Cần rà soát chính sách hỗ trợ hợp tác xã

Tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khoá XV, sáng 10/11, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Quốc hội tiến hành thảo luận về dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi).

Đại biểu Khang Thị Mào - Đoàn Yên Bái phát biểu thảo luận tại Hội trường Quốc hội sáng 10/11

Đại biểu Khang Thị Mào - Đoàn Yên Bái đề nghị rà soát chính sách hỗ trợ hợp tác xã, trong đó có ứng dụng công nghệ thông tin trong canh tác, xúc tiến thương mại. Ngoài ra, cần tạo điều kiện về đất đai và các hình thức khác cho để hợp tác xã phát triển.

Theo đại biểu đoàn Yên Bái, trong thời gian qua các Bộ, ngành, địa phương, tổ chức, cá nhân đã tích cực triển khai Luật Hợp tác xã năm 2012, các văn bản hướng dẫn, thi hành Luật và các quyết định của Chính phủ về Chương trình hỗ trợ phát triển hợp tác xã giai đoạn 2015-2020, giai đoạn 2021-2026; ban hành và tổ chức nhiều chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã.

Tuy nhiên, quá trình triển khai còn nhiều hạn chế, hiệu quả chưa cao. Đây cũng là một trong các nguyên nhân khiến nhiều hợp tác xã chưa xây dựng được phương án sản xuất kinh doanh hiệu quả, chưa chú trọng liên kết theo chuỗi giá trị đầu tư ứng dụng công nghệ cao, còn lúng túng trong tiêu thụ sản phẩm.

"Nhiều hợp tác xã sản xuất tự phát quy mô nhỏ, chưa gắn với nhu cầu của thị trường, thiếu nhân lực quản trị thiếu lao động được đào tạo nghề, thiếu vốn sản xuất kinh doanh" - đại biểu Khang Thị Mào nói.

Tỷ lệ hợp tác xã tiếp cận được chính sách hỗ trợ của Nhà nước còn ở mức thấp do nhiều địa phương khó khăn trong bố trí nguồn lực, điều kiện và thủ tục hỗ trợ khá phức tạp, chưa tạo thuận tiện cho hợp tác xã, tổ hợp tác. Một số chính sách hỗ trợ chưa hấp dẫn, chưa bao phủ vốn đến các lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ.

Với những hạn chế trên, đại biểu Khang Thị Mào đề nghị Chính phủ, cơ quan soạn thảo nghiên cứu, rà soát các chính sách hỗ trợ quy định tại chương II, nhất là Điều 19 quy định về những nội dung chính sách.

Trong đó, cần có các chính sách hỗ trợ với ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao năng lực quản trị, ứng dụng công nghệ cao trong canh tác và chế biến, ứng dụng kỹ thuật số để truy xuất nguồn gốc, xây dựng thương hiệu, đa dạng hóa sản phẩm và kênh tiêu thụ sản phẩm trong nước và xuất khẩu, chính sách hỗ trợ xúc tiến thương mại, cơ chế thúc đẩy, khuyến khích liên kết chuỗi cung ứng và chuỗi giá trị giữa các tổ chức kinh tế hợp tác và các doanh nghiệp.

Tại kỳ họp này, Quốc hội đang nghiên cứu sửa đổi Luật Đấu thầu, Luật Đất đai. Đại biểu Khang Thị Mào cũng đề nghị nghiên cứu sửa đổi các luật trên cần có quyết định ưu tiên đối tượng là hợp tác xã trong đấu thầu cung ứng sản phẩm, dịch vụ công ích, tạo điều kiện cho hợp tác xã, tổ hợp tác được nhận chuyển nhượng, thuê đất để đầu tư cơ sở chế biến logistics, phát triển vùng chuyên canh nông sản lớn theo chuỗi giá trị, xây dựng cụm công nghiệp chế biến, trung tâm hỗ trợ phát triển hợp tác xã...

Làm sao tạo được động lực để hợp tác xã phát triển?

Đại biểu Trần Thị Hiền - đoàn Hà Nam tán thành việc sửa đổi Luật Hợp tác xã hiện hành để đáp ứng yêu cầu thực tế, trong đó hợp tác xã là trọng tâm. Theo đại biểu, tên gọi rất quan trọng nhưng không phải tất cả, nhưng quan trọng nhất vẫn là nội dung phải làm sao tạo được động lực để hợp tác xã phát triển chứ không phải vì tên gọi đơn thuần. Do đó, đại biểu nhất trí giữ tên gọi như hiện hành là Luật Hợp tác xã (sửa đổi).

Đối với chính sách để phát triển hợp tác xã tại các Điều 16 đến Điều 21, trong đó đáng chú ý là Điều 19 quy định về nội dung chính sách, đại biểu Trần Thị Hiền cho rằng, dự thảo thể hiện chưa rõ ràng giữa các ưu đãi của nhà nước.

Một là nhiệm vụ, chính sách mà cơ quan quản lý nhà nước phải làm, hai là quyền và tổ chức kinh tế hợp tác. Nội dung này tạo nên sự khó hiểu, rắc rối không cần thiết. Vì vậy, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo sắp xếp lại để có thể tách Điều 19 thành hai điều cụ thể.

Theo đó, một điều quy định về những chính sách lớn mà Nhà nước phải làm để thúc đẩy phát triển hợp tác xã và kinh tế tập thể và một điều quy định về các ưu đãi cụ thể, rõ ràng và hợp tác xã được hưởng thì mới khả thi và hợp tác xã mới có thể được thụ hưởng.

Về quy định Quỹ hỗ trợ phát triển hợp tác xã, đại biểu Trần Thị Hiền cho rằng, đây là một trong những giải pháp hỗ trợ tài chính, tín dụng. Tuy nhiên, hồ sơ dự án luật không có bất kỳ một đánh giá nào về hoạt động của quỹ này đã được thành lập từ năm 2009 và đang được điều chỉnh hoạt động theo Nghị định số 45 của Chính phủ.

Do đó, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo bổ sung báo cáo để Quốc hội có thêm thông tin xem xét, quyết định. Đồng thời, cân nhắc thêm việc quy định cho phù hợp. Về nguyên tắc cho vay vốn với lãi suất ưu đãi, hỗ trợ lãi suất sau đầu tư, đại biểu đề nghị cần quy định khái quát việc này để Chính phủ có căn cứ quy định chứ không thể giao chung chung cho Chính phủ quy định, do quỹ này là quỹ có hoạt động tín dụng ủy thác chứ không như các quỹ ngoài ngân sách.