đỗ Thị Thúy Hương bày tỏ, DN rất cần hỗ trợ của nhà nước, trước hết ở việc đào tạo nguồn nhân lực. Hiện, các DN rất khó tuyển dụng lao động chất lượng cao trong ngành công nghiệp chế biến, chế tạo.

“Muốn phát triển bền vững và có sức tăng trưởng, tạo giá trị gia tăng ngày càng cao trong chuỗi giá trị toàn cầu, vị thế DN Việt Nam được nâng lên, Chính phủ cần tiếp tục chính sách thu hút FDI có chọn lọc. Đồng thời, có điều kiện để các DN FDI có sự lan tỏa, tạo nhiều cơ hội cho DN Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng ở vị trí công nghệ cao hơn, ở những mắt xích then chốt hơn”- bà Đỗ Thị Thúy Hương nêu vấn đề.