Lách luật

Theo bà Trần Thị Mỹ Hà - Trưởng phòng Quản lý thương mại Sở Công Thương Nghệ An, bán hàng đa cấp là một xu thế phân phối sản phẩm tiến bộ, hiện đại trên thế giới, mang lại nhiều giá trị và tính ưu việt cho người tiêu dùng, nên từ năm 2005, Nhà nước đã thừa nhận tính hợp pháp của hoạt động bán hàng đa cấp. Tuy nhiên, khi “thâm nhập” vào thị trường Việt Nam đã bị biến tướng, kèm theo đó là những vụ lừa đảo, kéo theo nhiều phiền phức cho khách hàng.

Cuộc hội thảo có hơn 2.000 người là thành viên được tổ chức mới đây tại TP. Vinh Nghệ An

Mới đây tại Nghệ An, hệ thống kinh doanh của Jeunesse hoạt động không chỉ ở thành phố, mà bắt đầu len lỏi về các huyện vùng quê như Đô Lương, Thanh Chương, thậm chí còn ở huyện miền núi Con Cuông, mỗi huyện đều có các trưởng nhóm phụ trách riêng. Được biết, hoạt động Jennesse gồm tổng cộng 10 cấp điều hành khác nhau trong đó 6 cấp điều hành và 4 cấp giám đốc. Đồng thời có 6 loại hoa hồng khác nhau như hoa hồng bán lẻ 35%, hoa hồng giới thiệu trực tiếp từ 25 - 250 USD; hoa hồng đội nhóm 35 - 3.500 USD/chu kỳ; hoa hồng lãnh đạo từ 5 - 20%; thưởng khách hàng ưu đãi khi nhà phân phối tìm được khách hàng từ trang web cá nhân sẽ được thưởng thêm 5 - 10% hoa hồng lãnh đạo từ F1; và cuối cùng là thưởng doanh số toàn cầu 3% vào mỗi quý.

Qua "môi giới”, chúng tôi trực tiếp gặp người đàn ông tên Cường (trú ở TP. Vinh). Cường được xem là ‘soái’ trong hệ thống Jeunesse. Cường cho biết: “Sản phẩm này có thể xem là chữa được bách bệnh”, có người thậm chí bị tai nạn xong, xương bị hoại tử nhưng sau khi dùng sản phẩm một thời gian ngắn thì xương đã tự mọc ra. Trước mắt thì bạn nên mua một liệu trình, giá 12 triệu đồng. Nếu có điều kiện thì mua luôn gói 23 triệu đồng, dùng được 6 tháng, nhiều người cũng chữa được rồi”.

Cường thuyết phục và không quên hướng dẫn cách sử dụng sản phẩm một cách tỉ mỉ. Nhưng khi được tôi nhiều lần hỏi “nếu dùng xong không khỏi thì thế nào?”, thì Cường lại lảng tránh và tiếp tục diễn thuyết - “nếu bạn mua sản phẩm, bạn sẽ được tạo một tài khoản để trở thành thành viên của hệ thống kinh doanh này. Hệ thống này hoạt động theo mô hình tháp ngược. Nếu sau này mời gọi được càng nhiều người mua sản phẩm, sẽ càng được nhiều tiền hoa hồng. Và những người cấp trên cũng sẽ được hưởng lợi theo. Một số “sep” còn nghỉ việc ở cơ quan Nhà nước về đầu quân và hiện có thu nhập rất cao….

Hay vào cuối năm 2020, theo thống kê của công đoàn ngành giáo dục Nghệ An, chỉ tính riêng trên địa bàn huyện Thanh Chương, đã có hơn 100 giáo viên tham gia đầu tư vào cái gọi là “sàn giao dịch tài chính” có tên là "Tập đoàn Lion Thanh Chương". Cách thức hoạt động của Lion Group là nhà đầu tư tạo ra tài khoản để rút nạp tiền, sau đó tạo thêm tài khoản để giao dịch trên thị trường trao đổi ngoại hối và gửi tiền cho “ban chuyên gia” tối thiểu 1.000 USD. Ban chuyên gia sẽ giao dịch giúp từ 0,8 - 1%/ngày và với lời hứa đều đặn mỗi tháng sẽ kiếm lời khoảng 22%. Những người giới thiệu người khác tham gia mở tài khoản trên sẽ nhận được phí hoa hồng giao dịch dựa trên số tài sản và khối lượng giao dịch của khách hàng, con số này càng cao thì hoa hồng càng lớn.

