Thiệt hại khi rút bảo hiểm xã hội một lần

Bà Nguyễn Thị Thuý - Phó trưởng Phòng Hưu trí, Ban Thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam nhấn mạnh, việc nhận bảo hiểm xã hội một lần là "lợi trước mắt, hại lâu dài". Bởi lẽ, ngay khi hưởng bảo hiểm xã hội một lần, toàn bộ thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội trước đó của người lao động không được bảo lưu, đồng thời các quyền lợi sẽ bị hạn chế hơn rất nhiều so với tham gia bảo hiểm xã hội cho đến khi đủ điều kiện để hưởng lương hưu.

Người lao động được khuyến nghị cân nhắc khi rút bảo hiểm xã hội một lần. Ảnh: XC

Cụ thể, khi được hưởng lương hưu, theo bà Nguyễn Thị Thuý, người lao động được hưởng lương hưu hàng tháng, mức lương hưu này luôn được điều chỉnh tăng để đảm bảo giá trị. Trong thời gian hưởng lương hưu, người dân được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí đến khi chết với quyền lợi hưởng cao (mức hưởng bảo hiểm y tế của người nghỉ hưu là 95%, trong khi mức hưởng bảo hiểm y tế của người tham gia bảo hiểm y tế hộ gia đình là 80%).

"Đặc biệt, trong giai đoạn tuổi già, nguy cơ đối mặt nhiều hơn với ốm đau, bệnh tật nên việc được chia sẻ phần lớn nguồn kinh phí khám chữa bệnh từ Quỹ Bảo hiểm y tế sẽ giảm bớt áp lực kinh tế cho gia đình"- bà Thuý cho hay.

Ngoài ra, theo bà Nguyễn Thị Thuý, trong thời gian hưởng lương hưu, không may người hưởng lương hưu qua đời thì thân nhân sẽ được hưởng chế độ tử tuất, bao gồm: Trợ cấp mai táng phí bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng mà người hưởng lương hưu chết; trợ cấp tuất hàng tháng (mức trợ cấp bằng 50% hoặc 70% mức lương cơ sở/mức tham chiếu); hoặc trợ cấp tuất một lần.

Dù bị thiệt thòi rất lớn, tuy nhiên, tình trạng rút bảo hiểm xã hội một lần thời gian qua đang tăng nhanh. Theo thống kê của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, 6 tháng năm 2024, có hơn 686 nghìn người hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội, tăng hơn 3% so với cùng kỳ. Trong đó, có 595 nghìn người hưởng bảo hiểm xã hội một lần, tăng 3,7%. Đa số là người lao động ngừng đóng bảo hiểm xã hội sau một năm (chiếm khoảng 98%).

Lý do rút bảo hiểm xã hội một lần là do thất nghiệp, khó khăn về kinh tế. Mặt khác, tâm lý người lao động trẻ tuổi cho rằng nhu cầu trước mắt quan trọng hơn so với việc đóng bảo hiểm xã hội đủ thời gian để được hưởng lương hưu. Mặt khác, số người rút bảo hiểm xã hội một lần tăng còn do người lao động e ngại chính sách thay đổi sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi. Cùng với đó, chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện hiện còn thiếu hấp dẫn, mức hỗ trợ đóng của Nhà nước còn thấp...

Bảo hiểm Xã hội Việt Nam lo ngại, việc số người nhận bảo hiểm xã hội một lần có xu hướng tăng đang đặt ra thách thức lớn trong việc thực hiện mục tiêu an sinh xã hội.

Quy định mới về rút bảo hiểm xã hội một lần từ 1/7/2025

Ông Nguyễn Duy Cường, Phó vụ trưởng Vụ Bảo hiểm Xã hội, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cho hay, Nhà nước luôn khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội, ở lại hệ thống để thụ hưởng tối đa các quyền lợi, ổn định cuộc sống khi về già, tránh những bất lợi khi lĩnh bảo hiểm xã hội một lần. Đặc biệt, Luật Bảo hiểm xã hội mới đã bổ sung nhiều quyền lợi so với quy định hiện hành.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Duy Cường, thông tin cho rằng theo quy định của Luật Bảo hiểm Xã hội mới, từ ngày 1/7/2025 không được hưởng bảo hiểm xã hội một lần là không chính xác.

Cụ thể, theo quy định của Luật Bảo hiểm Xã hội (sửa đổi), dự kiến có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025, người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành, sau 12 tháng không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc mà cũng không tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện và có thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ 20 năm nếu có đề nghị thì được hưởng bảo hiểm xã hội một lần.

Đồng thời, theo Luật Bảo hiểm Xã hội (sửa đổi), từ 1/7/2025, người lao động được rút bảo hiểm xã hội một lần nếu thuộc các trường hợp: Ra nước ngoài để định cư; Người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế.

Hồ sơ hưởng bảo hiểm xã hội một lần gồm có: Sổ Bảo hiểm xã hội, đơn đề nghị hưởng bảo hiểm xã hội một lần.

Mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần được tính theo số năm đã đóng bảo hiểm xã hội, cứ mỗi năm được tính như sau: 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội cho những năm đóng trước năm 2014; 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi.