Tại cuộc họp báo định kỳ của Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch và phục hồi kinh tế TP. Hồ Chí Minh, do UBND TP. Hồ Chí Minh tổ chức chiều tối ngày 7/9, trả lời câu hỏi của phóng viên tại cuộc họp: Nguyên nhân và khuyến cáo của Công an Thành phố với thủ đoạn giả danh công ty điện máy, siêu thị, nhãn hàng… mời người dân đánh giá sản phẩm để nhận sản phẩm, trả công quảng cáo và quà tri ân để lừa đảo.

Thượng tá Lê Mạnh Hà - Phó Trưởng Phòng Tham mưu, Công an TP. Hồ Chí Minh, khuyến cáo người dân cảnh giác thủ đoạn lừa đảo ngày càng tinh vi trên không gian mạng tại buổi họp báo

Thượng tá Lê Mạnh Hà - Phó Trưởng Phòng Tham mưu, Công an TP. Hồ Chí Minh cho biết: Cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, số người tiếp cận, sử dụng mạng internet, mạng xã hội ngày càng tăng. Đặc điểm của mạng xã hội có tính ẩn danh cao và lợi dụng sự mất cảnh giác của người dân, hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng (kể cả trong nước và thế giới) diễn ra phức tạp, thủ đoạn hoạt động ngày càng tinh vi.

Về thủ đoạn chung, theo Thượng tá Lê Mạnh Hà, các đối tượng lừa đảo trên không gian mạng đã xây dựng nhiều kịch bản (không ngừng có những kịch bản mới) đánh vào tâm lý, nhu cầu, lòng tham của bị hại như: Mong muốn tìm việc “việc nhẹ, lương cao”; “nhu cầu tìm việc linh động thời gian kiếm thêm thu nhập”; “đánh vào lòng tham khi thấy có lợi ích như được tặng quà, trao thưởng”; “mong muốn đầu tư lãi suất cao”; “quá tự tin cho rằng có thể kiếm lời trước khi đối tượng thể hiện hành vi lừa đảo”; “không hiểu nguyên tắc, chế độ làm việc của cơ quan chức năng”... để dẫn dụ bị hại đăng ký, tham gia các nhóm tư vấn (nhóm Zalo, Telegram, Facebook…), đăng nhập các phần mềm để đánh cắp thông tin, dẫn dụ, đe dọa cung cấp thông tin cá nhân, thông tin tài khoản ngân hàng, chuyển tiền, góp vốn đầu tư... từ đó chiếm đoạt tài sản.

Tuy các thủ đoạn về bản chất không mới, đối tượng chỉ thay đổi “câu chuyện lừa đảo” nhưng nhiều người vẫn bị dẫn dụ và thực hiện theo yêu cầu của các đối tượng và dù dưới bất kỳ hình thức nào thì mục đích cuối cùng của chúng là lừa chuyển tiền để chiếm đoạt tài sản của nạn nhân.

Theo vị đại diện Công an TP. Hồ Chí Minh, thời gian quan nổi lên một số phương thức, thủ đoạn lừa đảo như: Giả danh cơ quan pháp luật gọi điện thoại yêu cầu nộp tiền vào tài khoản để chứng minh phục vụ điều tra; nhân viên ngân hàng hướng dẫn sử dụng phần mềm, hoặc rút tiền mặt từ tài khoản tín dụng để chiếm đoạt hoặc lừa cung cấp dịch vụ đáo hạn thẻ tín dụng và vay tiền trực tuyến.

Đối tượng lừa đảo cũng sử dụng phương thức lừa nâng cấp sim, khi thực hiện theo hướng dẫn sẽ bị khóa sim và mất tài khoản đăng ký ngân hàng theo sim; gọi điện thông báo trúng thưởng, yêu cầu nộp thuế, phí, cước vận chuyển. Ngoài ra, còn sử dụng thủ đoạn bẫy tình trên mạng xã hội: Giả người nước ngoài làm quen, gửi quà tặng, sau giả làm hải quan yêu cầu chuyển tiền phí, thuế…

Bên cạnh đó, còn sử dụng phương thức tuyển cộng tác viên bán hàng, tuyển kế toán, tuyển cộng tác viên tham gia quảng cáo: Tuyển dụng, hướng dẫn đặt các đơn hàng ảo để nhận hoa hồng, 1-2 đơn hàng sẽ có tiền vài chục nghìn, sau đó mạng lỗi cần đăng ký thành viên, sau dẫn dắt tham gia góp tiền đặt đơn hàng mua, quảng cáo bán lại nhận hoa hồng (quảng cáo do chúng thực hiện); đăng tuyển nhân viên kinh doanh trên trang thương mại điện tử Việt Nam với thu nhập 50 USD đến 300 USD, góp tiền thực hiện đơn hàng lấy hoa hồng, sau đó chiếm đoạt; tuyển kế toán, giao thử thách thực hiện nhiệm vụ trong đó có các đơn hàng hay giả danh nhân viên các cửa hàng điện máy, các hãng bán hàng nước ngoài trên mạng mời tham gia nhấn Like quảng cáo mặt hàng để nhận tiền.

Đáng chú ý, thời gian qua cũng xuất hiện lừa đảo làm việc tại nhà “Việc nhẹ, lương cao”, “Làm việc linh động thời gian” như: Mua sản phẩm về làm tại nhà, gửi cọc để nhận sản phẩm, sau đó chiếm đoạt (thậm chí lừa chuyển tiền nhiều lần do chưa nhận được tiền). Ví dụ: Vụ lừa đảo quảng cáo nhận gia công lắp ráp bút bi với lương hấp dẫn, khi nạn nhân sập bẫy, đối tượng yêu cầu nộp tiền đặt cọc nhận hàng và chiếm đoạt; lừa tuyển kế toán dẫn dụ vào nhóm phỏng vấn, tuyển dụng, thông báo may mắn được chọn và tham gia cộng tác thực hiện thông qua nộp tiền kết nối đầu tư để lừa tiền.

Đối với lừa đảo đầu tư tài chính, đối tượng mời gọi đầu tư lợi nhuận khủng qua Lập sàn giao dịch ảo (giao dịch mua chứng khoán quốc tế ngoại hối, sàn vàng, phát hành tiền số giả danh các tập đoàn, công ty đầu tư tài chính uy tín của nước ngoài đặt tại Việt Nam, quyền chọn nhị phân (BO)…. để lôi kéo, huy động nhà đầu tư, trả hoa hồng theo mô hình đa cấp “mã liên kết”, “mã giới thiệu”; dùng nhóm quân xanh, quân đỏ để lừa tham gia, kết bạn rủ nhau cùng làm, người bạn đã xác minh, tin tưởng nộp tiền thực hiện giao dịch trên sản ảo.

Đối tượng còn dùng Telegram, Zalo, Facebook… tìm kiếm, làm quen, kết bạn tham gia chat sex và lôi kéo đầu tư vé số trúng thưởng, sau đó cho nạn nhận số tiền thắng lớn trong tài khoản, muốn rút tiền thì nộp phí, nếu không nạp tiền thì tung clip sex để khủng bố…

Ngoài ra, đối tượng còn dùng thủ đoạn lừa đảo mua hàng trực tuyến như vụ: Làm giả trang Web bán vé máy bay, gửi thông tin vé giả để chiếm đoạt tiền mua vé máy bay; hay lừa cho vay tiền lãi suất thấp; giả danh lãnh đạo: Lập zalo, facebook giả của lãnh đạo để gửi mượn tiền nhân viên chiếm đoạt tiền…

Từ những phương thức, thủ đoạn nêu trên, Thượng tá Lê Mạnh Hà khuyến cáo: Thủ đoạn lừa đảo không mới, chỉ có “câu chuyện lừa đảo mới”, do đó để tránh bị dẫn dụ lừa đảo, người dân cần lưu ý: Tất cả các cách kiếm tiền dễ dàng trên mạng đều là lừa đảo; gọi điện thoại kiểm chứng qua người thân, gặp mặt trực tiếp... khi có người thân hỏi mượn tiền.

Đặc biệt, cơ quan công an không làm việc qua điện thoại nên người dân hết sức bình tĩnh, dứt khoát từ chối làm việc qua điện thoại (nhất là các đầu số lạ); không cung cấp số tài khoản, thẻ tín dụng, thông tin cá nhân cho bất kỳ ai; tuyệt đối không chuyển tiền dưới bất cứ hình thức nào khi chưa làm việc trực tiếp với cơ quan chức năng (nếu đã chuyển phải báo ngân hàng phong tỏa ngay số tiền đã chuyển); báo cho người nhà biết và thông báo cho cơ quan Công an gần nhất để xử lý. Ngân hàng không gửi tin nhắn SMS đi kèm các đường link đăng nhập vào dịch vụ ngân hàng trực tuyến.

Người dân không chuyển tiền, không thực hiện bất cứ giao dịch nào liên quan đến chuyển tiền, góp tiền, thực hiện nhiệm vụ... cho bất kỳ ai khi chưa rõ người đó (chưa gặp mặt, chưa rõ lý lịch, không rõ địa chỉ…); liên hệ cơ quan công an qua số 113 để hiểu rõ hơn tránh vướng vào thủ đoạn lừa đảo; nên sử dụng giao dịch trực tiếp qua hợp đồng trước khi sử dụng ứng dụng qua mạng.

“Ngoài ra, người dân nên khóa tính năng thanh toán trực tuyến, khóa thẻ tín dụng ngay trên ứng dụng Internet Banking, khi nghi ngờ lộ thông tin thẻ; chỉ đăng nhập vào dịch vụ ngân hàng điện tử thông qua website chính thức của ngân hàng. Nếu đã lỡ bấm vào link lừa đảo và tiết lộ thông tin, tiến hành liên hệ đến tổng đài hỗ trợ của ngân hàng hoặc soạn tin nhắn theo cú pháp khóa khẩn cấp đã được chỉ định trước đó để được hướng dẫn thêm. Cũng như không công khai các thông tin cá nhân lên các trang mạng xã hội để tránh bị các đối tượng lợi dụng khai thác, sử dụng thủ đoạn lừa đảo; cảnh giác với các cuộc gọi, tin nhắn, email yêu cầu cung cấp thông tin” - vị đại diện Công an TP. Hồ Chí Minh khuyến cáo.