Trao đổi về cách thức hoạt động của Lion Group, ông Nguyễn Văn Long - chuyên viên Phòng Kế hoạch tổng hợp Sở Công Thương Nghệ An - cho biết, Lion Group không có sản phẩm kinh doanh, chỉ lấy tiền của người sau để chia cho người trước, hoạt động theo hình thức đa cấp huy động vốn. Tuy nhiên, vấn đề "u mê" ở đây chính là lãi suất cao đánh vào tâm lý muốn giàu nhanh khiến cho không ít giáo viên tham gia, vừa tham gia vừa cố “biện minh” rằng Lion Group không phải đa cấp. "Lion Group chưa được Bộ Công Thương cấp phép hoạt động, và chắc chắn cũng sẽ không được cấp phép. Chính vì vậy, người lôi kéo, rủ rê người khác tham gia vào các sàn giao dịch này cũng là vi phạm pháp luật. Người dân nên cẩn trọng…", ông Long cảnh báo.

Cẩn trọng pháp lý

Bà N.T.L (55 tuổi, phường Hưng Dũng - TP. Vinh), cũng từng là một thành viên trong hệ thống Jeunesse cho biết: “Lúc đầu tôi cũng bị “dụ” mua thuốc tiểu đường, sau khi tốn hết 23 triệu đồng để mua 10 gói sản phẩm, lượng đường huyết cũng không ổn định là bao. Sau đó, tôi được đề nghị phải lôi kéo thêm nhiều người mua hàng, nhằm kiếm thêm thu nhập từ hoa hồng. Thế nhưng, chỉ được thời gian ngắn, tôi từ bỏ vì nhận thấy có dấu hiệu lừa đảo…”.

Cuộc gặp gỡ của các thành viên Lion Group và các giáo viên trên địa bàn huyện Thanh Chương đăng tải lên mạng xã hội vào cuối năm 2020

Hoạt động của Jeunesse ngày càng có dấu hiệu lộng hành. Được biết vào cuối năm 2020, ngay tại trung tâm tiệc cưới lớn tại TP. Vinh, hệ thống kinh doanh này còn tổ chức cuộc hội thảo với hơn 2.000 người tham gia. Để lôi kéo khách hàng cũng như đào tạo kỹ năng cho các thành viên, hệ thống kinh doanh này không những hoạt động qua mạng xã hội mà còn tổ chức hàng loạt cuộc hội thảo công khai. Theo một số người tham gia hội thảo, những “nhân chứng sống” lại tiếp tục kể lể về quá trình khỏi bệnh sau khi dùng sản phẩm. Tất cả những câu chuyện đều khỏi bệnh một cách thần kỳ. Ngoài ra, tại đây nhiều thành viên, lãnh đạo hệ thống chia sẻ các kỹ năng lôi kéo thêm khách hàng cũng như nguyên tắc hoạt động của hệ thống.

Chia sẻ về điều này, bà Trần Thị Mỹ Hà cho biết thêm, Sở Công Thương chưa nhận được phản ánh nào về việc Jeunesse hoạt động đa cấp trái phép ở Nghệ An. Hệ thống kinh doanh đa cấp Jeunesse chưa được Bộ Công Thương cấp phép và chưa được Sở Công Thương Nghệ An cấp giấy xác nhận đăng ký hoạt động kinh doanh đa cấp tại Nghệ An. Vì vậy, Hệ thống kinh doanh đa cấp Jeunesse hoạt động trên địa bàn tỉnh Nghệ An là trái pháp luật.

Để hạn chế tối đa các rủi ro, thiệt hại về vật chất và pháp lý, Sở Công Thương Nghệ An lưu ý người dân kiểm tra doanh nghiệp (DN) đang tuyển dụng đã được cấp giấy chứng nhận kinh doanh theo phương thức đa cấp hay chưa? "Ngay cả trong các giao dịch đối với DN bán hàng đa cấp đã được cấp giấy chứng nhận, ứng viên vẫn cần ký và lưu giữ hợp đồng bằng văn bản với DN bán hàng đa cấp. Đây là cơ sở để yêu cầu DN đảm bảo các quyền và lợi ích chính đáng của ứng viên trong quá trình hoạt động bán hàng đa cấp - Sở này khuyến cáo.

Người tham gia bán hàng đa cấp được tham gia miễn phí chương trình đào tạo cơ bản của DN, bao gồm các nội dung quan trọng ngay sau ký hợp đồng như: Các quy định pháp luật về bán hàng đa cấp; các chuẩn mực đạo đức trong hoạt động bán hàng đa cấp; các nội dung cơ bản của hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp, quy tắc hoạt động và kế hoạch trả thưởng của DN… Tiếp đến người tham gia bán hàng đa cấp nên từ chối các giao dịch không đảm bảo các yếu tố rõ ràng như: Bị yêu cầu nộp tiền thanh toán cho DN nhưng đối tượng nhận chuyển khoản lại là số tài khoản của cá nhân; nộp tiền mua hàng nhưng không có hóa đơn đỏ, biên lai có dấu doanh nghiệp…